|
yaş sanat etkinlikleri çerçevesinde müzik, drama, dans gibi birçok faaliyetin temellerini atmanız mümkündür. Okul öncesi 3 yaş sanat etkinlikleri, çocuklarda kendi bedenlerini ve dış dünyayı tanımalarına yardımcı olmakla beraber yaratıcılıklarının da gelişmesine katkıda bulunur. Gözlem yapma ve analiz etme yeteneklerini geliştirmenin yanı sıra, çocuğun problem çözme ve çevresi hakkında eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirir. Ayrıca 3 4 yaş sanat etkinlikleri, çocuğun dünya kültürleri ile tanışmasını sağlayarak yaşadığı toplumla ve çevresi ile uyumlu bir birey olmasına büyük katkılar sağlar. Yaşam içerisinde karşılaşabileceği hayal kırıklıkları ve problemlere karşı sorun çözme ve bunların üstesinden gelebilme becerisini de kazanabileceği 3 yaş sanat etkinlikleri sayesinde çocuğunuza hayata dair alması gereken en önemli eğitimi sunmuş olacaksınız. Orff, bale seramik gibi etkinlikler bu alanda en çok tercih edilen aktivitelerdir.
3 yaş sanat etkinlikleri örnekleri içerisinde çocuklarda tavsiye edilen müzik eğitimlerinin başında dans, ritim ve dramanın esas alındığı Orff eğitimi gelmektedir. Dünyaca kabul görmüş olan orff eğitimi ile çocuklarda müzik eğitiminin temelleri atılmaktadır. 3 yaş çocuk etkinlikleri çerçevesinde çocukların kendilerini özgürce ifade edebilecekleri ve dışa vurabilecekleri yöntem Alman besteci Carl Orff tarafından geliştirilmiştir.
3 yaş grubu etkinlikleri içerisinde çocuklar için en uygun dans olarak kabul gören bale erken yaşlarda vücudun esnekliğini koruyup çocuklarda ayrıca beden farkındalığı yaratması açısından oldukça idealdir. Ayrıca 2- 3 yaş etkinlikleri olarak uygulanabilen bale çalışmaları, çocuğun omurgasının dik olmasını sağlamanın yanı sıra içe basma, taban düşüklüğü gibi gelişim esnasında karşılaşılabilen sorunların da önüne geçer.
Okul öncesi 3 yaş etkinlikleri arasında da bulunan 3 yaş boyama etkinlikleri çocukta bir takım motor gelişimlerini tamamlamasına yardımcı olur. Ayrıca çocuğunuzla birlikte katılabileceğiniz seramik ve boyama atölyelerinde, çocuğunuz iç dünyasını renklerle ve kendi biçimlendirdiği nesnelerle dışa vurma şansını yakalayabilir.
Bunun dışında sayılabilecek diğer yaş sanat etkinlikleri örnekleri ise çocuk tiyatroları, drama dersleri, masal atölyeleri ve çocuklar için müzik yapan grupların konserlerine çocuğunuzu götürmek olabilir. Ayrıca bu faaliyetler 3 6 yaş etkinlikleri içerisinde de katılmaya devam edebileceğiniz alanlardır.
Oyun, her yaş grubu çocukta olduğu gibi bu yaş grubu çocukların da duygu ve düş dünyalarının gelişimine katkıda bulunurken aynı zamanda keyifli zaman geçirmelerini sağlar. 3 yaş etkinlikleri ile çocuklarla hemen hemen her nesneden ve konudan oyun türetmek mümkündür.
Okul öncesi 3 yaş oyun etkinlikleri içerisinde çocuğunuzla birlikte yemek yapmak bile onun için ilginç bir oyun zamanıdır. Bir başka alternatif olarak boş plastik şişeleri sıralayarak topla devirmek, küçük bir leğenin içerisinde kağıttan gemiler yüzdürmek ve 3 yaş kes yapıştır etkinlikleri gibi çok basit yaratıcı fikirlerle 3 yaş oyun etkinlikleri oluşturabilirsiniz.
Ayrıca; 3 4 yaş etkinlikleri içerisinde ebeveynler ile birlikte yapılabilecek çok keyifli ve eğitici aktiviteler bulunmaktadır. Çocuğunuzla birlikte doğa gezileri yapmak, uçurtma uçurmak, birlikte seramik atölyelerine katılmak, birlikte tiyatro izlemek ya da şarkı söyleyerek bunları kaydetmek, çocuklar ve ebeveynler için oluşturulan kamplara katılmak 3 yaş etkinlikleri örnekleri içerisinden sadece birkaçıdır. yaş aile katılımı etkinlikleri ile çocuğunuzla birlikte siz de keyifli zamanlar geçirebilirsiniz.
Kısaca çocuğun kendine özgü bireysel beceri ve ilgi alanlarına uygun özgür bir eğitim sistemi olan Montessori, temel felsefe olarak her çocuğun farklı öğrenme biçimi ve hızına sahip olduğunu kabul etmektedir. Maria Montessori tarafından geliştirilen yöntemin temelinde çocuğun gözlenmesi ve uygun materyallerle desteklenmesi yatmaktadır.
3 yaş Montessori etkinlikleri olarak eğer çocuğun görsel yönü güçlü ise odasında ya da oyun alanında görsel materyallere ağırlık verilebilir. Sayısal zekası kuvvetli ise mantık oyunları ya da yapbozlara ağırlık verilebilir. Bu materyaller sayesinde ayrıca okul öncesi matematik etkinlikleri 3 yaş grubu çocuklar açısından bir ön eğitim niteliği taşır.
Montessori etkinlikleri 3 yaş grubu faaliyetleri çerçevesinde geliştirebileceğiniz oyunlar ise oldukça geniş ve çeşitlidir. Farklı renkte çorapların karıştırılarak eşlerinin bulunması, çatal kaşık düzenleme, farklı renklerdeki kağıtlarla kağıt örgüsü yapmak, doğada topladığı nesnelerden bir şeyler üretmek gibi birçok Montessori etkinliği geliştirilebilir. 3 yaş okul öncesi etkinlikleri olarak değerlendirebileceğiniz modelde tek ihtiyacınız olan şey çocuğunuzu tanımak ve hayal güçlerinizi birleştirmektir.
Bu çalışma Bülent Sezginin editörlüğünde hazırlanan Doğa Kolejinde Oyun-Drama-Tiyatro Etkinlikleri Müfredat Çalışması adlı kitaptan yazarların izni alınarak yayınlanmıştır.
Yazınsal kaynaklarda, Türkiye ve dünya literatüründen derlenmiş binlerce farklı türde oyun bulmak mümkündür. Genel bir oyun sınıflandırması yaptığımızda, koşma-kovalamaca oyunları, kelime oyunları, açık hava ve bahçe oyunları, sınıfta oynanan oyunlar, dramatik kurgusu olan oyunlar, eğitici oyunlar, ısınma oyunları, müzikli oyunlar gibi sınıflandırmalar yapılabilir. Bu çalışmada değişik kaynaklardan derlenmiş temel oyun örnekleri mevcuttur. Daha gelişkin bir oyun havuzunun oluşturulması için, uygulamalı ders öğretmenlerinin (beden eğitimi ve spor, resim, müzik, halk oyunları vb.) ve sınıf öğretmenlerinin koordineli çalışması elzemdir. Aşağıdaki oyunların çoğu, Doğa Koleji’nde yapılan drama derslerinde değişik yaş gruplarında uygulaması denenmiş oyunlardır. Aşağıdaki çocuk oyunlarından yola çıkarak yeni ve özgün aktiviteler üretmek de mümkündür. Öğrencilerle oyun oynarken yapılması gereken en önemli şey, yaş grubu özeliklerine göre hangi oyun türünün daha uygun olabileceğini iyi seçmek ve oyunun kurallarını düzgün bir şekilde çocuklara açıklamaktır.
Çocuklarla oyun oynarken öğretmenin dikkat etmesi gereken durumlar nelerdir?
Aşağıdaki oyunlar, Doğa Koleji’nde anaokulu ve ilköğretim sınıflar düzeyinde uygulaması yapılmış türde oyunlardır. Oyunlar yazılırken eklemeler ve küçük değişiklikler de yapılmıştır.
OyunEtkinlik: Kurt Baba
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama, taklit yeteneğini geliştirme, ritmik algıyı güçlendirme.
Uygulama:
Şarkı:
Ormanda gezer iken
Kurt Baba’ya rastlar iken
Kurt Baba, Kurt Baba ne yapıyorsun?
Daire şeklinde el ele tutuşarak bu şarkıyı söyleyen öğrenciler ebeye, yani Kurt Baba’ya veya Kurt Anne’ye ne yaptığını sorarlar. Kurt Baba değişik biçimlerde cevap verir. Örneğin, oyun oynuyorum, yemek yiyorum, dişlerimi fırçalıyorum vb… Ebenin cevabına göre ebe taklit edilir ve “kolay gelsin, afiyet olsun” gibi nidalar kullanılır. Ebe en sonunda “sizi yiyeceğim” dediğinde herkes kaçar. Kurt Baba onları yakalamaya çalışır. Yakaladığı kişi ebe olur.
2. Oyun
OyunEtkinlik: Dedemin Bahçesi
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama, grup koordinasyonunu geliştirebilme, sınıfı gruplandırma, ritmik algıyı güçlendirme ve müzik yetisini geliştirme.
Uygulama:
Şarkı:
Dedemin bahçesinde kuzuları var
Otur dersem oturur
Kalk dersem kalkar
Büzül dersem büzülür
Açıl dersem açılır
Küs dersem küsülür
Barış dersem barışılır
Aslan geliyor, kaplan geliyor tıp…
El ele tutuşarak daire biçimini almış öğrenciler yukarıdaki şarkıyı söylerler. Jestler ve mimiklerini kullanarak şarkının gerektirdiği hareketleri yaparlar. Hareketler çeşitlenmeli ve değiştirilmelidir.
3. Oyun
Oyunetkinlik: Tilki Tilki Saat Kaç?
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama, refleks geliştirme, taklit yeteneğini geliştirme, sayı kavramını öğretme.
Uygulama: Öğrencilerden bir kişi seçilerek tilki, yani ebe olur. Diğer öğrenciler tilkinin karşısına tek sıra halinde dizilirler. Her öğrenci ayrı ayrı, “Tilki tilki saat kaç?” diye sorar. Arkası dönük olan ebenin verdiği cevaba göre, diğer çocuklar adım atarak ebeye yaklaşmaya çalışır. Örneğin saat beş ise beş adım, üç ise üç adım vb. Ebe kendisine yaklaşan arkadaşlarını hareket halindeyken yakalamaya çalışır. Yakalarsa yakaladığı öğrenci ebe olur. Ebe, “yemek vakti” dediği zaman herkes ebeden kurtulmak için kaçar. Bu oyunda, küçük yaştaki öğrencilere sayılar, büyük-küçük, ileri-geri gibi kavramlar öğretilebilir.
4. Oyun
Oyunetkinlik: Saymacalı Köşe Kapmaca
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Öğrenilen sayıların pekiştirilmesi, dikkat ve konsantrasyonu sağlama, ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme
Uygulama: Öğrenciler sıraya girerler. Öğretmen birden dörde kadar sırayla saymalarını ister. Dörtten sonra tekrar bire geçilir. Böylece her öğrencinin bir numarası olur. Her köşeye birer numara verilir. Her öğrencinin kendi köşesine gitmesi istenir. Öğretmenin komutuyla (“1’ler ile 4’ler, 2’ler ile 3’ler yer değiştirsin”) gruplar yer değiştirir. Yerine en son yerleşen grup bir – alır. Oyunun sonunda hangi grup sıfıra yakınsa o grup alkışlanır.
5. Oyun
Oyunetkinlik: Mendil Kapmaca
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama ve bedensel koordinasyonu geliştirebilme.
Materyaller: Bir parça bez veya kâğıt bir mendil
Uygulama: Karşı karşıya konumlanmış iki gruptan birisi “Menekşe mendilin düşe, bizden size kim düşe?” dediğinde, karşı grup rakibin en zayıf kişisini seçerek yarışı kazanmaya çalışır. Amaç, ortadaki öğrencinin elindeki mendili kaparak rakip grubun sayısını sıfıra indirmektir. Çarpışma olmaması için önlem alınmalıdır.
6. Oyun
Oyunetkinlik: Meyve Tabağı
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama, ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme, kavram öğrenimi, topluluğu gruplandırma.
Materyaller: Minderler veya sandalyeler.
Uygulama: Eğitmen herkese bir meyve ismi verir. Yer değiştirmesini istediği kişilerin adını söyler. Adı söylenenler yer değiştirir. Meyve tabağı dendiğinde herkes yer değiştirmek zorundadır. Ayakta kalan en son kişi oyundan çıkarılır. Bir kişi kalıncaya kadar oyuna devam edilir.
7. Oyun
Oyunetkinlik: Yerden Yüksekte
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama, ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme
Uygulama: Bu kovalamaca oyununda ebenin kovaladığı oyuncular, yakalanmamak için zeminden herhangi yükseklikte bir şeye çıkmak ya da ayaklarını yerden kaldırmak zorundadır. Ebe olan kişi diğerlerini yakalayarak ebelemek ister. Ancak iki ayağın da yerden yüksekte olduğu durumlarda, ebe kimseye dokunamaz. Son kişi kalıncaya kadar oyuna devam edilir. Oldukça zevkli ve deşarj edici bir oyundur.
8. Oyun:
Oyunetkinlik: Eşya Saklamaca
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama, ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme
Uygulama: Bir kişi sınıftan dışarı çıkar, diğerleri ortak karar vererek dışarı çıkana ait olan bir nesneyi saklarlar. Sınıftakiler ebeyi “sıcak”, “soğuk” ve “ılık” diyerek hedefe yönlendirmeye, bazen de şaşırtmaya çalışırlar.
9. Oyun
Oyunetkinlik: Kurt-Kuzu/Hırsız-Polis
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama, ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme.
Materyaller: Tebeşir ve minderler.
Uygulama: Sınıf ikiye ayrılır. Yere tebeşirle kurtların ve kuzuların bölgeleri çizilir. Bir grup kurt olur diğer grup da kuzu olur. Kurtlar kuzuları, ancak ve ancak kendi bölgelerinden çıktıkları zaman yakalayabilirler. Kuzular ise söyledikleri nidalarla kurtları “kızdırırlar” ve yakalanmamaya çalışırlar. Kuzular bitene ya da kurtlar yorulana kadar oyun devam eder. Aynı oyun hırsız-polis şeklinde de oynanabilir.
