Aslı Farsça olan destan (dâstân, destân), Fransızca épopée, Yunanca epos şiir karşılığıdır.
Destan; kak, Batır, Batur, Buka, Bukadır, Bahadır, Boğa, Böke, Yiğit, Cigit, Koç, Koçkar, Arslan, Kaplan, Pars, Ejder ve kahramanlık kavramlarının, epik karakterli bir yaşayışın zaman, yer ve olaylar içindeki yansımalarının olay örgüsü ile biçimlendirilmiş anlatımlarıdır.
Destan sözcüğü bugün dilimizde iki edebî türü karşılamak üzere kullanılır:
1. Destan: Toplumu geniş ölçüde ilgilendiren olayları konu edinen 8-11 heceli dizelerden oluşan ve kıta sayısı yediden yedi yüze kadar varan anonim veya bireysel halk şiirlerine destandenir.
2. Destan: Milletlerin yaşadıkları tarihî olayların efsanevî ve mitolojik unsurlarla yoğrularak oluşturduğu millî karakter taşıyan uzun manzum eserlerdir.
Destan Türüne İlişkin Bazı Önemli Hususlar
Milli Destanın Oluşumu İçin Geçirilen Üç Ana Evre Şu şekildedir:
1. Çekirdeklenme: Destana konu olayın ortaya çıkmasıdır.
2. Oluşum: Varyantlaşmaların en yoğun olduğu evredir. Anlatı, kuşaktan kuşağa aktarılarak sözlü kültür ortamında olgunlaştırılır.
3. Tespit ve Yazıya Geçirilme: Varyantlaşmanın sona ermesinden itibaren araştırmacının bu varyantlarda en ortak tarafları bularak anlatıyı derleyip toparlayarak yazılı kültür ortamına aktardığı evredir.
Destanlar, ulusların, özellikle tarih yazımının henüz yaşam bulmadığı dönemlerine ışık tutmaları bakımından önemlidirler. Ayrıca, ulusların tarih sahnesine çıkışlarını, komşularıyla olan ilişkilerini ve kendi kültür dokularını var eden değerleri anlamak bakımından da önemli kaynaklardır.
Sözlü kültür ürünü oldukları ve yazıya geç geçirildikleri için, destanların tamamı konusunda bilgimiz sınırlıdır. Eski Türk destanlarının bugün elimizde bulunan parçaları çeşitli kaynaklardan derlenmiştir. Bunlardan bir kısmı, Türk araştırıcılar tarafından, doğrudan doğruya halk dilinde hâlâ yaşayan destanların derlenip yazılmasıyla elde edilmiş, bir kısmı ise eski Çin, Arap, İran, Bizans ve Batı kaynaklarında bulunmuştur.
Bugüne değin yapılan çalışmalarla adları ve kimi parçaları belirlenen Türk destanlarının toplamı iki yüz dolayındadır. Türk destanlarının belli başlı niteliklerini görmeye çalıştığımızda karşımıza, çoğu kez, kadın kişiliğinde odaklanmış bir güzellik, yiğitliğin, tarihin her döneminde başüstünde tutulmuşluğu, atın ve bozkurdun insana sadık bir yoldaş olması, kurdun ana, baba ve hatta tanrı olması, yurt kabul edilen coğrafyanın kutsallığı gibi unsurlar çıkar.
TÜRK DESTANLARI
İSLAMİYET’TEN ÖNCE TÜRK DESTANLARI
1. Yaratılış Destanı
2. Saka Destanları
a. Alp Er Tunga Destanı ( İ.Ö. 7. yy)
b. Şu Destanı ( İ.Ö. 4. yy)
3. Hun-Oğuz Destanları
a. Oğuz Kağan Destanı ( İ.Ö. 4. yy)
b. Attila Destanı
4. Göktürk Destanları
a. Bozkurt Destanı ( İ.Ö. 2. yy)
b. Ergenekon Destanı (7-8. yy)
5. Siyenpi Destanı
6. Uygur Destanları
a. Türeyiş Destanı (8-9. yy)
b. Göç Destanı (8-9. yy)
c. Mani Dininin Kabulü Destanı
İSLAMİYET SONRASI TÜRK DESTANLARI
Destan Türleri: Doğal Destanlar ve Yapay Destanlar
YENİ TÜRK DESTANLARI
Son dönemlerde sözlü kaynaklardan derlenerek yazıya geçirilmiş bu destanlar, sahip oldukları tematik ve yapısal özellikler açısından kendi aralarında 3 ana başlık altında ele alınır.
