4500 Gün Ile Tazminat

4500 gün ile tazminat

İşten kendisi ayrılanlar da kıdem tazminatı alabilecek

Halen 8 Eylül 1999’dan önce ilk işe girişi olanlara 15 yıl ve 3600 gün koşuluyla tanınan, emekliliği ya da işten çıkarılmayı beklemeden kıdem tazminatı alma hakkının kapsamı genişliyor. 9 Eylül 1999’dan sonra ilk kez işe girenler Eylül 2019’dan itibaren 7000 gün primi doldurmuşlarsa tazminatlı ayrılabilecek. Eylül 2024’ten itibaren ise 25 yıl sigorta ve 4500 günü dolduran herkes bu hakkı kullanabilecek

Çalışma hayatına 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar 15 yıl ve 3600 prim günü koşulunu tamamladıkları andan itibaren, emekli olmayı beklemeden son çalıştıkları işyerindeki kıdem tazminatını alıp ayrılabilirler. 9 Eylül 1999 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar da emekli olmadan kıdem tazminatı alabilirler, ancak onların daha zor şartları yerine getirmesi gerekiyor.

Gazete Habertürk'ten Ahmet Kıvanç ve Tahsin Akça'nın haberi...

Çalışanların en çok merak ettiği konuların başında kıdem tazminatı geliyor. Çalıştığı işyerinden ayrılmak isteyen, daha iyi koşullarda iş bulma imkânı olan işçiler, kıdem tazminatlarını nasıl alabileceklerini merak ediyor.

Son işyerinde en az bir yıl çalışılarak hak kazanılan kıdem tazminatı normalde emeklilikte, vefat halinde veya işveren tarafından işten atılma durumunda alınabiliyor. Bunun dışında kıdem tazminatı alabilmek için işçinin haklı bir nedenle istifa etmesi veya erkeklerin askerlik, kadınların da evlendikten sonra bir yıl içinde istifa etmesi gerekiyor.

1475 SAYILI KANUNA MADDE EKLENMİŞTİ
1999 yılında emeklilik yaşı kademeli olarak kadınlarda 58, erkeklerde 60’a yükseltilirken, çalışanların kıdem tazminatı konusunda mağduriyet yaşamaması için bir düzenleme yapıldı. 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun kıdem tazminatıyla ilgili 14. maddesine 5. fıkra eklenerek yapılan düzenlemenin özü, “yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçilerin işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alabilmesini sağlamak.
Bu düzenleme iş dünyasında 15 yıl sigorta, 3600 prim günüyle kıdem tazminatının alınabilmesi uygulaması olarak anılmaya başlandı. Yakın zamana kadar bu düzenleme sadece 8 Eylül 1999’dan önce işe girmiş olanları ilgilendiriyordu. Yasaya göre, 9 Eylül 1999 tarihinden sonra işe girenler de yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirmeye başladıktan sonra kıdem tazminatlarını alabilecek. Dolayısıyla, konu 4/A (işçi) statüsünde çalışan herkesi ilgilendiriyor.

KIDEM TAZMİNATI SON İŞYERİNDEKİ İÇİN ALINIR
Kıdem tazminatı alabilmek için aynı işverene bağlı işyerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Son işyerindeki çalışmalar için ödenen kıdem tazminatı, her hizmet yılı için en son 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanıyor.

KİM HANGİ KOŞULDA KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR
Emekli olmadan kıdem tazminatı alma koşulları, işe ilk defa başlanan tarihe göre değişiyor. İşe giriş tarihine göre, koşullar şöyle:
- 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler: 15 yıl sigorta, 3600 gün prim.
- 9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında işe girenler: 25 yıl sigorta, 4500 gün prim.
- 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenler: 25 yıl sigorta, 5400 gün prim.
- 9 Eylül 1999’dan sonra işe girenler: Sigortalılık süresi şartı aranmaksızın 7000 prim günü
- 9 Eylül 1999 tarihinden sonra işe başlayanlar emekli olmadan kıdem tazminatını alma hakkını 2024 yılından itibaren elde edecek. Bunlar içerisinde kesintisiz olarak yirmi yıl çalışarak 7000 gün prim ödeyenler ise gelecek yıl sonbahardan itibaren, emekli olmadan kıdem tazminatını almaya hak kazanacak.

Aralık 2017 itibarıyla Toplam aktif sigortalı sayısı 22.2 milyon kişi.
Emekli aylığı alanlar 12.1 milyon kişi.
Sigortalıların nüfusa oranı %87.1’e ulaştı.
Kapsam dışı nüfus ise %12.9’a geriledi.

SÜRE VE GÜN KOŞULLARINI AYNI STATÜDE DOLDURMA ŞARTI YOK
Mevcut uygulamada emekliliği ve işten çıkarılmayı beklemeden kıdem tazminatı hakkı için 15 yıl ve 3600 gün primi aynı sigorta statüsünde doldurma şartı bulunmuyor. Örneğin önceleri Emekli Sandığı kapsamında memur olarak çalışıp sonradan özel sektörde 4A statüsünde çalışmaya devam edenler ya da Bağ-Kur kapsamında esnafken sonradan özel sektörde işe girenler için sürenin dolup dolmadığı konusunda çalışma hayatının tamamına bakılıyor. Ancak son çalışılan işyerindeki sürenin tazminatı alınabiliyor. Memuriyette geçen önceki sürenin tazminatı içinse emekliliğin beklenmesi gerekiyor.