Oyun
Oyunetkinlik: Don-Ateş
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, açık alan, sınıf, 10–15 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama, ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme.
Uygulama: Ebe kaçan oyuncularından birini yakalayıp “don” dediğinde, o kişi hareketsiz bir şekilde kalır. Bu kişiye diğer oyuncu arkadaşlarından biri dokunup “ateş” derse ve bacaklarının altından geçerse, o kişi donmaktan kurtulur. Ağır çekim bir şekilde de oyun oynanabilir.
Oyun
Oyunetkinlik: Dans EdenBalık Oltası
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 15–20 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Verilen komutları uygulayabilme, grup halinde ortak hareket edebilme, bedensel koordinasyonu geliştirebilme, taklit ve rol oynama becerisini güçlendirme, büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.
Materyaller: CD çalar.
Uygulama: Oyun tercihen müzik eşliğinde yapılmalıdır. Müzik seçerken ağır ritimli ve mizahi bir müzik seçilmesi daha doğru olur. Öğrencilerden biri balıkçı olur, diğerleri de balık. Balıkçı gölde su altına dalmış balıkları avlamaktadır. Balıklar da balıkçıdan kaçmaktadır. Su altında olunduğu için ağır çekim hareket edilmektedir. Balıkçı bir balığı yakaladığında yakaladığı balık da balıkçı olur ve el ele tutuşurlar. El ele tutuşarak oltayı büyütmeye başlarlar. Böylece koordineli bir şekilde hareket ederek daha kolay balık yakalayabilme şansına sahip olurlar. Oyun tüm balıklar yakalanıncaya kadar devam eder. Yüksek tempolu bir müzik kullanılarak, oyunun dinamizmi artırılabilir.
Oyun
OyunEtkinlik:Ayna Oyunu
Oyunun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
Amaçlar-Hedefler: Ortak hareket edebilme, özgüveni geliştirerek kendini ifade edebilme bedensel koordinasyonu geliştirebilme, taklit ve rol oynama becerisini güçlendirme, büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.
Uygulama: Öğrenciler arasında ikililer oluşturulur. İkili olan öğrencilerden biri ayna olur, diğeri ise onun karşısına geçer. Ayna olan çocuk arkadaşının yaptıklarını taklit etmek zorundadır.
Oyun
Oyunetkinlik: Yankı Oyunu/ Sesli Ayna Oyunu
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 15–20 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Taklit ve rol yapma becerisini güçlendirme, konsantrasyona ve duygu düşünce alışverişine yardımcı olma, doğaçlama becerisini geliştirme.
Uygulama: Ayna oyununda olduğu gibi bu oyunda da öğrencilerden beklenen, birbirlerini taklit etmeleridir. Ama bu defa birbirlerinin vokallerini (seslerini) taklit etmeleri gerekmektedir. Oyunun ilerleyen aşamalarında öğrencilerin birbirleriyle diyalog kurmaları ve doğaçlama yapmaları istenmelidir.
Oyun
Oyunetkinlik: Kulaktan Kulağa
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Ortak hareket edebilme, duygu düşünce alışverişine yardımcı olma, doğaçlama becerisini geliştirme.
Uygulama: Çocuklar yan yana otururlar. Başta oturan çocuk arkadaşının kulağına herhangi bir şey söyler. O da diğer yanındakine fısıldar. Böylece sıranın sonuna kadar gidilir. Amaç cümlenin bozulmaması değil, cümlenin olabildiğince yaratıcı bir şekilde bozulmasıdır.
Oyun
Oyunetkinlik: Kör Ebe
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Bedensel koordinasyonu geliştirebilme, büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.
Materyaller: Bir adet bandana.
Uygulama: Sınıftaki öğrencilerden bir ebe seçilir ve gözleri bağlanır. Ebe gözleri bağlı haldeyken arkadaşlarına dokunmaya çalışır. Ebenin dokunduğu kişi yeni ebe olur. Oyun bu şekilde devam eder. Oyun bir süre sonra kör dolaştırma şeklinde de oynanabilir.
Oyun
Oyunetkinlik: Sağır Ebe/Kimin Sesi?
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci
AmaçlarHedefler: Dikkati ve konsantrasyonu sağlama, vokal kullanımını geliştirme.
Materyaller: Bir adet bandana.
Uygulama: Sınıftan bir ebe seçilir ve gözleri bağlanır. Ebe gözleri bağlı haldeyken öğretmenin seçtiği öğrenciler seslerini değiştirerek konuşur ya da hayvan taklitleri yaparlar. Ebe konuşanın hangi arkadaşı olduğunu bulmaya çalışır. Bulduğu takdirde bulduğu kişi ebe olur. Oyunun ilerleyen aşamalarında konuşan kişi sayısını artırmak ve öğrencileri doğaçlama yapmaya teşvik etmek de mümkündür.
Oyun
Oyunetkinlik: Top Kimde?
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Bedensel koordinasyonu geliştirebilme, taklit ve rol oynama becerisini güçlendirme, büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.
Materyaller: Bir küçük top.
Uygulama: Öğretmen öğrencileri karşılıklı iki gruba ayırır. Öğretmen bir gruptaki öğrencilerden birine avuç içine sığacak büyüklükte bir top verir. Topun olduğu gruptaki öğrenciler topun kimde olduğunu belli etmemeye, karşı gruptakiler ise topun kimde olduğunu bilmeye çalışırlar.
Oyun
Oyunetkinlik: Evet-Hayır
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkati ve konsantrasyonu sağlama, vokal kullanımını geliştirme.
Uygulama: Öğretmen öğrencilerden gönüllü olan birini seçer ve ona çeşitli sorular sorar. Öğrencinin yapması gereken, soruları “evet” ve “hayır” demeden cevaplandırmasıdır. Bir süre sonra öğretmen üstlendiği rolü öğrencilerden birine devreder ve karşısındaki arkadaşıyla röportaj yapmasını ister. Karakter doğaçlaması şeklinde oyuna devam edilirse, daha yaratıcı bir süreç gelişebilir.
Oyun
Oyunetkinlik: Tersi Ne?
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Kelime hazinesini geliştirmek, özgüveni geliştirerek kendini ifade edebilme, dili etkili bir şekilde kullanabilme, dikkati ve konsantrasyonu sağlama.
Materyaller: Herhangi bir materyale gerek yoktur.
Uygulama: Öğretmen öğrencileri gruplara ayırır. Grupların yapması gereken öğretmenin söylediği kelimenin tersini olabildiğince çabuk söylemektir. En önce söyleyen grup artı puan alır. En çok artı puanı alan grup alkışlanır. Oyunun ikinci bölümünde, öğretmen öğrencilerden söylediği kelimenin anlamdaşı olan kelimeyi bulmalarını ister.
Oyun
Oyunetkinlik: Beynim Nerede?
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Organların tanınması, vücuttaki yerlerinin öğrenilmesi.
Uygulama: Öğrenciler mindere yarım halka biçiminde otururlar. Öğretmen elini başına götürür ve “başa dokun” der. Öğrenciler elleriyle başlarına dokunurlar. Öğretmen sonra başka bir organını söyler. Böylece birçok organa dokunulur. Ardından oyun şaşırtmacalı bir şekilde oynanır. Öğretmen “başa dokun” der ama sırtına dokunur vb.
Oyun
Oyunetkinlik: Gölgesi Ol!
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkati ve konsantrasyonu sağlama, büyük-küçük kas gelişimini sağlama, verilen komutları uygulayabilme, grup halinde belli bir ritim içinde ortak hareket edebilme.
Materyaller: CD çalar.
Uygulama: Öğrenciler iki gruba ayrılır ve tek sıra halinde dizilirler. Herkes, grup başlarındaki öğrencileri takip ederek sınıfta yürümeye başlarlar. Baştaki öğrenci bir süre sonra yürüyüşünü değiştirir ve arkasındaki öğrenciler de onu taklit eder. En iyi uyumu yakalayan grup alkışlanır.
Oyun
Oyunetkinlik: Davul-zurna bir iki üç/ebe-tura bir iki üç
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Büyük-küçük kas gelişimini, dikkati ve konsantrasyonu sağlama, bedensel koordinasyonu geliştirebilme.
Uygulama: Bir ebe seçilir. Ebe arkasını dönüp “davul, zurna, bir, iki, üç” derken, geride kalan öğrenciler ebeye yaklaşmaya çalışırlar. Ebe arkasını döndüğünde hareket eden, grubun en arkasına gider. Ebeye yakalanmadan ebenin yanına kadar gidebilen öğrenci ebeyi ebeler ve geldikleri yere kaçar. Ebe tüm öğrencileri kovalar ve kendinden başka birini ebelemeye çalışır. Ebelediği kişi yeni ebe olur.
Oyun
Oyunetkinlik: Evsiz Tavşan
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Dikkat ve konsantrasyonu sağlama.
Materyaller: Herhangi bir materyale gerek yoktur.
Uygulama: Köşe kapmaca oyununun çoklu versiyonudur. Öğrenciler daire şeklinde dizilirler. Ebe seçilen öğrenci dairenin ortasında durur. Her oyuncunun yeri tavşanın etrafında, ebe hariç, bir metre çapında birer daire çizilir. Oyuncular başlama işaretinden sonra evlerini değiştirmeye başlarlar. Ebe de dairenin içinde dolaşarak boş ev bulmaya çalışır. Ebenin yerleştiği evin sahibi tavşan olur.
Oyun
Oyunetkinlik: Ormanda Seyahat
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Koordinasyonu güçlendirmek, grup bilinci oluşturmak.
Materyaller: Herhangi bir materyale gerek yoktur.
Uygulama: Öğrenciler iki gruba ayrılır. İlk gruptan hayali bir orman oluşturmaları istenir. Öğrenciler sıkışarak yan yana dururlar. İkinci grup ise hayali ormandan geçmeye çalışır. Ancak hayali ağaçlar geçit vermek istemezler. Karşılıklı küçük grup yarışları şeklinde oyuna devam edilir.
Oyun
Oyunetkinlik: Tutsak Prens(es)
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Vücuda hâkim olmak, birlikte karar verebilmek.
Materyaller: Üç adet bandana.
Uygulama: Öğrenciler yarım daire şeklinde otururlar. Ortada bir sandalye durur. Sandalyenin üzerinde bir prens(es) tutsaktır. Elleri sandalyenin arkasından bandana ile (tek düğümle) bağlıdır. Bacakları da aynı şekildedir. Sandalyenin başında bir asker gözleri bağlı bir şekilde nöbet tutmaktadır. Öğretmenin seçeceği öğrencinin amacı askere yakalanmadan prens(es)in bağlarını çözüp onu kurtarmaktır.
Oyun
Oyunetkinlik: Havuz Başında Heykellik
Oyun yeri, süresi, katılımcı sayısı: Drama sınıfı, 5–10 dakika, 15–20 öğrenci.
AmaçlarHedefler: Taklit ve gözlem duygusunu geliştirmek.
Uygulama: Öğrenciler daire şeklinde otururlar. Ortada bir ebe durur. Ebenin başının üzerine eller konularak ve daire etrafında dönerek aşağıdaki şarkı söylenir. Ebenin söylediğini yapmak mecburidir, ebe istediği taklidi en iyi yapan kişiyi yeni ebe olarak seçer. Örneğin, ebe güzellik, çirkinlik, mankenlik, yaşlılık, bebeklik gibi cümleler söyler, diğerleri onun dediğini taklit etmek zorundadır.
Şarkı:
Eski minder, yüzünü göster
Göstermezsen bir poz ver
Güzellik mi çirkinlik mi?
Havuz başında heykellik mi?
Yoksa başka bir şey mi?
Paylaş.TwitterFacebookPinterestLinkedInTumblrE-Posta
Drama kurslarına katılan çocukların hayata dair daha olumlu yaklaşımlara sahip olduğunu biliyor muydunuz? Siz de çocuğunuzun hem oyunculuk yeteneklerini geliştirmek hem de özgüvenini artırmak isterseniz çocuk drama eğitimlerinden faydalanabilirsiniz.
İçine kapanık bir çocuğunuz mu var? Çocuğunuzun kendine hak ettiği değeri vermesini ve sosyal becerilerini geliştirmesini isterseniz uzman eğitmenler eşliğinde bir drama etkinlikleri planı oluşturabilir, drama kursları ile çocuğunuzun gelişimini destekleyebilirsiniz. Peki, drama etkinlikleri nelerdir ve drama etkinliklerinin çocuğunuza ne gibi katkıları olacak, bilmek ister misiniz?
Dramanın, erken çocukluk döneminde çok daha etkili olduğu biliniyor. Bu yüzden de çoğu ebeveyn yaratıcı drama etkinlikleri ilkokul çağı ve drama etkinlikleri okul öncesi için araştırmalar yapıyor. Gelin, birlikte drama etkinlikleri nelerdir, göz atalım!
yaş aralığındaki çocukların okul öncesi dönemde farkındalık kazanmalarını ve hayal dünyalarını genişletmelerini sağlayan drama etkinlikleri;
Taklit Zamanı: Drama kursundaki çocuklar hep birlikte bir daire oluşturur. Herkes, grup içinden bir kişiyi seçer ve ardından gözlerini kapatır. Gözler kapalıyken herkes sanki fotoğraf çekiliyormuş gibi poz vermeye başlar. Ardından tüm gözler açılır ve herkes daha öncesinde seçtiği arkadaşının pozunu ( duruş, mimik vs.) taklit etmeye çalışır. (Gözlem becerisi)
5 Küçük Ördek: Drama kursu eğitmeni, öğrencilere 5 Küçük Ördek’in hikayesini anlatmaya başlar. 5 küçük ördekten her biri, sırasını söyleyerek göle atlar. Bu esnada drama kursundaki çocuklardan, ördekleri sayması ve su sesi çıkarması beklenir. (Sayı sayma becerisi)
İçindekini Bul: 3 adet plastik su şişesinden birine taş, birine su, birine ise pamuk doldurulur. Ardından şişelerin dış yüzeyi, içini göstermeyecek kağıtlarla kaplanır. Drama eğitimlerindeki çocuklara her bir şişe sırasıyla verilir ve hangi şişenin içeriğinde ne olduğunu tahmin etmesi istenir. (Hafif-ağır bilinci)
yaş aralığındaki çocukların gözlem yeteneklerini artırmalarını, arkadaşlarıyla ilişkilerini güçlendirmelerini ve benlik saygısını oluşturmaya başladıkları bu dönemde yararlanabilecekleri drama etkinlikleri;
Maske ve Kukla Yapımı: Bu noktada drama kursu planında yer alan bir oyunun karakterlerinin maskeleri yapılabileceği, gibi herhangi bir süper kahraman ya da çizgi film karakterinin de maskeleri veya kuklaları yapılabilir. Oluşturulan maske ve kuklalarla küçük bir oyun hazırlanır ve öğrencilere basit roller ve replikler verilir.