Kahramanlık Destanları: Türk epik destan geleneğinin en yaygın kolunu oluşturur.
en önemli örnekleridir.
Tarihî Destanlar: Tarihî şahsiyetler etrafında oluşan destanlardır.
en önemli örnekleridir.
Arkaik Destanlar: Şamanist dünya görüşüne sahip Türk boyları arasında derlenen destanlardır.
arkaik destanların en meşhur örnekleridir.
Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. Maddeyi geliştirerek ve sorunu tartışma sayfasında tartışarak maddenin evrenselleşmesini sağlayabilirsiniz.(Ocak 2021) |
Destanların nazım şekli ve türünü, hem Halk Edebiyatı hem de Âşık Edebiyatı bünyesinde bulmak mümkündür.
Türk edebiyatında doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Bu destanların çoğu destan döneminde yani İslamiyet öncesi dönemde ortaya çıkmıştır. Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir.
Destanlar oluşumlarına göre "doğal destan" ve "yapay destan" olmak üzere ikiye ayrılırlar....Bazı yapay destanlar ve yazarları:
Destan, doğal ve yapay olmak üzere iki çeşittir. Yapay destanın özelliklerini öğrenelim; -Şair, toplumu etkileyen bir olayı doğal destanların özelliklerine uygun olarak gerçekmiş gibi anlatır.
Türk edebiyatında yapma destan olarak Fazıl Hüsnü Dağlarca Üç Şehitler Destanı, Çanakkale Destanı Ceyhun Atuf Kansu Sakarya Meydan Savaşı, Nazım Hikmet Ran Kurtuluş Savaşı Destanı, Kuvayımilliye Destanı, Cahit Külebi Kurtuluş Savaşı Destanı, Mehmet Âkit Ersoy Çanakkale Şehitleri Destanı, Gülten Akın Maraş'ın ve Ökkeş' ...
Üç Şehitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca): Kurtuluş Savaşı'ndan bazı kesitler anlatılır. Çanakkale Şehitlerine (Mehmet Akif):Kurtuluş Savaşı'ndan bazı kesitler anlatılır. Doğal Destanlar anonim (yazarı belli olmayan), ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan ve sözlü destan türüdür.
Yapay Destan, yazarı belli olan, daha yakın zamanda yazılan ve olağanüstü durumlara az yer veren bir destan türü iken, Doğal Destanlar, anonim (yazarı belli olmayan), ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan ve sözlü destan türüdür. ... YAPMA (SUNİ) DESTAN Doğal destandan temel farkı, anonim nitelik taşımamasıdır.
Destan, tarihte bilinen en eski medeniyetlerden olan Sümerlerin yaşayışları hakkında bilgi verir ve kendisi de ilk yazılı destan olma özelliğini taşır.
Gılgamış Destanı, Akat ve Sümer dillerinde yazılmış tabletlerden derlenmiştir. ... 1855'te Ninova'da yapılan kazılarda, Asur Kralı Asurbanipal'in bulunan bu tabletlere daha sonra Türk-İran sınırında ve Irak'taki Nippur kenti kazılarında bulunan tabletler eklenmiştir.
Gılgamış Destanı (M.Ö.
1. Bilinen en eski destandır. 2. ... Gılgamış'ın ölümsüzlüğü arayışının öyküsünün anlatıldığı destanda Gılgamış, en yakın dostu Enkidu'nun ölümünün ardından bu arayışının nâfile olduğunu ve Tanrı Enlil'in öğütleriyle, insanın ancak büyük bir ad bırakmakla ölümsüzlüğe erişebileceğini kabul etmiştir.
Gılgamış'ın yazınsal tarihi, Üçüncü Ur Hanedanlığı'ndan ( y. MÖ 2100) kalma Uruk kralı Bilgamış ("Gılgamış" için kullanılan Sümerce ad) hakkında yazılan beş Sümer şiiriyle başlar.
Uygarlık Çöplüğü (Gılgamış) oyunu, Haşmet Zeybek'in İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nın deneysel çalışmalar yapılan Tiyatro Araştırmaları Laboratuarı (TAL), Geleneksel Oyunlar Birimi yöneticisi olduğu dönemde yazdığı oyunlardandır.
Gılgamış destanı tarihte ortaya çıkmış ilk yazılı destandır. Ortaya çıktığı yer ise Mezopotamya olarak bilinen bugünün Irak, Suriye ve Türkiye sınırları içinde yer alır.