Neler Olduğunu Fark Et: Drama kursundaki öğrenciler, eşit sayıda iki gruba ayrılır. Her kişi, karşısındaki kişiyi tepeden tırnağa inceler. Ardından herkes gözlerini kapatır ve arkasını döner. Her bir kişiye sırayla gözlemlediği arkadaşının özellikleri sorulur. (Toka rengi, ayakkabı rengi, göz rengi vs.)
Kendini Tanıt: Drama kursundaki çocuklara gökyüzünden ya da doğadan bir şey olmaları söylenir ve ardından hangi özelliklerinin olduğunu ve kendilerini tarif etmeleri beklenir. (“Ben bir yıldızım, gündüzleri yokum, geceleri parlarım, ay ile birlikte dururum.” ya da “Ben bir güneşim, yaz aylarında görünürüm, havayı ısıtırım, rengim sarıdır, bana kimse dokunamaz.” gibi betimler yapması istenir.
Çocukların ergenlik dönemine giriş yaşları olan yaş aralığı, sosyal olma isteğinin üst düzeye ulaştığı bir dönemdir. Bu dönemde çocuklar, kendilerini önemli ve değerli hissetmek ister. yaş grubundaki çocuklar için drama etkinlikleri;
Sakın Evet Deme: Drama grubu içerisinden soru sorması için bir lider seçilir ya da bu görev drama eğitmeninin olur. Drama grubundaki her bir çocuğa, 2 dakika süre tutularak sorulan sorulara Evet veya Hayır dememesi istenir. (Odaklanma ve farkındalık becerisi)
Karşıya Geç: Grup içinden bir lider seçilir. Seçilen lider, arkadaşlarının sınıfın bir köşesinde toplar. Sınıfın trafiğin yoğun olduğu bir cadde olarak hayal edilmesi söylenir. Lider olan öğrenci, sırayla her bir arkadaşına bir görev ve isim vererek karşıya geçmelerini ister. Öğrencilerin gerçekçi bir tiyatro yaratması beklenir. (Örneğin, “Trafik çok yoğun ve sen bir kedisin, şimdi karşıya geç.” talimatı ile öğrenciden yavaş yavaş karşıya geçmesi ve kedi yürüyüşü yapması beklenir. Ya da “Yağmur yağıyor ve sen bir insansın.” talimatı ile öğrencinin elinde şemsiye varmış gibi yürümesi ve üşüdüğünü belli eden mimikler yapması beklenir.”)
Denizde Yüz: Drama kursundaki her öğrenciye denizde olduklarını hayal etmeleri söylenir. Ardından her çocuğa, denizde karşılaştıkları bir durum söylenir ve o durumu canlandırmaları beklenir. (Denizdesin, yüzüyorsun (yüzme hareketleri ve su sesi), ayağına bir deniz kestanesi battı (acıma nidası ve sıçrama), hava birden soğudu ve üşümeye başladın (titreme) gibi.)
Ergenlik dönemindeki lise çocuklarında, drama etkinlikleri planı, küçük çocuklarınkine göre daha değişik ve etkili olabilir. Drama etkinliklerinde öğrencilerin yeteneklerini ve bilgilerini kullanmaları beklenebilir.
Ayna Ayna, Söyle Bana: Öğrencilerden ikişer kişilik gruplar yapılır. Her grupta bir kişi ayna, bir kişide aynaya bakan insan ya da hayvan olarak belirlenir. Aynadan, arkadaşının yaptığı hareketleri ve pozları aynı şekilde tekrarlaması beklenir. (Burada sıradan davranışlar değil, karaktere özgü yaratıcı pozlar verilir.)
Sanat Eserlerini Canlandırma: Ünlü ressamlara ait meşhur tabloların çıktısı alınır ve tahtaya yapıştırılır. Drama eğitimindeki öğrencilerden tablodakinin aynısını yapmaları istenir. Aynı kadraj yakalandığında fotoğraf çekiliyormuş gibi durmaları beklenir. Tablo ve sınıf arasında her şeyin uyumlu olması ve birebir taklit edilmesi gerekir.
Soyut Durumları Tanımla: Öğrencilerin her birine soyut durumlar yöneltilir. Bu durumların rengini ve şeklini nasıl hayal ettikleri sorulur.Böylece çocuklarınbilinçaltındaki durumlar ve olaylara bakış açısı gözlemlenir. (Sence barışın bir rengi ve şekli olsaydı nasıl olurdu, saygıya bir kimlik kazandırsan bu nasıl olurdu, bize kafandaki kötülük imajını anlatır mısın?)
Drama etkinlikleri okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin tamamına kendilerini fark etme, farklılıkları sorgulama ve keşfetme, değerlendirme ve analiz yapabilme, uyum gösterebilme ve hayal etme gibi beceriler kazandırır.
Siz de çocuğunuzun erken dönemde kendini ve dünyayı keşfetmesini isterseniz onu Sanat Akademi’yle buluşturabilir, uzman ve deneyimli yaratıcı drama eğitmenleriyle birlikte eşsiz bir eğitim almalarını sağlayabilirsiniz. Çocuğunuz için özel olarak oluşturulan drama etkinlikleri planı ile ona kendisini keşfetme imkanı yaratmaya ne dersiniz?
[widget]
YABANCI BİR DİL OLARAK TÜRKÇE İÇİN
A1 ve A2 KURLARINDA UYGULANABİLECEK
25 YARATICI DRAMA ÖRNEĞİ
Restoranda
Kişiler: Çok aç ama parasız biri / Tok ama paralı biri / Hem aç hem paralı biri / Yorgun
ve sinirli bir garson
P Gönüllü dört öğrenci seçin.
P Rolleri dağıtın.
P Sınıfın ortasına, öğrenci sıralarından dört kişilik bir masa kurun. Gönüllüler otursun.
P Ve rollerine uygun bir şekilde doğaçlama sipariş verip diyalog kurmalarını isteyin
Anlat bize, neler hissediyorsun?
P Sınıfın fiziki yapısına göre öğrencileri halka veya U şeklinde oturtun.
P Her öğrenciye farklı bir soru soracağınızı söyleyin.
P Sorulara gönüllü öğrencilerden başlayarak soruları yöneltin.
Sen sıcak fırında, elmalı bir keksin. Anlat bize neler hissediyorsun?
Sen ezik bir domatessin. Anlat bize neler hissediyorsun?
Sen kızarmış bir patatessin. Tavanın dibine yapıştın, kaldın. Seni unuttular. Anlat bize neler hissediyorsun?
Sen ucu kırık bir kurşun kalemsin. Anlat bize neler hissediyorsun?
Sen küçük bir çocuksun. Alış-veriş merkezinde anneni kaybettin. Anlat bize neler hissediyorsun?
Bir sabah uyandın herkes Çince konuşuyor. Anlat bize neler hissediyorsun?
Sen bir uçurtmasın, uçuyorsun birden fırtına çıktı. Anlat bize neler hissediyorsun?
Notlar: Öğrencilere sorular sorarak konuşmalarına yardımcı olun. Örneğin: Fırtınaya yakalanmış uçurtma için ‘’Yukarıdan aşağısı nasıl görünüyor? Fırtınadan korktun mu? Fırtınaya ne dedin? Sahibin ne yaptı? Bir daha uçar mısın?
Kendi sorularınızı üretirken de problemli bir durumu yansıtan sorular olmasına dikkat edin.
Bir yer- Bir nesne- Bir fiil
Öğrencilere küçük not kâğıtları dağıtın. İstedikleri bir fiili yazmalarını söyleyin. (Almak, acıkmak, unutmak gibi) Öğrenciler yazınca kâğıtları katlamalarını ve toplayıcı arkadaşlarına vermelerini söyleyin. Gelen kâğıtları öğretmen masasının sağına koyun.
Tekrar öğrencilere not kâğıtları dağıtın ve yer ismi yazmalarını söyleyin. (Tiyatro, mutfak, okul bahçesi gibi) Öğrenciler yazınca kâğıtları katlamalarını ve toplayıcı arkadaşlarına vermelerini söyleyin. Gelen kâğıtları öğretmen masasının ortasına koyun.
P Tekrar öğrencilere not kâğıtları dağıtın ve nesne ismi yazmalarını söyleyin. (Elma, telefon, yorgan gibi) Öğrenciler yazınca kâğıtları katlamalarını ve toplayıcı arkadaşlarına vermelerini söyleyin. Gelen kâğıtları öğretmen masasının soluna koyun.
Üçüncü turdan sonra öğretmen masasının üzerinde üç öbek kâğıt olacak.
Gönüllülerden başlayarak gelen öğrenciye, her öbekten bir kâğıt seçmesini ve yüksek sesle çıkan kâğıtları okumasını söyleyin. Ardından çıkan bir yer-bir nesne ve bir fiille ilgili doğaçlama kısa bir hikâye uydurmasını isteyin.
Örneğin: Mutfak–traktör-uçmak
Mutfağa giriyorum çünkü yemek yiyeceğim. Bir ses duyuyorum. Mutfağın penceresinden dışarı bakıyorum. Aaa! bahçedeki traktör uçuyor. Sonra annem uyandırdı, rüyaymış.
Bir hayvan dua etse…
Öğrencileri kişilik küçük gruplara ayırın.
Her gruba bir hayvan seçmelerini ve bu hayvan, Tanrı’ya dua etse neler söyleyeceği ve isteyeceği hakkında tartışmalarını daha sonra seçtikleri hayvanın duasını ortak bir metin olarak yazmalarını söyleyin. On beş dakika süre verin.
Yazma bitince her gruba metinlerini okutturun ve sorular sorarak tartışma ortamı oluşturun.
Örneğin: Farenin duası
‘’Tanrım her yer peynirle dolsun. Bütün kediler yok olsun. Kuyruklarımız uzun, evlerin kapısı ardına kadar açık olsun.
Senaryo yazma
Tip: Çiftçi
Yer: Satürn
Konu: Zenginlik
Sorun: İftiraya uğramak
Öğrencileri kişilik küçük gruplara ayırın.
Yukarıdaki verileri tahtaya yazın ve gruplardan tartışarak veriler doğrultusunda bir paragraflık ortak bir senaryo taslağı yazmalarını söyleyin. dakika süre verin
Gruplardan birer sözcü seçerek yazdıklarını okumalarını isteyin.
Not: Öğrenciler sadece kısa bir senaryo özeti yazacaklardır. Örneğin: ‘’Türkiye’de geçim sıkıntısı çeken çifçi Durmuş Bahtsız, Satürn’ne göç eder, bir granit tarlasında susuz tarım yaparak börülce yetiştirir ve kısa sürede zengin olur. Ancak yan tarlanın sahibi Merkürlü Wxyş onu kıskanır ve börülcelerin GDO’suyla oynandığı söylentisini yayar. Durmuş Bahtsız tutuklanır ve planet dışı edilir.’’
Alo 1
Gönüllü öğrencilerden başlayarak iki kişi seçin.
Seçtiğiniz öğrencileri birbirlerinin yüzünü göremeyecekleri, göz teması kuramayacakları bir şekilde arka arkaya oturtturun. (Birinci öğrenci en öndeki sıraya, ikinci öğrenci mesela üçüncü sıraya otursun.)
Öğrencilere birer rol ve birer problem verin ve bu problemi telefonda halletmeye çalışmalarını söyleyin.
Birinci öğrenci: Anne veya baba
İkinci öğrenci: Genç kız veya delikanlı
Sorun: Genç; okul çıkışı arkadaşlarıyla gezmeye gitmek için izin almak üzere evi arar, ancak ebeveyn kendince bir sebepten buna izin vermek istemez. Konuyu tartışlar.
Birinci öğrenci: Öğrenci
İkinci öğrenci: Öğretmen
Sorun: Öğrenci; kopya çekerken yakalanmışır, özür dilemek için öğretmenini arar. Bu problem hakkında konuşurlar.
Birinci öğrenci: Yarı zamanlı iş arayan bir genç
İkinci öğrenci: İşveren konumundaki anne veya baba
Sorun: Genç; harçlığını çıkarmak için akşamları bebek bakmaya karar verir. Gazetedeki ilanı arar. Ebeynle iş hakkında görüşür.
Alo 2
İmkân varsa şu drama da çok eğlencelidir.
‘’…………..’’ Arkadaşına söyle: Kantine gitsin ve kantinciden 15 tane (sınıf mevcuduna göre) çikolatalı gofret alsın. Kantinciye ‘’Çikolataların parasını öğretmenim verecek’’ desin.
Not: Sınıftaki öğrenci bu mesajı dışarıdaki öğrenciye iletebilirse ve o da kantinciyi ikna edip gofretleri alıp gelebilirse, teneffüste kantincinin parasını ödeyin. Aslında bu tür etkinlikler için okul yönetimi bir fon ayırmalıdır.
‘’…………..’’ Arkadaşına söyle: Okulun hizmetlisini bulsun. ‘’Öğretmenim sizi çağırıyor’’ webgrid.co.ukliyle birlikte sınıfa gelsin.
Not: Hizmetli gelince sınıftaki öğrencilere çay veya kahve servisi yapmasını rica edin.
‘’…………..’’ Arkadaşına söyle:Öğretmenler odasına gitsin, masanı üzerindeki büyük mavi kutuyu buraya getirsin.
Not: Kutuyu önceden hazırlayın. İçine öğrencilerin hoşuna gidecek ufak tefek hediyeler koyun. Kalem, silgi, kalemtıraş gibi.
Elini koy
P Gönüllü birkaç öğrenciyi sınıfın karşısında ayakta dizin. Sonra verdiğiniz komutları yapmalarını isteyin.
Sağ elini sol elinin üstüne koy.
Sol elini burnuna koy.
İki elinle ağzını kapat.
Sağ gözünü kapat.
Ağzını aç.
Sol ayağının havaya kaldır.
Sağ ayağını öne getir.
Sağ elinle sol kulağına dokun.
……..
PYapamayanlar elenir, son kalan kazanır.
Not: Küçük yaş gurupları için bu drama müzik eşliğinde yapılabilir ve belli aralıklarla kendi etrafında dön ve havaya zıpla komutu eklenerek tekrar edilebilir.
Ünite konularına göre eğlenceli sorular
Yarın sabah bir hayvan olarak uyansan ne olurdun? Niçin?
Hangi sebze olmak istersin, niçin?
Eğer başka bir yerde yaşasan nerde yaşamak isterdin, niçin?
En çok hangi rengi seviyorsun, o renk olsan ne hissedersin? Anlat.
Adını değiştirsen yeni adın ne olur? Niçin?
Sen kış mı, sonbahar mı, yaz mı, ilkbahar mısın? Niçin?
En çok hangi eşyanı seviyorsun? Niçin?
Kendi hayatın için bir slogan yazsan ne olur? Niçin?
Okulun kurallarını sen koysan, beş kural ne olurdu? Yaz.
Açık arttırma
Notlar:
Açık arttırma draması için ön hazırlık yapmanız gerekli.
Sınıftaki her bir öğrenciye sahte TL vereceksiniz. TL’nin bozukluklardan oluşmasına (5, 10, 20 ve 50’liklerden oluşacak şekilde) olmasına dikkat edin. Bunun için google görsellerden 5, 10, 20, 50TL resimleri bulun, çıkış alın, her birinden sınıftaki öğrenci sayısına göre fotokopiyle çoğaltma yapın. Gereksiz kısımları kesip gerçek para görüntüsünü elde edin. Sınıftaki her bir öğrenci için TL olacak şekilde paraları hazırlayın.
Açık arttırmada satılacak eşyaları toplayın. Diğer arkadaşlarınızın evinlerinden kermes mantığıyla ufak tefek şeyler isteyebilirsiniz veya okul idaresi satın alabilir. Açık arttırmada satılacaklar evde yapılmış kek, kurabiye cinsinden yiyecekler olabileceği gibi, kırtasiye malzemeleri, Türkçe kitaplar, müzik ve film CDleri, anahtarlık, cüzdan v.s. olabilir. Bulunduğunuz ortamın özelliklerini ve olanaklarını dikkate alarak mümkün olduğunca öğrencilerin işlerine yarayacak, onlara cazip gelecek bir açık arttırma koleksiyonu oluşturun.
Dramayı yapmadan önce kendiniz birkaç açık arttırma videosu seyredin. Sınıfta açık arttırmayı daha rahat yönetmenizi sağlayacaktır.
Bu drama öğretmen için biraz zahmetli olsa da öğrencilerin TL cinsinden para birimlerini tanımaları için çok elverişlidir ve çok da eğlencelidir.
Hayal yorganı
Öğrencilerden bir hayallerini ‘‘Ben …………. mek/mak istiyorum‘‘ şeklinde ifade etmelerini isteyin. Örneğin: Ben öğretmen olmak istiyorum. Ben İstanbul’a gitmek istiyorum. Ben küçük bir kedi almak istiyorum.
Öğrencilere boş A4 kağıtlar dağıtın. Boş kağıtlara hayallerinin resmini yapmalarını söyleyin. 15 dakika süre verin.
Resimler bitince resmin üst tarafında bir yere ‘‘Ben …………. mek/mak istiyorum‘‘ cümlelerini, resmin altına da isimlerini yazmalarını söyleyin.
Öğrencilerden resimleri toplayın. Kağıtların dört kenerına zımbayla delikler açın. Ince ip, kurdele veya rafya kullanarak (deliklerden geçireceksiniz) resimleri büyük bir diktötgen haline getirin. Aslında bu işi tarif ederek öğrencilere yaptırmanız etkinliği zenginleştirir.
Bir yorgana benzeyen büyük dikdörtgeni duvara asın ve üzerine ‘‘Hayal Yorganı‘‘ etiketini ekleyin.
Güzin Abla dert dinliyor
Kısaca Güzin Abla hakkında bilgi verin. (Bir gazetede 30 yıl boyunca okuyucuların kişisel dertlerine çözüm bulmaya çalışmıştır gibi.) Bu arada ‘‘rumuz‘‘ kavramını da açıklayın.
Öğrencileri kişilik küçük gruplara ayırın.
Her gruba; tartışıp ortak bir metin halinde Güzin Abla’ya gönderilmek üzere bir paragraflık bir dert yazmalarını isteyin. Kendilerine bir de rumuz bulacaklardır dakika süre verin.
Dert paragraflarının yazımı bitince öğrencilere, yazdıkları paragrafları istedikleri grupla değiş tokuş yapmalarını söyleyin. Böylece her grubun önüne kendi yazmadığı bir dert gelecektir.
Öğrencilere önlerine gelen derdi okumalarını ve ‘‘ sevgili yavrum‘‘ diye başlayan bir çözüm paragrafı yazmalarını söyleyin. 15 dakika süre verin.
Son aşamada derdi yazan grup; derdi, çözümü yazan grup da bulduğu çözümü okusun.
Kağıt top
Bir dosya kağıdını buruşturup top haline getirin.
Sınıfın fiziki yapısına göre öğrencilerle halka veya U şeklinde oturun.
Top kime gelirse arkadaşlarının ve sizin bilemeyeceğiniz bir özelliğini söyleyip topu bir başkasına fırlatması gerektiğini açıklayın.
Kendinizle ilgili öğrencilerinizin bilemeyeceği bir özelliğinizi söyleyerek (Ben çok güzel bulgur pilavı pişiririm, boş bir yolda yürürken yüksek sesle şarkı söylerim, çok çabuk ağlarım gibi) topu bir öğrenciye fırlatıp oyunu başlatın.
Burası senin
Sınıfın duvarlarını öğrenci sayısına göre 30x30 boyutlarında, kare şeklinde, renkli çizgilerle ayrılmış bölümlere ayırın.
Öğrencilere bu boş karelerin onlara ait olduğunu ve içlerini yazılar Türkçe olmak kaydıyla istedikleri şekilde doldurabileceklerini söyleyin.
Belli aralıklarla çalışmayı yeniletin. Örneğin ayda bir.
Notlar: Öğrenciler bu boş karelere kompozisyon, şiir, güzel sözler, şarkı sözleri, mottolar v.s. yazabilir. Bu yazıları resim ve fotoğraflarla süsleyebilir.
Bu çalışma okul bahçesinde boş bir duvar veya okulun dış duvarları üzerinde de uygulanabilir. Bu durumda karelerin boyutları büyütülmelidir.
Değişen üç şey
Gönülllülerden iki öğrenci seçin. Tahtanın önüne alın.
Öğrenciler karşılıklı gelip birbirlerine tepeden tırnağa dikkatlice baksınlar.
Daha sonra öğrenciler birbirlerine arkalarını dönsünler. Görüntülerine dair üç şeyi değiştirsinler. Örneğin saatini çıkarır, saçı açıksa toplar, kravatını çıkarır, pantolonunun paçasını kıvırır, gömleğinin ucunu dışarı çıkarır, ayakkablarını çıkarır, cebindeki bir şeyi eline alır.
Daha sonra öğrencilere birbirlerine dönmeleri ve arkadaşlarında gördükleri değişiklikleri söylemeleri istenir.
Not: Bu uygulamanın bir başka şekli, bir öğrenciyi sınıftan çıkarıp dışarıda yaptığı değişiklikleri sınıftakilerin bulmasını istemektir.
Kâinat canavar güzellik yarışması
Tahtaya basit ve komik bir canavar resmi çizin. Öğrencilere canavar kavramını anlatın.
Öğrencilerden kişilik küçük gruplar oluşturun. A4 kağıtlar dağıtın.
Her gruba bir canavar tipi vererek çizmelerini ve bir paragrafta canavarın özelliklerini anlatmaların isteyin. 30 dakika süre verin.
Çizme işlemi bitince her grubun sözcüsü grubun canavarını anlatsın.
Jüri toplansın ve dereceye giren canavarları belirlesin.
Canavar resimlerini ve yazılarını duvarlara asın.
Notlar:
Jüri o esnada dersi olmayan iki öğretmenden oluşabilir. Başka bir sınıfın öğrencilerinden birkaçı olabilir. Kimseyi bulamazsanız jüri tek başınıza siz olun. Yalnız jüri bütün grupları bir etiket bulanarak ödüllendirmelidir. Kaybeden ya da kazanamayan grup olmamalıdır.
Canavar tipleri örnekleri: Film yıldızı canavar, korkak canavar, öğrenci canavar, romantik canavar, utangaç canavar, milyoner canavar, futbolcu canavar…
İmkân varsa öğrencilere çalışma sırasında renkli kalemler dağıtın yoksa da önemli değil.
Derecelendirmeleri 1., 2., 3., En Ümit Veren Canavar, Jüri Özel Ödülü, Mansiyon şeklinde etiketlendirebilirsiniz.
Hikâye dramalar
Örnek hikaye: Park-duvar
A1
‘’Bir hastanenin bir odasında ölümcül hastalığı olan iki hasta var. Hastaların ikisi de yatalak, yerlerinden kalkamıyorlar.
Hastalardan biri pencere kenarında yatıyor ve dışarıdaki parkı görebiliyor.
Diğer hasta ise duvar kenarında yatıyor ve parkı görmüyor. Bu yüzden pencere kenarındaki hasta diğer hastaya parkı anlatıyor. Her gün parka kimler geliyor, neler yapıyorlar, dışarıda hava nasıl, çiçekler nasıl açıyor, seyyar satıcılar ne satıyor, çocuklar ne oynuyorlar, her şeyi ama her şeyi anlatıyor. Duvar kenarındaki hasta ilgiyle dinliyor, pencere kenarındaki hastayı çok kıskanıyor, Ah! Kendi de görse keşke parkı!
A2
Duvar kenarındaki hastanın başucunda bir yardım düğmesi var. Doktorları çağırmak için. Pencere kenarındaki hastanın başucunda yardım düğmesi yok.
İki hastada sık sık kriz geçiriyor. Acil durumlarda duvar kenarındaki hasta düğmeye basıyor, doktorlar hemen geliyorlar.
A3
Bir gün pencere kenarındaki hasta kriz geçiriyor. Duvar kenarındaki hasta bunu görüyor ama yardım düğmesine basmıyor ve pencere kenarındaki hasta çırpınıyor çırpınıyor ve ölüyor.
Doktorlar geliyor, artık çok geç, ölüyü alıyorlar ve götürüyorlar.
A4
Duvar kenarındaki hasta ertesi gün doktorlardan rica ediyor, pencere kenarına geçiyor.
Heyecanla başını çeviriyor parkı görmek için. O da ne? Park falan yok! Sadece gri renkli hastane duvarı var…’’
Notlar: Yukarıdaki hikâye ve benzeri hikâyelerle çeşitli yaratıcı drama çalışmaları yapılabilir.
Aynı drama sözlü veya yazılı olarak uygulanabilir.
Dramalar ekleme ve çıkarmalarla basitleştirilebileceği gibi daha karmaşık hale de getirilebilir. Sınıfın düzeyine göre öğretmen karar verir.
Hikâye drama 1
Öğrencilere hikâyeyinin tamamını güzelce anlatın.
Öğrencileri kişilik küçük gruplara ayırın.
Aralarında tartışarak ortak bir paragraf halinde, duvar dibinden pencere kenarına geçen hastanın park değil de duvar olduğunu görünce hissedip düşündüklerini yazmalarını isteyin.
Hikâye drama 2
Öğrencilere hikâyenin sadece A1 VE A2 bölümlerini anlatıp hikâyeyi sonuçlandırmalarını isteyin.
Hikâye drama 3
Pencere kenarındaki hasta niçin hayali bir park yaratıp diğer hastaya anlatmıştır? Acaba amacı neydi? Öğrencilerden, bu soruları aralarında tartışarak ortak bir paragraf halinde yazmalarını isteyin.
Hikâye drama 4
Hikâyenin sadece A1 bölümünü anlatın.
Gönüllü iki öğrenci seçin. Biri duvar kenarındaki diğeri pencere kenarındaki hasta olsun. Sınıfın ortasına iki sandalye koyun, bu iki öğrenci otursun.
Biri parkı anlatsın diğeri ona parkla ilgili sorular sorsun. Yani iki hastanın park sohbetini yapsınlar. Üç beş dakika konuşmaları yeterlidir.
Sonra siz araya girerek hikâyenin kalanını anlatın. Bu sırada hastaymış gibi yapan öğrenciler oturdukları sandalyelerde kalsınlar.
Duvar kenarındaki hastaya, pencerenin önüne geçip park olmadığını görünce neler hissettiğini sorun ve anlattırın.
Öldürülen hastaya, duvar kenarındaki hastanın yaptıkları hakkında neler düşündüğünü sorun ve anlattırın. (Sınıftaki öğrenciler, onun artık bir ölü olduğunu konuşamayacağını söylerlerse ruhlar âlemiyle görüşebildiğinizi söyleyin.)
En son sınıftaki öğrencilerden bu iki hasta hakkındaki görüşlerini alın.
Boş sandalye
İyilik meleği
Notlar: Öğrencilere hafta başında ödev olarak verin ve haftanın son günü uygulayın.
Yardımlar karşılık beklemeksizin yapılacaktır ve ‘’Arkadaşıma borç para verdim’’ gibi maddi bir yardım olmayacaktır. Bu hususları uygulamanın başlangıcında açıklayın.
Fotoroman
Bir öykü anlatın. Daha sonra öğrencilere sorular sorarak anlatılanı tam olarak kavrayıp kavramadıklarını kontrol edin.
Öyküde olup bitenleri tartışın.
Öğrencilere fotoromanın ne olduğu hakkında kısaca bilgi verin.
Öğrencileri kişilik gruplara ayırın.
Her gruba anlatılan öykü en fazla 8 karede fotoroman haline getirmelerini söyleyin. 40 dakika süre verin.
Fotoğraf çekimi bitince ertesi ders için ödev verin, her grup çektiği fotoğrafların çıkışlarını getirsin.
Ertesi derste gruplara renkli veya beyaz büyük kartonlar dağıtın. Fotoğraf çıkışlarını bu kartonlara yapıştırmalarını ve her bir fotoğrafın altına, o karede neler olduğuna dair bir açıklama cümlesi yazmalarını söyleyin. Ayrıca kartonun üst kısmına fotoromanlarının adını da yazacaklardır. Yani öyküye yeni bir isim vereceklerdir. 30 dakika süre verin.
Süre bitiminde grup sözcüleri fotoromanlarını anlatsın.
Anlatma bölümü bitince fotoromanları sınıfın duvarlarına asın.
Notlar:
Bu dramayı istasyon drama şeklinde iki veya üç derste tamamlayın.
Öğrencilerde fotoğraf çekme özelliğine sahip cep telefonu yoksa kendi cep telefonunuzu verin sırayla kullansınlar. Yine fotoğrafların çıkışlarını alacak donanım evlerinde veya çevrelerinde yoksa bu işi okulun bilgisayarlarından faydalanarak halledin.