Gılgamış Destanı
Çevirmen: | Ahmet Antmen |
---|---|
Orijinal Adı: | The Epic of Gilgamesh |
ISBN: | /td> |
Dil: | TÜRKÇE |
Sayfa Sayısı: | 160 |
Kendi kendini yetiştiren araştırmacı George Smith British Museum'daki kırık kil tabletlerden Gılgamış Destanı'nın parçalarını bir araya getirdi. Tabletler, Sami dillerinin en eskisi olan ve çivi yazısıyla yazılan Akadçaydı.
Mezopotamya'da ortaya çıkan tarihteki ilk yazılı destandır. Ölümsüzlüğü arayan bir kralın öyküsüdür. Kısaca temasaı SAVAŞTIR.
Gılgamış Destanı'nın ÖnemiGılgamış, ilk yazılı destan olmanın dışında Sümerler hakkında bilgi vermesi nedeniyle önemlidir. Destanda, isanlık tarihinin bilinen en eski medeniyetlerden biri olan Sümerlerin yaşayışları hakkında bilgiler vardır. Gılgamış Destanı'nın bir diğer önemli özelliği ise “Tufan” öyküsüdür.
Gılgamış Destanı Ana FikirGılgamış'ın yolculuğa çıkmasındaki neden ölüm korkusundan ziyade yaşamın anlamsızlığının oluşturduğu belirsizlik korkusudur.
Söğüt, tüm kadim uygarlıkların kutsal Huluppu Ağacı'dır. Eski Mısır'da, Anadolu'da, Mezopotamya'da kadınlar salgısından ilaç yapar… Söğütün latincesi “salix alba”, salgısı da salisilik asit. Günümüzdeki ticari adı da Asprin.
Manas Destanı, Kırgızların millî destanıdır. Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan destandır.
Ziya Gökalp'ın bu manzumeyi yazarken "Şecere-i Terakime"8 den de yararlandığı görülmektedir.
Destanlar henüz aklın ve bilimin toplum hayatına tam anlamıyla hâkim olmadığı ilk çağlarda ortaya çıkmış sözlü edebiyat ürünleridir. Milletleri derinden etkileyen tarihî ve sosyal olayları anlatan edebî eserlere destan adı verildiğini biliyoruz. Bu tür edebî eserler deprem, bulaşıcı hastalık, kuraklık, kıtlık, yangın, göçler, savaşlar ve istilâlar gibi önemli olayların etkisiyle tarihin eski çağlarında meydana gelmiştir.
Destanlar üç safhada oluşur:
Destan Çeşitleri
Destanların Genel Özellikleri
Türk destanları, İslamiyet’ten önceki destanlar ve İslamiyet’ten sonraki destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARI
İSLAMİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARI
alp er tunga destanıdestan ve özellikleritürk destanları
Doğal Destanlar anonim (yazarı belli olmayan), ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan sözlü destan türüdür.
Türk edebiyatında doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Bu destanların çoğu destan döneminde yani müslümanlık öncesi dönemde ortaya çıkmıştır. Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir. İnsanların evreni, yaratılışlarını, yaşanılan tüm doğa olaylarını sorguladıkları, adlandırmaya çalıştıkları dönemdir. (Örneğin Yunan mitolojisindeki Zeus ve Afrodit gibi tanrı ve tanrıçaların ortaya çıkması bu dönemdedir.)
Doğal Destanların Özellikleri Nelerdir?
Doğal destanların çok sayıda özelliği bulunur. Bu özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür
Doğal destanlar anonim bir özelliğe sahiptir.
Birçoğu manzum olan yapıya sahiptir. Nazım-nesir karışık olanlara daha az rastlanır.
Nazım şekli ve uyak, destanı yaratan toplumun geleneğine bağlı olarak değişir.
Gerçek veya gerçekdışı olan olaylar iç içe bir şekildedir.
Destan bireyleri, beden yapısı ve karakter fonksiyonları açısından hem olağan niteli hem de olağanüstü nitelik taşır.
Destanlarda anlatılmakta olan olayların zamanı hemen hemen belli olmaktadır.
Destanlar çok uzundur, manzum olan hikâyelerdir.
Destanlarda daha fazla yiğitlik, kahramanlık, ölüm, dostluk, aşk, yurt sevgisi ve benzeri konular ele alınır.
Dünyadaki En Önemli Olan Doğal Destanlar Nelerdir?