Öğrenciler anlatılan öyküyü fotoroman haline getirirken rol dağılımını, öyküdeki hangi olayları seçip fotoğraflayacaklarını tartışarak kendileri belirleyeceklerdir.
Gruplar birbirlerinden misafir oyuncu alabilirler.
Gruplar isterlerse öykünün kurgusunu ya da sonunu, kahramanların özelliklerini değiştirebilirler.
Uygulamalarımdan biliyorum ki öğrenciler bu dramayı abartmaya meyillidirler. Size kostüm ve aksesuarları olmadığını, sahnelerin hepsinin sınıf içinde canlandırılamayacağını söyleyeceklerdir. Böyle bir durumda hiçbir şeye ihtiyaçları olmadığını sınıf içindeki materyallerle yetinmelerini söyleyin. Okul bahçesi işlerine yarıyorsa bahçeye çıkıp çekim yapabilirler tabii. Bu kısıtlamanın yaratıcılıklarını körüklediğine şahit olacaksınız. Mesela ben ‘’Kerem ile Aslı’’ hikâyesini verdiğimde bir grup sınıf tahtasına renkli tebeşirlerle alevler çizip Aslı’yı tahtanın önüne geçirerek saçların tutuşma sahnesini çekmişti.
Proje Fotoroman
Öğrencilerin çok sevdiği bir drama olan ‘’fotoroman’’ı dönem ödevi veya proje şeklinde de uygulayabilirsiniz.
Bu durumda her grup bir Türk romanı seçecek, okuyacak ve fotoğraflayacaktır.
İstedikleri kostüm veya aksesuarları kullanıp, farklı yerlerde iç ve dış fotoğraf çekimi yapabileceklerdir.
Fotoğraflama sayısını ’le sınırlayın.
Fotoromanların sergilenmesi için daha geniş bir alana ihtiyaç duyacaksınız, okul koridorlarını kullanın.
Gruplar tüm bu çalışmaları organize olarak ders saatleri dışında vakit ayırarak yapacak ve size haftalık veya on beş günlük durum raporları vereceklerdir.
Yapılanların paylaşımı sırasında U veya halka şeklinde oturma düzeni yapın.
Yazan: Hatice Gülcan Topkaya
1. Drama etkinlik planı hazırlama
2. Oyun alanının hazırlanması
3. Etkinliklerin hazırlanması, kurgulanması
4. Etkinliklerin uygulanması
5. Etkinliklerin değerlendirilmesi
1. DRAMA ETKİNLİK PLANI HAZIRLAMA
Drama iyi bir organizasyon ister. İyi bir planlamayla hedeflenenlere kolayca ulaşır. Drama etkinlik planı hazırlarken etkinlikte verilmek istenen amaçlar göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer, öğretmen etkinliği dikkatli bir şekilde planlarsa ve grupta ne yapılması gerektiğini biliyorsa, hedefe daha kolay ulaşabilir.
Konu : Genellikle konu bir başlık olarak verilir. Örneğin ; Mevsimler.
Hedefler : Öğretmen her etkinlik için öğrencilere kazandırmak istediği davranışları ve bilgileri belirler.
İçerik : Planlanan hedeflere varmayı sağlayabilecek öykü ya da senaryo taslaklarından oluşur.
Oyunun Geçeceği Ortam : Dram konusunun geçtiği ( düşsel ) mekan, olayın yaşandığı yerdir.
Öğretmenin Rolü : Drama liderinin, öğrenci grubunu ve oyunun akışını yönlendirmek amacıyla zaman zaman gireceği roller bulunabilir.
Etkinlik planında öğretmene yönelik olarak dikkat edilecek diğer noktalar şunlardır :
1. Konu seçimi: Çocuklara neyi öğretmek istiyorsunuz?
2. Mekan seçimi: Dramayı hangi düşsel ortamda gerçekleştirmek istiyorsunuz?
3. Çocukların rolleri: Çocuklar hangi rolleri oynayacaklar?
4. Öğretmenin rolü: Öğretmenin alacağı roller nelerdir?
5. Dramanın odak noktası: Çözülecek problem nedir?
7 11 yaşındaki çocuklar ;
1. Olayları, gözlemlerini ve deneyimlerini anlatabilir.
2. Sonuçları tahmin edebilir, olasılıkları tartışabilir.
3. Düşünce ve davranışlarının nedenlerini açıklayabilir.
4. Yorumlar yaparak anladıklarını gösterebilir.
5. Tartışma sonuçlarını mantıklı değerlendirmeye dönüştürebilir.
6. Girdikleri role uygun dili kullanabilir.
Öğretmenin dramadaki kendi rolü hakkında sorması gereken sorular aşağıdaki gibi örneklendirilebilir:
1. Toplumun kültür değerleri, davranış kalıpları gibi kültürel değişkenlikleri biliyor muyum?
2. Hangi ortamda, hangi koşullarda yaşayan, ne tür ön yargılara sahip olan, hangi değerleri benimseyen öğrencilerle birlikteyim?
3. Sosyal sorunlarımız nelerdir, nerelerde, hangi koşullarda yaşıyoruz, biliyor muyum?
4. Çocukların gelişim özelliklerini biliyor muyum?
5. Bu yaş çocuklarının olay ve olguları nasıl bir gözle gördüklerini biliyor muyum?
6. Bu ders içinde hangi öğrenmeleri sağlayacağım?
7. Drama sürecinde hangi rolleri üstleneceğim?
8. Oyunların akışında oluşacak rolleri nasıl dağıtacağım?
9. Sürecin oluşumuna göre hangi düzenlemeleri yapabilirim?
2. OYUN ALANININ HAZIRLANMASI
En ideal olanı özel bir drama salonunun bulunmasıdır. Böyle bir salonun bulunmadığı yerlerde öğrencilerin yüz yüze bakacakları, tehlikesiz geniş bir alan oluşturulur. Sınıf ta kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken diğer önemli noktalar ise ; konu dışı uyarıcılardan uzak bir alan olmasıdır.
Alanın düzenlenmesinde şu kurallara uyulmalıdır:
* Çalışmanın yaptırılacağı yerin belirlenmesi,
* Çalışma ortamının konu dışı uyarıcılardan arındırılması,
* Kullanacak materyallerin hazır bulundurulması,
* Öğrencilerin aksesuar sandığındaki malzemelerden istediği kadar yararlanmasının sağlanması gerekir .
3. ETKİNLİKLERİN HAZIRLANMASI, KURGULANMASI
Teması ya da konusu ( öyküsü ) belirlenmiş bir etkinlik için bölümlerin kurgulanması ve bazı tekniklerin kullanılması gerekir. Bu çalışma, bir dersi değil, birkaç haftalık süreyi hatta tüm bir dönemi de kapsayabilir.
1. Öykünün oluşturulması :
2. Üzerinde odaklanacak anın seçimi :
3. Bu anı canlandırmak üzere gruplardaki her katılımcı bir rol üstlenir ve donar :
4. Bu anın öncesinde ne olduğu tartışılır ve bu kez bunu göstermek üzere yeni bir tablo oluşturur :
5. Bundan sonra, belirlenen anın sonrasında neler olabileceği tartışılır :
6. Gruplar isterlerse tek tek, o anın öncesi .o an ve o anın sonrası olmak üzere yeniden ve bir kez daha, hızlı olarak tablolarını oluşturabilirler.
7. Katılımcılar oluşturdukları tablolardaki rolleri için birer cümle bulurlar :
8. Canlandırma için her grubun tablolarından öykünün içeriğine en uygun olanlar grubun önerileriyle seçilir.
4. ETKİNLİKLERİN UYGULANMASI
Etkinliğin Adı: Dışarıda ne var ?
Hedefler: webgrid.co.ukıcı imgelemin desteklenmesini sağlayabilme
webgrid.co.uk gelişimine yardımcı olabilme
Materyal: Konuya uygun materyaller kullanılır. Oyun alanı da ona göre düzenlenir.
Isınma Çalışmaları
Çocuklar sınıf içinde dağınık olarak ayakta dururlar. Öğretmen ;
* Ritm eşliğinde ileri doğru yavaş ve hızlı yürümeler,
* Ritm eşliğinde geriye doğru yavaş ve hızlı yürümeler,
* Olduğu yerde hızlı ve yavaş yürümeler,
* Başı yavaşça sağa sola çevirme, yukarı aşağı eğmeler,
* Omuzları içeri dışarı çevirme,
* El ve ayak bileklerini çevirme gibi çalışmalar yaptırır. Öğretmen, bunlara katılabileceği başka ısınmalarda tasarlayabilmelidir.
Kaynaştırma çalışmaları
Ortaya öğrenci sayısından az sandalye koyulur. Öğrencilerin müzik eşliğinde sandalyelerin çevresinde dönmeleri ya da dans etmeleri ve müzik durunca sandalyelere oturmaları istenir.
Uygulama
Öğretmen, öğrencilere gözlerini kapamalarını ve bir pencereden baktıklarını düşünmelerini söyler. Tanınan belli bir süre sonunda her öğrenci yanındaki arkadaşına gördüklerini anlatır. Sırayla çocuklar pencereden gördüklerini anlatırken, hangi ortamlarda, nasıl bir pencereden baktıklarını oynayarak canlandırırlar.
Değerlendirme ( Gözden Geçir ve Tartış )
Lider, yapılan çalışmalarda ki rollere ilişkin açık uçlu sorular sorarak bir tartışma ortamı yaratır. Öğretmen iyiye, kötüye karar verici bir durumda olmamalıdır.
* Arkadaşlarımız hayal güçlerini kullandılar mı?
* Hangi pencereden baktıklarını hemen anlayabildiniz mi ?
* Oynarken ne hissettiniz? Neler yaşadınız?
* Herhangi bir güçlük çektiniz mi? nerede güçlük çektiniz? Gibi sorularla etkinliğin tartışılması ve gözden geçirilmesi gerçekleştirilir.
5. ETKİNLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Drama eğitimin yapısı ve içeriği gereği, geleneksel bir eğitim dizgesini ölçme ve değerlendirme araçlarıyla drama eğitiminin geliştirmeye çalıştığı yaratıcılığı ölçmek pek olanaklı görülmemektedir. Değerlendirme, eğitimde yaratıcı drama etkinliklerin uygulamasında önemli bir aşamadır. Ölçme yöntemlerinin bazıları dramanın doğasına uyarlanarak uygulanabilir. Örneğin, test yöntemini kullanılması uygun değilken, öğrencinin dersteki gelişimini izleyecek gözlem formları oluşturulması ya da yapılan herhangi bir etkinliğin ardından, uygun olan zamanlarda ya da öğrencilerin isteği doğrultusunda tartışmalar açılması ve soru yanıt tekniğinin kullanılması uygun olabilir. Öğretmenin açılan bu tartışma sırasında öğrencilere yöneltebileceği ne yaşadınız ? neler hissettiniz , nerelerde güçlük çektiniz gibi sorular öğrenciler tarafından yazılı ya da sözlü olarak yanıtlanabilir. Bu sorulardaki amaç, öğrencinin kendini çok yönlü ve yaratıcı bir biçimde ifade edebilmesidir. Öğretmen, öğrenciyi bu tür ortama hazırlayan bir aracı durumundadır.
Drama Öğretmeninin Özellikleri bölümünde de anlatıldığı gibi, öğretmen değerlendirme aşamasında da esnek, hoşgörülü ve sabırlı olmalı, öğrenciye zaman tanımalıdır. Öğretmen, sürekli olarak öğrencileri desteklemeli ve olumlu bir biçimde oyuna katılmaya yönlendirmelidir. Drama dersinin başarılı olması öğretmenin başarılı olmasına bağlıdır. Drama eğitiminde öğrenciler ; sesler, imgeler, hareketler, sözcükler ve biçimler yaratarak olaylara ilişkin düşüncelerini ve dünyaya bakış açılarını açıklamaya çalışırlar. Drama öğretmeninin, öğrencileri değerlendirmesine ışık tutması açısından aşağıda sayılan değerlendirme sayıları dikkate alınmalı.
Değerlendirme Soruları
Doç. Dr. Aysel KÖKSAL AKYOL
Ankara Üniversitesi, Ev Ekonomisi Yüksek Okulu
Çocuk Gelişimi Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi
Özet
Bu çalışmada, okul öncesi eğitimde dramanın önemi, uygulama aşamaları, okul öncesi eğitimin amaçları ve temel ilkeleri üzerinde durulmuştur. Okul öncesi eğitimin amaçları ve ilkeleri doğrultusunda, okul öncesi eğitimde drama etkinliklerini planlarken ve uygularken dikkat edilmesi gereken durumlar vurgulanmıştır. Bu dönem çocuklarına verilecek eğitim hakkında bilgisi olmayan kişilerin çocuklara yararından çok zararının olabileceği belirtilmiş ve ayrıca aylık çocuklara yönelik örnek drama etkinliklerine yer verilmiştir.
Giriş
Okul öncesi eğitim bireyin yaşamında önemli bir yere sahiptir. İstenilen davranışlara sahip çocuklar yetiştirmek için bu dönemde çocukların etkin bir okul öncesi eğitim almaları önemli olmaktadır. Okul öncesi yıllar boyunca bedensel, psikomotor, sosyal-duygusal, zihinsel, dil gelişimi büyük ölçüde tamamlanmaktadır. Bu dönemdeki gelişmeler yaşamın ilerideki yıllarında oldukça etkili olmaktadır ve okul öncesinde verilen eğitimle çocukların bütün gelişim alanları desteklenmektedir. Günümüzde önemi giderek artan okul öncesi eğitimde drama etkinliklerine yer verilmekte ya da drama bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Drama gün geçtikçe önemi artan bir alan olarak dikkat çekmektedir. Günümüzde okul öncesi eğitimden başlayarak üniversite ve lisans üstü eğitime kadar, bütün kademelerinde drama çalışmaları yapılmaktadır. Pinciotti ()’e göre, drama, çocukların spontan oyunlarında ortaya çıkan, katılımcıların sanatsal duyarlılığını, kendisi, başka insanlar ve dünya hakkındaki bilincini artıran ve hayal gücünü geliştiren bir öğrenme aracıdır (s:1). Drama kavramı bazen bir yöntem, bazen bir alan, bazen de bir disiplin olarak karşımıza çıkmaktadır. Son yıllarda eğitim programlarında bir yöntem olarak kullanılmasının arttığı dikkati çekmektedir (Üstündağ, ; ).
Drama oyunun gücünü eğitimde kullanan bir alandır. Erken çocukluk döneminden itibaren yetişkinliği de içine alan bütün yaşam dönemlerinde oyuna eğilimleri vardır. Dramanın oyunsu özelliği, yaratıcı edimlere ve yaratıcılık süreçlerine uygunluğu dikkati çekmekte ve dramanın eğitimde kullanımı söz konusu olmaktadır. (Fleming, ; San, )
Drama bir amaç ya da araç olarak kullanılabilir. Dramanın amaç olması, dramayı drama ile öğretmek anlamına gelir. Bunda amaç bireyin kişilik gelişimine yardımcı olmak, dramadan haz almayı sağlamak, iletişime yardımcı olmaktır. Dramanın araç olarak kullanılması, herhangi bir konunun drama yöntemiyle öğretilmesidir. Dramanın amaç ya da araç olarak kullanılmasını ise birbirinden ayırmak mümkün değildir. Sonuçta bir konunun drama yöntemiyle anlatılmasında da bir drama süreci vardır. Yaşanan bu drama süreci de doğal olarak yine bireyin kişilik gelişimine, dramadan haz almasına, iletişim becerilerinin gelişimine etki etmektedir (Sağlam, 34).
Resim, heykel, dans gibi sanat formlarında var olan, sanatı gerçekleştiren bireyin bir uyarıcıya tepkisini göstermesi özelliği dramada da bulunmaktadır. Aktif katılımı gerektirmesi nedeniyle, drama çocuğun duygusal, zihinsel ve sosyal gelişimine katkıda bulunan bir sanat alanı olarak kabul edilmektedir (McCaslin, ; Stewing ve Buege, 2). Drama tüm sanat alanlarından yararlanmaktadır. Dramada öykü, şiir, resim, heykel ve benzeri bir çok eserden yola çıkarak doğaçlamalar yapılmakta, bu çalışmalar sayesinde de katılımcılarda sanata karşı ilgi ve duyarlılık kazanmaktadır. San ()’a göre drama, “doğaçlama ve rol oynama gibi tiyatro ve drama tekniklerinden yaralanılarak, bir grup çalışması içinde katılımcıların bir yaşantıyı, olayı, fikri, eğitim ünitesini, soyut bir kavramı, davranışı eski bilişsel örüntülerinin yeniden düzenlenmesi yoluyla ve gözlem, deneyim, duygu ve yaşantıların gözden geçirildiği oyunsu süreçlerde anlamlandırılması, canlandırılması” dır (s).
Ömeroğlu Turan ve Can Yaşar (a) ise, çocuk oyunlarından ve benzer etkinliklerden yola çıkarak, değişik yaşam durumlarını canlandırma, olayları yeniden yaratıp irdeleme, bu yaşam durumlarından bilgilenme ve öğrenmeye geçme çalışmalarını drama olarak tanımlamaktadırlar (). Drama çalışmalarına katılan bireyler, drama sürecinde durumları, olayları, ilişkileri keşfederek öğrenmektedirler. Katılımcılar gerçek dünyadaki bilgi ve deneyimlerini dramada hayali bir dünya yaratmak için kullanmakta ve dramada tasarladıkları durumları ve rolleri tanımlarken olayları ve ilişkileri incelemeyi öğrenmektedirler (O’Neil ve Lambert, ).
Drama ortamında katılımcılar yaratarak, geliştirerek ve yansıtarak kendilerini, arkadaşlarını, ailelerini ve içinde yaşadıkları gerçek dünyaya ait bir çok şeyi anlamaktadırlar. Çeşitli sosyal olayları inceleyerek insanların farklı koşullarda yaşadıkları, bu farklı koşullarda ne şekilde davrandıkları ile ilgili düşünmeye başlamaktadırlar. Farklı görüşler ortaya koyabilmekte, diğerlerine karşı kişisel görüşlerini tahlil edebilmektedirler. Bu da katılımcıları düşünce ayrılığı, tartışma ve çözüme götürmektedir (Fulford vd. ).
Bu çalışmada, drama çalışmalarının aşamaları, okul öncesi eğitimin amaçları ve ilkeleri ve bu amaç ve ilkeler doğrultusunda drama etkinliklerini planlarken ve uygularken dikkat edilmesi gereken durumlar üzerinde durulmaktadır. Ayrıca okul öncesi dönem çocuklarına yönelik drama, etkinliklerine ve eğitim durumlarına yer verilmektedir.
Dramanın Uygulama Aşamaları
Dramada uygulama aşamaları ısınma, oyun ve rahatlama ve değerlendirme olmak üzere üç grupta incelenebilir.
1. Isınma
Isınma çalışmaları oyuna katılma isteğini artırmakta, grubun birbirine, oyunlara, dramaya ısınmasını ve rahatlamasını sağlamaktadır. Bedensel ve düşünsel hazırlanmaya yönelik etkinliklerden oluşan ısınma çalışmaları katılımcıları doğaçlama yapmaya hazırlamaktadır (Öztürk, ; Ömeroğlu Turan ve Can Yaşar, b; Okvuran, ).
Çeşitli yöntemlerle duyuları kullanma, gözlem yetisini geliştirme, bedensel ve dokunsal çalışmaların yapılması, tanışma, etkileşim kurma, güven kazanma ve uyum gibi özellikleri katılımcılara kazandıran, bedenini ve beynini duyumsama ile ilgili çalışmaların yapıldığı aşamadır (San, ; Üstündağ, ; San, ).
Isınma çalışmaları kendini tanıma, diğer bireyleri tanıma, iletişim kurma, ikili iletişimden daha çok kişili iletişim ve etkileşime geçme, grup dinamiğinin doğması, anıların anlatılması, öykü anlatma gibi sözellendirme ve etkileşim çalışmaları, oyun aşamasına geçme biçiminde ilerlemektedir (San, ). Isınma çalışmalarında yürüme, koşma, zıplama, çekme, itme, dönme, yuvarlanma, hayvan taklitleri ve yürüyüşleri farklı zeminlerde yürüme, kukla gibi ya da robot gibi hareket etme gibi aktivitelere yer verilebilir. Yapılan ısınma çalışmalar çocukların birbirleriyle daha iyi iletişim kurmalarına, içlerinden geldiği gibi doğal davranmalarına yardımcı olmaktadır (Aral vd. ).
2. Oyun / Doğaçlama / vb
Bu çalışmada belirlenmiş bazı kurallar vardır. Bu kurallar çocukların çalışmalarını sınırlandırıcı, çocukları kısıtlayıcı özellikte değildir. Belirlenen kurallar içinde çocuklar özgürce oyun kurmaktadırlar. Bu aşamada pantomim, rol oynama, doğaçlama, hikaye oluşturma, dramatizasyon gibi etkinliklerden biri ya da bir kaçına birden yer verilebilir. Çocukların yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini ön plana çıktığı bir aşamadır. (Aral vd. ).
Ömeroğlu, Turan ve Can Yaşar (b)’a göre pantomim, çocukların sözcükleri kullanmadan vücut ve yüz ifadeleri ile gereksinimlerini, yaşadıkları olayları ya da onların yaşantılarında olan bir çok günlük etkinlikleri canlandırmalarıdır (98). Rol oynama, başka birilerinin rolüne girme ve oynama anlamına gelmektedir. Çocuklar oynadıkları karakterlerin özelliklerini ve duygularını canlandırmaktadırlar. Doğaçlamalarda anında yaratma söz konusudur. Çocuklar bu yolla belli bir konuyu irdelemekte, oynamakta, yeniden gözden geçirmekte, rolleri değiştirmekte, edinilmiş bilgileri yeniden yaşama geçirmektedirler. Doğaçlamalarda çeşitli kuklalar, resimler, maskeler kullanılabilir (Ömeroğlu Turan ve Can Yaşar b). Doğaçlamalar, daha az kesin olarak belirlenmiş bir süreç olup saptanan bir konu ya da temadan yola çıkılmakta ya da belirlenen bir amaca doğru belli aşamalarla yol alınmaktadır. Bireysel ve grup yaratıcılığının ön plana çıktığı bir aşamadır (San, ; San, ). Doğaçlama, herhangi bir metne bağlı olmadan, içten geldiği gibi ve aniden gelişen durum olarak ifade edilmektedir. Daha az kesin olan bir süreçtir. Bireylerin kendilerini rahatça ortaya koyması, bireysel olarak keyif alması söz konusudur Doğaçlamalar drama çalışmalarının bel kemiğini oluşturmaktadır (Üstündağ, ). Masal, öykü, şiir, tablo, fotoğraf, bir hayal durumundan yola çıkılarak doğaçlamalar yapılabilir. Hikaye oluşturmada, çocuklar yarım kalan bir hikayeyi tamamlayabilir ya da kendileri bir hikaye oluşturabilirler. Hikaye oluştururken fotoğraf, kukla, maske kullanılabilir. Sonra da oluşturulan hikayelerin canlandırmaları yapılabilir. Dramatizasyonda önce hikaye ya da masal okunmakta, sonra çocuklar bunları canlandırmaktadırlar.
3. Rahatlama ve Değerlendirme
Rahatlama bedensel ve zihinsel olarak gerçekleşir. Rahatlamayı kolaylaştırmak için dinlendirici bir ortam, uygun bir müzik ve sakinleştirici sözel yönergeler kullanılabilir. Bu çalışmada çocuğa olayın tamamlandığını hissettirmek ve rahatlatmak söz konusudur (Aral vd. ). Aşamalardan bir ya da birkaçından sonra değerlendirmeye yer verilmelidir. Lider “neler yaşadınız?”, “neler hissettiniz?”, “nerede zorluk çektiniz?”, “daha başka neler yapılabilir?” gibi sorunlarla tartışmayı başlatabilir (San, ; Aral vd., ). Okul öncesi dönem çocuklarına uygun drama etkinliklerine makale sonunda yer verilmiştir. Bu etkinliklerden Örnek 1 ve Örnek 3 uygulanmıştır.
Okul Öncesi Eğitimin Amaçları ve Temel İlkeleri
Drama etkinliklerini planlarken ve uygularken okul öncesi eğitimin amaçları ve ilkelerinin dikkate alınması gerekmektedir. Okul öncesi dönem gelişim açısından oldukça önemli bir dönemdir. Çocukların bu dönemdeki öğrenme hızı çok yüksektir. Her yaş grubunun genel gelişim özellikleri olmakla birlikte her bir çocuk arasında bireysel farklılıkların olduğu unutulmamalıdır.
Okul öncesi eğitimin amaçları; çocukların bedensel, zihinsel ve duygusal gelişimlerini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak, çocukları ilköğretime hazırlamak, olumsuz çevre koşullarından ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetiştirme ortamı yaratmak, çocukların Türkçe’yi güzel ve doğru konuşmalarını sağlamaktır (Milli Eğitim Bakanlığı, ).
Okul öncesi eğitimin ilkeleri; eğitimde çocuğun ve ailenin etkin katılımını sağlamak gerekmektedir. Çocuğa verilen eğitim, onun gereksinimlerine uygun olmak zorundadır. Çocukların gereksinimlerini karşılamak amacıyla demokratik eğitim anlayışına uygun eğitim ortamları hazırlanmalıdır. Etkinlikler düzenlenirken çocukların ilgi ve gereksinimleri, okulun ve çevrenin olanakları dikkate alınmalıdır. Çocukların Türkçe’yi doğru ve güzel konuşmalarına önem verilmelidir. Eğitime çocukların bildiklerinden başlanmalıdır. Çocukların deneyerek öğrenmesine olanak tanınmalıdır.
Oyun çocuklar için en uygun öğrenme yöntemidir.Çocuğun, kendine saygı ve güven duyması sağlanmalı, öz denetim kazandırılmalıdır. Çocuklarla kurulan iletişimde baskı ve kısıtlamalara yer verilmemeli, kişiliğini zedeleyici şekilde davranılmamalıdır. Okul öncesi dönemde verilen eğitim ile çocukların sevgi, saygı, iş birliği, sorumluluk, hoşgörü, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşma davranışları geliştirilmelidir. Çocukların bağımsız davranışlar geliştirmesi desteklenmelidir. Yardıma gereksinim duyduklarında yetişkin desteği, rehberliği ve güven verici yakınlığı sağlanmalıdır. Çocuğun kendisinin ve başkasının duygularını fark etmesi desteklenmelidir. Çocukların hayal güçleri, yaratıcı ve eleştirel düşünme, iletişim kurma ve duygularını anlatabilme becerileri geliştirilmelidir. Programlar hazırlanırken ailelerin ve içinde bulunulan çevrenin özellikleri dikkate alınmalıdır. Okul öncesi eğitimde çocuğun gelişimi ve okul öncesi eğitim programı düzenli olarak değerlendirilmelidir (Milli Eğitim Bakanlığı,).
Drama Etkinliklerini Planlarken ve Uygularken Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Okul öncesi eğitimde çocukların gelişimlerini desteklemek üzerinde önemle durulmaktadır. Çocukların gelişim özelliklerinin temel alınması ile psiko-motor alan, sosyal-duygusal alan, bilişsel alan ve dil alanı, özbakım becerileri olmak üzere hedefler ve kazanılması beklenen davranışlar belirlenmiştir. Drama etkinlikleri, çocukların gelişimleri, gereksinimleri, ilgileri ve ayrıca da okul öncesi eğitimin amaç ve ilkeleri de göz önüne alınarak planlanmalı ve uygulanmalıdır.
Drama etkinliklerini planlarken ve uygularken dikkat edilmesi gereken durumlar şunlardır;
· Etkinlikler planlarken çocukların ilgilerinden, gereksinimlerinden, gelişim özelliklerinden ve yaşlarından yola çıkılmalıdır.
· Öncelikle hedef ve kazanılması beklenen davranışlar belirlenmelidir. Daha sonra bu hedefler ve kazanılması beklenen davranışlara ulaşabilmek için drama planı yapılmalıdır. Hedef alanları belirlenirken hep aynı hedef alanları ve kazanılması beklenen davranışlar seçilmemelidir. Çocukların gereksinimleri doğrultusunda bütün hedef alanlarına yer verilmelidir.
· Çocuklar içinde bulundukları yaşlardan dolayı benzer gelişim özellikleri göstermekle birlikte bireysel farklılıklara sahiptirler. Bu nedenle drama etkilikleri planlanırken bireysel farklılıklar dikkate alınmalıdır.
· Drama etkinlileri planlarlarken çocukların yaratıcılıkları, problem çözme becerileri, karar verme becerileri, iç disiplin kazanmaları, sorumluluk ve işbirliği duygularını geliştirmelerine önem verilmelidir.