Destanlar doğal destanlar ve yapay destanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal destan örnekleri şu şekildedir:
Kalevala ⇒ Finlandiya
Mahabharata ⇒ Hint
Ramayana ⇒ Hint
Chanson de Roland ⇒ Fransız
Nibelungen ⇒ Alman
İgor ⇒ Rus
Beowulf ⇒ İngiliz
İliada ⇒ Yunan
Odysseia ⇒ Yunan
Şehname ⇒ İran
Gılgamış ⇒ Sümer
Oğuz Kağan ⇒ Türk
Ergenekon ⇒ Türk
Manas ⇒ Kırgız
İçindekiler
Bir milleti derinden etkileyen ve uzun yıllar iz bırakacak büyük bir savaş, doğal afet, göç, yiğitlik gibi durumların uzun bir şekilde manzum olarak anlatılmasına destan denir.
Yiğitlik, savaş, kıtlık, aşk ve doğa gibi konular destanın ana temalarını oluştururlar. Örnek olarak Bozkurt Destanı, doğal destan olarak kabul edilir. Yapay Destanlar. Yapay destanlar bir sanatçı tarafından ortaya çıkarılan destanlara verilen isimdir.
Destan Türleri Nelerdir?
Destanlar oluşumlarına göre “doğal destan” ve “yapay destan” olmak üzere ikiye ayrılırlar. Tarihin karanlık devirlerinde oluşmuş ve bitmiş olan destanlara doğal destan denir. Doğal destanlar bazı olaylar sonucunda kendiliğinden oluşurlar.
Destan: Milletlerin yaşadıkları tarihî olayların efsanevî ve mitolojik unsurlarla yoğrularak oluşturduğu millî karakter taşıyan uzun manzum eserlerdir. Destanlardan tarihî kaynak olarak faydalanılabilir. Kaşgarlı Mahmut eserinde destan türü için “koşuk” “yır” terimlerini kullanmıştır.
Destanlar, daha çok tarihte gerçek bir olay olarak karşımıza çıkan ve “milli” bir duygu ile yazılmış kahramanlıkları konu edinen edebi türlerdir. Destanlar milletlerin yaşamış olduğu önemli olayları konu alır. Bu bakımdan bu önemli olayları bir tarihi gerçeklik olarak görebiliyoruz.
Destan bulmacada ne demek?
Çeşitli kahramanlık hikayelerinin anlatıldığı uzun manzum eserlere destan denir. Destan sorusuna verilebilecek en kısa yanıt 3 harften oluşan BOY kelimesidir.
Milletleri derinden etkileyen tarihî ve sosyal olayları anlatan çoğunlukla manzum şekilde olan edebî eserlere “destan” denir. Destanlar zaman ve mekân içinde iradesini elinde tutan “kahraman-bilge” kişiliklerin efsanevi ve gerçek hayat hikâyeleri etrafında oluşmuş uzun, didaktik (bilgi verici) hikâyelerden oluşur.
Yunanca “espos” sözcüğünden gelmektedir. Destanlar; mitoloji, efsane, folklor ve tarihî öğeleri içerir. Destanlar zaman ve mekân içinde iradesini elinde tutan “kahraman-bilge” kişiliklerin efsanevi ve gerçek hayat hikâyeleri etrafında oluşmuş uzun, didaktik (bilgi verici) hikâyelerden oluşur.
Türk destanları kaça ayrılır?
Türk edebiyatında doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Bu destanların çoğu destan döneminde yani İslamiyet öncesi dönemde ortaya çıkmıştır. Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir.
İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları
Bir olayın destan olabilmesi için eski devirlerde ortaya çıkması, aradan bir zaman geçtikten sonra meydana gelmesi gerekir. Destanın olayı ile destanın teşekkülü arasında uzun zaman geçmesi gerekir. Efsanenin oluşması için uzun bir zaman geçmesi gerekmez.
Ağaç parkına ne denir?
Herbaryum nedir? Park; bir yerleşme merkezinde halkın gezip hava alması için düzenlenmiş ağaçlı ve çiçekli büyük bahçelere denilmektedir.
gelişim planı örnekleri 2022 doğum borçlanmasi ne kadar uzaktaki birini kendine aşık etme duası 2021 hac son dakika allahümme salli allahümme barik duası caycuma hava durumu elle kuyu açma burgusu dinimizde sünnet düğünü nasil olmali başak ikizler aşk uyumu yht öğrenci bilet fiyatları antalya inşaat mühendisliği puanları malta adası haritada nerede