· Drama etkiliklerine başlama yaşı ile ilgili farklı görüşler bulunmaktadır, farklı kaynaklarda beş yaşında ya da üç buçuk-dört yaşlarında başlanabileceği ifade edilmektedir (Ömeroğlu Turan ve Can Yaşar, b; Önder, ). Dramada sonuç değil sürecin önemli olduğu düşünüldüğünde beş yaşından öncede drama çalışmaları yapılabilir. Ancak beş-altı yaşından küçük çocuklarla yapılan drama çalışmalarında dramanın bütün aşamalarını uygulayabilmek pek de mümkün olmamaktadır.
· Drama çalışmalarının mekanı güvenlik açısından uygun olmalıdır.
· Çalışmalar sırasında çocuklar başarısızlık duygusu yaşamamalıdırlar.
· Drama çalışmalarında kazanan ya da kaybeden olmamalıdır.
· Drama çalışmaları sırasında ortaya çıkan davranışlar ve yapılanların doğru olduğu unutulmamalıdır. Çocukların başkalarına zarara vermeyen davranışları doğru olarak kabul edilmelidir.
· İlk kim yaptı, ilk kim söyledi, en güzel kim yaptı gibi ifadeler çocukların heyecanla dramaya katılmalarını önlemektedir. Bu nedenle bu tür ifadelere yer verilmemelidir.
· Bazı çocuklar hep aynı arkadaşları ile oynamak isteyebilirler. Bazı çocuklarla ise hiç kimse oynanmak istenmeyebilir. Bu durumu ortadan kaldırmak için okul öncesi dönem çocukları için renk, hayvan vs isimleri verme gibi yöntemlerle çocukların birbirleriyle oynamaları sağlanmalıdır.
· Aile katılımına önem verilmelidir. Anne-babaların da içinde olabileceği drama etkinlikleri planlanabileceği gibi onlardan dramada kullanılabilecek bazı araç gereçlerin istenmesi gibi durumlarla aile katılımının sağlanması oldukça önemlidir (Bu makalenin sonunda Örnek 3’te verilen ve uygulanmış olan drama etkinliğinde aile katılımının güzel bir örneği görülmektedir. Bu çalışmada hem çocuklar hem de anne-babaların büyük bir keyif aldıkları gözlenmiştir).
· Çocuklarla çalışırken basitten zora doğru bir yol izlenmelidir. Önce pantomim, rol oynama, dramatizasyon daha sonra doğaçlama şeklinde bir ilerleme olabilir. İlk defa drama etkinliği yapılan çocuklarla başlangıçta dramanın aşamalarının hepsi gerçekleşemeyebilir. Süreç içinde aşamalarda ilerlemeler sağlanabilir.
· Drama etkinliği sırasında somut malzemeler kullanılmalıdır, böylece çocukların etkinliğe daha kolay katılmaları sağlanır.
· Drama çalışmalarından sonra mutlaka bir değerlendirme yapılmalıdır. Lider değerlendirmeyi çocuklar, plan ve kendisi açısından yapmalıdır. Yapılan bu değerlendirmeler daha sonra yapılacak olan drama etkinliklerinin planlanmasında ve uygulanmasında yardımcı olacaktır.
Sonuç
Okul öncesi eğitimin önemi giderek daha da artmaktadır. Çok yetersiz olmakla birlikte üç-altı yaşlarındaki çocuklar okul öncesi eğitim fırsatından yararlanmaktadır. Okul öncesi eğitim programları içerisinde de drama etkinliklerine yer verilmektedir. Drama etkinlikleri ile çocukların gelişimleri desteklenmekte, hoş zaman geçirmeleri sağlanmaktadır. Ancak bu dönem çocuklarının özelliklerini ve okul öncesi eğitimi bilmeyen kişilerin çocuklarla yapacakları drama çalışmaları çocukların gelişimlerini desteklemek yerine onlara zarar verebilir. Bu çalışmada okul öncesinde drama etkinlilerini planlarken ve uygularken nelere dikkat edilmesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Ayrıca aylık çocuklara göre yapılmış drama etkinliklerinde yer verilmiştir. Ancak okul öncesi dönemde drama lideri olarak çalışabilmek için burada verilen bilgiler yeterli değildir. Bu nedenle okul öncesi dönem çocukları ile çalışan drama liderlerinin okul öncesi dönemin önemi, çocukların içinde bulundukları gelişim döneminin özellikleri, nelere dikkat edilmesi gerektiği, etkinliklerinin nasıl planlanacağı ve uygulanması sırasında nelere dikkat edileceği konularında kendini yetiştirmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yapılan drama çalışmaları çocuklara yarar sağlamak yerine onlara zarar verebileceği unutulmamalıdır.
Örnek Drama Etkinlikleri
Örnek 1
Yaş Grubu: Aylık Çocuklar
Hedefler: Psikomotor Alan
Hedef 1. Bedensel koordinasyon gerektiren hareketleri yapabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
3. Sözel yönergelere uygun olarak yürüme (yavaş, hızlı, taklit yürüyüşleri vb)
Sosyal-Duygusal Alan
Hedef 4. Başkalarının duygularını fark edebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Başkalarının duygularını ifade etme, mutluluk ve sıkıntılarını paylaşma
Hedef 6. Başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
2. Grupta sorumluluk almaya istekli olma
Bilişsel Alan ve Dil Alanı
Hedef 1. Gözlem yapabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
1. Değişik durumlarda gözlemlediklerini söyleme (boyut, renk, biçim, işlev, vb)
Hedef 2. Verilen nesne, durum, olay, sayı ya da öğeleri hatırlayabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
2. Verilen nesnelerin içinden eksilen ya da eklenen bir nesnenin adını söyleme
Araçlar: “Kırmızı Fili Gördünüz mü?” adlı hikaye kitabı, renkli kurdeleler
Isınma
Lider çocuklara “çocuklar şimdi el ele tutuşup kocaman bir halka olalım” der. Halka olunduktan sonra yere oturulur. Lider “çocuklar ben sizlerin adını bilmiyorum, siz de benim adımı bilmiyorsunuz. Şimdi sizlerle hem oyun oynayalım hem de adlarımızı öğrenelim. Adımızı, kaç defada söylüyorsak elimizi birbirine o kadar vurarak söyleyeceğiz. Örneğin, benim adım Ay-sel, kaç defada söylüyorum, iki defada, o zaman adımı söylerken iki defa elimi çırpacağım. Önce ben yapayım, sonra hep birlikte yapalım” yönergesini verir. Bütün çocuklar için tekrarlanır. Ortaya değişik renklerde kurdeleler konur (az sayıyla başlanır, sayı artırılır). Lider çocuklara “şimdi biri dışarı çıkacak biz de bu kurdelelerden birini alacağız, arkadaşımız geldiğinde eksik olan renkteki kurdelenin hangisi olduğunu söyleyecek” der, ilgiye göre oyun devam ettirilir.
Oyun / Doğaçlama vb.
“Kuşlar nasıl hareket eder, nasıl ses çıkarır. Şimdi hep beraber ayağa kalkıyoruz, herkes kuş oluyor, evet çok güzel kuşlar oldunuz. Şimdi de herkes kedi olsun, balık olsun, fil olsun…, tekrar kuş olalım…” denir ve çocukların hayvan öykünmeleri yapması sağlanır. Lider Ferit Avcı’nın “Kırmızı Fili Gördünüz mü?” adlı hikayesini (T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları: , Çocuk Kitapları Dizisi: , Ankara, ) kitaptan çocuklara okur. Lider çocuklara “fil dışarı çıktığında nerelere gitmiş olabilir? Acaba kimlerle karşılaşmış? Dışarıda da yağmur yağıyormuş, acaba dışarıda neler yaşamış? Eve döndüğünde üzgündü ve yorgundu, neden üzülmüş olabilir? Üzülmemesi için file neler söyleyebiliriz?” gibi sorular yöneltir. Alınan yanıtlar doğrultusunda öykünün devamı oluşturulur. Lider “çocuklar şimdi biz bu filin başına gelenleri oynayalım, verdiğim kurdeleye göre de hangi hayvan olacağımıza karar verelim. Filin rengi, kuşun rengi, farenin rengi, kedinin rengi, zürafanın rengi, balinanın rengi ne olsun (çocuklardan yeni kahramanlar da gelebilir, onlar da oyuna dahil edilir)” der. Renkler belirlendikten sonra değişik renklerde kurdeleler çocuklara verilir, bileklerine bağlanır. “Şimdi omzuna dokunduğum kendisinde hangi rengin olduğunu ve hangi hayvan olduğunu söyleyecek. Evet şimdi filin başından geçenleri oynayabiliriz”. Bu sırada, minder, sandalye ve benzerlerinden yararlanılarak filin yaşadığı ev, odadaki hayvanların olduğu çerçeve çocuklarla birlikte düzenlenir. Çocukların hikayeyi tamamlamalarına göre ortamda başka düzenlemeler de yapılabilir. Çocukların hepsi (yani her bir hayvan) çerçeve içindeki yerlerini alırlar ve doğaçlamaya geçilir.
Değerlendirme
Doğaçlamalar bittikten sonra çocuklarla halka şeklinde oturulur. Lider çocuklara “neleri beğendiniz, beğenmediğiniz şeyler oldu mu?” gibi sorular yöneltir. Doğaçlamada sırasında ortaya çıkanlara göre sorular çeşitlendirilebilir.
*Bu etkinlik Oluşum Tiyatrosu ve Drama Atölyesi’nde uygulanmıştır.
Örnek 2
Yaş Grubu: Aylık Çocuklar
Hedefler: Sosyal-Duygusal Alan
Hedef 1. Duygularını fark etme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Duygularını söyleme
Hedef 2. Duyguları kontrol edebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Yeni ve alışılmamış durumlara uyum sağlama
Hedef 5. Canlılara ve farklı özellikte olan kişilere karşı olumlu tavır gösterebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Canlıların yaşama hakkına saygı gösterme
Bilişsel Alan ve Dil Alanı
Hedef Belli durumlarla ya da olaylarla ilgili neden-sonuç ilişkisi kurabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Verilen bir olayın olası nedenlerini söyleme.
Verilen bir olayın olası sonuçlarını söyleme
Araçlar: Büyük mavi bir örtü
Isınma
Üzgün, mutlu duygusal yüz ifadelerinin olduğu kartlar gösterilir. Bu ifadeler üzerine konuşulur. Çocuklardan onları mutlu eden bir şey düşünmeleri ve bunu hareketleri ile göstermeleri istenir. Üzgün ifadesi için de aynı şey yapılır.
Oyun / Doğaçlama vb.
Büyük bir mavi örtü yere serilir, çocuklara “burası bir deniz, şimdi hep birlikte minderleri kullanarak bir gemi yapalım, ben gemiye çıkan merdivenleri yapıyorum vs.” denir. Geminin yapımı bittikten sonra herkes geminin dışına çıkar. Lider “ben bu geminin kaptanıyım ve birazdan güzel bir deniz yolculuğuna çıkacağız, çok değişik yerlere gideceğiz, şimdi herkes kendisine bu gemide yapabileceği bir meslek düşünsün. Düşünenler hareketleri ile mesleklerini göstersinler. Uygun bulduklarım benimle bu deniz yolculuğuna gelecekler” der. Çocukların hepsi mesleklerini gösterir ve gemiye binerler. Bütün çocukların gemiye binmeleri sağlanır. Lider “herkes işinin başına, gemi denize açıldı, artık gemiden inemeyiz” der. Daha sonra “deniz dalgalanmaya başladı, dalgalar gittikçe büyüyor, gemi sallanmaya başladı” gibi yönergeler kullanılır (deniz olarak kullanılan mavi örtü sallanır). Lider “şimdi gemimiz bir adaya yaklaşıyor” der. Adada bir inceleme gezisi yapılır, ağaçların içinden yürünür, mis gibi kokan çiçeklerin olduğu bir yere gelinir. Değişik hayvanlarla karşılaşılır. Gemide yiyebilmek için değişik yiyecekler toplanır. Lider “artık gemiye dönme zamanı geldi” der. Yolda dönerken lider “burada uçamayan bir kuş var. Bu kuş neden uçamıyor, neler yapılabilir?” der. Gelen öneriler değerlendirilir. Lider “evet çocuklar gemimize geldik, herkes işine dönsün” der ve yolculuğa bir süre devam edilir. Liderin yönergeleri ile gemi karaya yanaşır ve herkes gemiden iner.
Değerlendirme
Herkes mavi örtünün çevresine oturur. Adaya neden gittiğimiz, kuşun kanadının neden kırılmış olabileceği, oyun sırasında en çok ne zaman üzüldükleri, ne zaman mutlu oldukları vb gibi sorular sorulur.
Örnek 3
Yaş Grubu: Aylık Çocuklar (6 Yaş grubu)
Hedefler: Psikomotor Alan
Hedef 1. Bedensel koordinasyon gerektiren hareketleri yapabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
3. Sözel yönergelere uyma
Sosyal-Duygusal Alan
Hedef 4. Başkalarının duygularını fark edebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
1. Başkalarının duygularını ifade etme
Bilişsel Alan ve Dil Alanı
Hedef 8. Günlük yaşamda kullanılan belli başlı sembolleri tanıyabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
1. Gösterilen sembolün anlamını söyleme
Araçlar: İp ya da karton, üzerinde şekillerin olduğu kartlar
(Çocukların anne ya da babalarından birinin bu etkinliğe katılmaları sağlanır)
Isınma
Lider “herkes annesinin ya da babasının elini tutsun” der (Ebeveyni gelmeyen çocuk varsa büyüklerden birinin elini tutsun denilebilir). “El ele tutunca küçük gruplar olduk, şimdi kocaman bir balon olalım (yetişkin, çocuk sıralamasına dikkat edilir). Balonumuz hava kaçırıyor (yavaşça küçülünür), üfleyerek şişirelim (hızlı-yavaş çeşitlemeleri yapılır)” der. Lider bir top gösterir ve “topu sırayla herkes eline alacak, ve anne-babasının adını söyleyip yanındakine verecek” der (annemin adı Selma gibi). “Şimdi müzikle dans edeceğiz, müziği kapattığımda çocuklar kendi anne-babalarının dışında bir eş bulacaklar” (çalışma her defasında başka bir yetişkinle eş olacak şekilde devam ettirilir).
Lider “en son eş olduğunuz kişinin kim olduğuna dikkat edin, müziği kapattığımda herkes en son eş olduğu kişiyi bulup eşinin ellerine elleri ile vursun” der (bir kaç kere tekrarlanır)
Oyun / Doğaçlama vb.
Lider çocuklara “bakın burada bir gökkuşağı var” der (gökkuşağı için bir ip ya da kartondan hazırlanmış gökkuşağından yararlanılabilir). “Herkes gökkuşağının altından kendi anne ya da babası ile birlikte geçecek ama gökkuşağının bazı istekleri var. Eğer bu istekler yerine getirilmezse gökkuşağının altından geçilemeyecek. Gökkuşağının altından geçen çocuklar anne ya da baba, anne ya da babalar ise çocuk olacaklar” yönergeleri verilir.
Gökkuşağı eşlerden “bir hayvan taklidi yapmaları, aynı anda çift ayak üzerine zıplamaları, gösterilen şeklin adını söylemeleri (kartlara hazırlanmış kare, üçgen, daire vb. şekiller)” gibi isteklerde bulunur. Eşler geçtikten sonra “çocuklar gökkuşağının altından geçince anne ya da baba olmuşlardı, şimdi bu anne-babalar çocuklarına banyo yaptırsınlar, saçını tarasınlar, istedikleri bir oyunu oynasınlar, anne/babalar mutlu, üzgün, kızgın, korkmuş ifadelerini kullanarak heykel olsun, çocuklar da heykelleri incelesinler ve ne hissettiğini söylesinler” gibi yönergeler verilir.
Değerlendirme
Lider grubu gözlemleyerek uygun bir zamanda “şimdi herkes eşi ile minderlere otursun” der. “Neler yapmaktan hoşlandınız? Gökkuşağının altından geçerken neler hissettiniz? Anne-babalara “çocuk olmak nasıldı? Çocuklara “anne-baba olmak nasıldı? Anne/babanızla en çok neyi hangi oyunu oynamaktan hoşlandınız?” gibi sorularla hem çocukların hem de katılan anne ya da babaların düşünceleri alınır.
*Bu etkinlik Milli Eğitim Bakanlığı Dr. Ufuk Ege Anaokulu’nda uygulanmıştır.
*Bu etkinlik G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği ABD dördüncü sınıf öğrencilerinden Serap Göncü, Mutlu Öznur Üstün ve Yasemin Kutluğ’un katkılarıyla hazırlamış ve uygulanmıştır.
Örnek 4
Yaş Grubu: Aylık Çocuklar
Hedefler: Psikomotor Alan
Hedef 4. Denge gerektiren hareketleri yapabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
4. Tek ayak üzerinde belli bir süre durma
5. Çift ayakla sıçrayarak belli bir mesafeyi dengeli bir şekilde gitme
6. Tek ayakla sıçrayarak belli bir mesafeyi dengeli bir şekilde gitme
Sosyal-Duygusal Alan
Hedef 1. Duygularını fark etme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Duygularını söyleme
Bilişsel Alan ve Dil Alanı
Hedef 2. Verilen nesne, durum, olay, sayı ya da sözcükleri hatırlayabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
Bir bütünlük içinde yer alan olay, nesne yada öğeleri söyleme
Araçlar: Büyük pembe bir örtü, oyuncak kaplumbağa
Isınma
Çocuklara “şimdi el ele tutuşalım ve bir balon olalım, balonumuz küçük, haydi şişirerek kocaman bir balon yapalım. Şimdi de havası kaçıyor, fısssss Üfleyerek tekrar şişirelim” diyerek balon oyunu oynanır. Oyun bittikten sonra halka şeklinde oturulur. Lider “bugün kaplumbağamla sizi ziyarete geldik. Kaplumbağam sizlerle tanışmak istiyor, onu eline alan adını söylesin” der.
Oyun / Doğaçlama vb.
Lider “şimdi hepimiz gökyüzündeki bulutlarız, gökyüzünde dolaşıyoruz, dolaşırken diğer bulutlara çarpmıyoruz” der. Lider “hafiften rüzgar esmeye başladı, rüzgar bulutları sürüklemeye başladı”, “rüzgar gittikçe hızlanıyor, bulutlar da gökyüzünde daha hızlı ilerliyor, birbirlerine çarpmamaya çalışıyorlar” gibi yönergeler kullanır. Lider çocuklara “bulutlar ileride gördükleri pembe dünyaya doğru ilerlemek istiyorlar (lider daha önceden pembe bir örtüyü sınıfın uygun bir yerine asmıştır), ama rüzgar bulutların ilerlemesini engelliyor. Bulutlar ilerlemeye çalışıyor, rüzgar bulutların ilerlemesini engellemeye devam ediyor”. Bir süre devam edilir. Lider “bulutlar, hep birlikte sessizce rüzgarı dinleyelim. Ben duyuyorum, eğer istediği şeyleri yaparsak bizim mavi dünyaya gitmemize yardımcı olacağını söylüyor. Acaba rüzgar bizden ne istiyor?” der ve çocuklardan (bulutlardan) gelen yanıtlar dikkate alınarak rüzgarın istekleri yapılır. Lider de bu arada “rüzgar, tek ayak üzerinde durmamızı istiyor, tek ayakla sıçrayarak gitmemizi istiyor, çift ayakla sıçrayarak gitmemizi istiyor” der ve çocukların söylenen yönergeye uygun hareket etmelerini sağlar. Lider “rüzgar artık esmiyor, bulutlarımız çok yorulmuşlar, yavaş yavaş pembe dünyaya doğru ilerlemeye devam ediyorlar. Bulutlar pembe dünyaya gelirler. Burada çok güzel oyuncaklarla karşılaşırlar ve bu oyuncaklarla oynarlar” der.
Değerlendirme
“Çocuklar oyunumuz süresince neler yaptık?”
“Bulut olunca ne hissetiniz?”
“Rüzgar esmeye başlayınca neler yaptınız?”
“Pembe dünyada hangi oyuncaklarla oynadınız?
gibi sorularla çocukların süreç boyunca yaşadıkları konuşulur
Örnek 5
Yaş Grubu: Aylık Çocuklar
Hedefler: Psikomotor Alan
Hedef 2. El ve göz koordinasyonu gerektiren hareketleri yapabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
1. Küçük nesneleri toplama
Sosyal-Duygusal Alan
Hedef 6. Başkaları ile ilişkilerini yönetebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
4. Gerektiğinde lideri izleme
5. Gerektiğinde liderliği üstlenme
Hedef Estetik özellikler taşıyan özgün ürünler oluşturabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
3. Resim, el işi vb. sanat etkinliklerinde özgün ürünler yapma
Bilişsel Alan ve Dil Alanı
Hedef 1. Gözlem yapabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
2. Gözlenen durumla ilgili sonuçları söyleme (benzerlikler, farklılıklar vb.)
Hedef Verilen bir problem durumunu çözebilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
2. Probleme çeşitli çözüm yolları önerme (söyleme)
3. Çözüm yolları içinden en uygun olanını seçme
Özbakım Becerileri
Hedef 1. Sağlıklı yaşayabilmek için gerekli temizlik kurallarını uygulayabilme
Kazanılması Beklenen Davranışlar:
İçinde bulunduğu çevreyi temizleme
Araçlar: Eski gazeteler, lego, boya kutusu, kalem, beyaz karton
Isınma
Çocuklarla halka olunur. Lider çocuklara “ben ne yaparsam siz de aynısını yapacaksınız” der. Lider eli ile burnunu tutma, ayağını tutma, ileriye bir adım atma, geriye bir adım atma gibi hareketler yapar. Sonra çocuklardan bir hareket yapmalarını, yapılan bu hareketi diğer çocukların tekrarlaması istenir. Halka şeklinde oturulur, ortaya beyaz bir karton ve üzerine de bir tane pastel boya kutusu, bir tane lego, bir tane kalem konur. Lider “çocuklar şimdi isteyen bir kişi gelecek, bu malzemelere dikkatli bir şekilde bakacak, sonrada dışarı çıkacak. Başka bir gönüllü kişi de bu malzemelerde bir değişiklik yapacak. Dışarıda olan gelip değişikliğin ne olduğunu söyleyecek ve düzeltecek” der. Gönüllü olanlar dışarı çıkar, kalan çocuklardan gönüllü olanlar da bir değişiklik yaparlar.
Oyun / Doğaçlama vb.
Lider ortaya eski gazeteler koyarak “çocuklar, şimdi bu gazeteleri yırtıyorsunuz, evet herkes buradaki gazeteleri yırtacak” der. Çocuklar verilen gazetelerin hepsini yırttıktan sonra “şimdi bunların üzerine oturalım” der. Lider çocuklara “oturduğumuz yerde neler var, biz şu anda nelerin üzerinde oturuyoruz” denilerek çocukların dikkatleri az önce yırtmış oldukları gazetelere çekilir. Sonra da “burası neresi, burada neler var, başka neler olabilir?” gibi sorular sorulur. Yanıtlara göre sorular çeşitlendirilir. Oluşturulan öykü canlandırılır. Canlandırma sırasında ortamda düzenlemeler yapılabilir, araç-gereç kullanılabilir.
Değerlendirme
Sonra çocuklara kağıt ve boya kalemleri verilir. “sizden oynadıklarımızla ilgili bir resim yapmanızı istiyorum” denir. Resimler üzerinde konuşulur. Lider “burayı artık temizlememiz gerekiyor, nasıl temizleyebiliriz?” der ve çocuklardan gelen öneriler doğrultusunda sınıf temizlenir.
Sonuç Olarak
Okul öncesi dönem çocuklarının özelliklerini ve okul öncesi eğitimi bilmeyen kişilerin çocuklarla yapacakları drama çalışmaları çocukların gelişimlerini desteklemek yerine onlara zarar verebilir. Bu çalışmada okul öncesinde drama etkinlilerini planlarken ve uygularken nelere dikkat edilmesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Ayrıca aylık çocuklara göre yapılmış drama etkinliklerinde yer verilmiştir. Ancak okul öncesi dönemde drama liderliği için burada verilen bilgiler yeterli değildir. Okul öncesi dönem çocukları ile çalışan drama liderlerinin okul öncesi dönemin önemi, çocukların içinde bulundukları gelişim döneminin özellikleri, nelere dikkat edilmesi gerektiği, drama etkinliklerinin nasıl planlanacağı ve uygulanması sırasında nelere dikkat edileceği konularında kendini yetiştirmesi gerekmektedir. Aksi halde drama çalışmaları çocuklara yarar sağlamak yerine onlara zarar verebilir.
KAYNAKLAR
Aral, N., Kandır, A. ve Can Yaşar, M. Okulöncesi Eğitim. 2. Ya-Pa Yay. İstanbul.
Fleming, M. Starting Drama Teaching. David Furton Publishers. London.
Fulford, J., Hutchıngs, M., Ross, A. ve Schmıtz, H. İlköğretimde Drama. (Çev. Leyla Küçükahmet, Hande Borçbakan, S. Sadi Karamaoğlu). Nobel Yayın Dağıtım. Ankara
McCaslin, N. “New Direction in Creative Drama”. NF vol. 70, ıs, p34, 3p.
Milli Eğitim Bakanlığı, Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı. T.C. MEB. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ya-Pa Yayın Pazarlama San. Ve Tic. Aş. İstanbul.
O’Neil, C. and Lambert, A. Drama Structures A Pratical Handbook for Teachers.
Heinemann Educational Books, Inc. Chelpenman, Ingland.
Okvuran, A. “Okul Öncesi Dönemde Yaratıcı Drama”. Çoluk Çocuk Dergisi,
Ömeroğlu Turan, E. ve Can Yaşar, M. a. “5 Yaşına Kadar Çocukta Dramanın Başlangıcı”.
İletişim Ortamlarında Çocuk Birey Sempozyumu, Anadolu Ü., İletişim Bil., Fk. s. Eskişehir.
Ömeroğlu Turan, E. ve Can Yaşar, M. b. “Okulöncesi Eğitimde Drama Etkinlikleri”. Gazi Üniversitesi Anaokulu/Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı. Rehber Kitaplar Dizisi. Ya-Pa Yay. s.
Önder, A. Yaşayarak Öğrenme İçin Eğitici Drama, Kuramsal Temellerle Uygulama Teknikleri ve Örnekleri. Epsilon Yayıncılık Hizmetleri Tic. San. Ltd. Şti. İstanbul.
Öztürk, A. “Yaratıcı Drama ve Müzik”. Türkiye 1. Drama Liderleri Buluşması. Oluşum Tiyatrosu ve Drama Atölyesi. s. Ankara.
Pinciotti, P. “Creative Drama and Young Children: The Dramatic Learning Connection”. Arts Education Policy Review, vol. 94, ıssue: 6, p24, 5p. ISSN:
Sağlam, T “Eğitimde Drama”. VI. Uluslararası Eğitimde Drama Semineri, Drama Maske Müze. Yayına Hazırlayan: İnci San. Çağdaş Drama Derneği. s. Ankara.
San, İ. “Sanatta Yaratıcılık Oyun Drama”. Yaratıcılık ve Eğitim Semineri. TED Yay. s
San, İ. “Yaratıcılığı Geliştiren Bir Yöntem ve Yaratıcı Bireyi Yetiştirne Bir Disiplin: Eğitsel Yaratıcı Drama”. Yeni Türkiye Dergisi, 7:
San, İ. “Eğitimde Dramanın Kısa Tarihçesi”. Çağdaş Eğitimde Kültür ve Sanat. Çağdaş Yaşamı Destekleme Yayınları: s. İstanbul.
Stewing, W.J. and Buege, C. Dramatizing Literature in Whole Language Classrooms. Second Edition. Teachers College Press. Columbia University. New York.
Üstündağ, T. “Yaratıcı Dramanın Üç Boyutu”. Yaşadıkça Eğitim,
Üstündağ, T. “Yaratıcı Drama Eğitim Programının Öğeleri”. Eğitim ve Bilim, 22():
Üstündağ, T. Yaratıcı Drama, Öğretmenin Günlüğü. Pegem Yayıncılık. Ankara.
Kaynak: Okulöncesinde Drama ve Tiyatro (Ed. Naci Aslan) Türkiye 5. Drama Liderleri Buluşması ve Ulusal
Drama Semineri - , Oluşum Yayınları No: 7, Aralık , Ankara.
gelişim planı örnekleri 2022 doğum borçlanmasi ne kadar uzaktaki birini kendine aşık etme duası 2021 hac son dakika allahümme salli allahümme barik duası caycuma hava durumu elle kuyu açma burgusu dinimizde sünnet düğünü nasil olmali başak ikizler aşk uyumu yht öğrenci bilet fiyatları antalya inşaat mühendisliği puanları malta adası haritada nerede