15 YIL VE 3600 GÜNLE İKİ KEZ TAZMİNAT ALINABİLİR
İş sözleşmesini feshedenlerin, belli süre önce karşı tarafa bildirimde bulunması gerekir. Bu süre 6 aydan az çalışanlarda 2 hafta, 6 aydan 1.5 yıla kadar çalışanlarda 4 hafta, 1.5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlarda 6 hafta, 3 yıldan fazla çalışanlarda 8 hafta. Bildirim süresine uyulmaması durumunda o süre kadar haftalık ücretin karşı tarafa ihbar tazminatı olarak ödenmesi gerekiyor. Yasadaki bu sürelerden bağımsız olarak işçi ve işveren tarafından imzalanan iş sözleşmesinde daha fazla ihbar süreleri konulabiliyor.

Emekli olmadan kıdem tazminatı alarak işten ayrılanlar ihbar tazminatı alamazlar. Uygulamada, işverenler, sigortalılık süresi ve prim gün sayısını doldurarak kıdem tazminatı almak suretiyle ayrılan işçilerden genellikle ihbar tazminatı talep etmiyor.

SGK YAZIYI İKİ KEZ VERİYOR
Bununla birlikte, sürpriz bir ihbar tazminatı yükümlülüğüyle karşılaşmamak, en azından davalarla uğraşmamak için işverene önceden yazılı bildirimde bulunmak yararlı olur. 15 yıl sigorta, 3600 gün primle kıdem tazminatı alarak işten ayrıldıktan sonra başka bir işte çalışmaya başlayanlar, buradan da emekli olmadan, aynı gerekçeyle ayrılarak kıdem tazminatı alabilir. Bu durumda da yine SGK’dan yazı alınması gerekiyor. Yasada herhangi bir kısıtlama bulunmamakla beraber SGK sadece iki defa yazı verdiği için 15 yıl sigorta, 3600 günle en fazla iki defa kıdem tazminatı alınabilir.

Kaynak: HaberTürk
Yayımlanma Tarihi: 29 Mart 2018 Perşembe

Kıdem tazminatı almayı planlayanlar dikkat! 4500 gün şartı var

Güncelleme Tarihi:

Oluşturulma Tarihi: Temmuz 24, 2020 17:39

LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi

Emekliliğinizi isteyeceğinizi belirterek kıdem tazminatınızı alıp işten ayrılabilirsiniz. Ancak dikkat edilmesi gereken hususlar var.

Kıdem tazminatı almayı planlayanlar dikkat 4500 gün şartı var

4500 Günden Kıdem Tazminatı Alma

8 yıldır aynı şirkette çalışıyorum, sigorta girişim 2000 ocak ayı, sigorta pirimim 5500 doldu, yaşım 40, Normal şartlarda benim durumum için sgk 2 yolla kıdem tazminatı alabilir yazısı veriyor...
1-)4500 gün 25 yıllık sigorta süresi
(bu durumda 2025 te sgk yazıyı verir)
2-)7000 gün yıl şartı yok ( sgk yazıyı 2025' e yakın gene verir)

Sorum şu, 4500 yada 7000 günden her halukarda 60 yaşında emekli olabiliyorum, sgk tazminat alabilir yazısını emeklilik için bekleme gerekçesi ile veriyor, benim emeklilik yaşım zaten 60, yani 60 yaşında 1-). yoldan bu yazıyı alabilmek için 25 yıllık sigorta şartımı zaten dolduracağım, yani sgk ya dava açarak şuan (25 yıllık sigorta şartını karşılamadan) 4500 günden kıdem alabilir yazısı alabilirmiyim...

9 Eylül 1999 sonrası için 25 yıl ve 4500 gün şartını sağlamakla kıdem tazminatı yazısını almaya hak kazanırsınız. Bu durumda yaşınızın dolmasını beklemenize gerek yoktur. 25 yıl ve 4500 gün şartının ikisinin birlikte gerçekleşmesi şart olup birini bile sağlamıyorsanız ilgili yazıyı alamazsınız.

Özel bir yorumu görüntülüyorsunuz, tümünü görüntüleyin.

Makaleler

Ticari senetler, Ücret ve Giderler, TTK. Madde 91-93:1Yabancı Mahkeme, Boşanma Kararı, Hukuki Sonuç Doğurması, Kararın Kesinleşmesi, Tenfiz, Tanıma, Zamanaşımı Defi:2Her Yönüyle Edinilmiş Mallara Katılma, Medeni Kanun Madde 218-241:3Cari Hesap, Tanım ve Şekil, TTK. Madde 89-90:4

Avukat Forum

Avukatlık Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun1Ankara Bölge Adliye Mahkemesi'nin 28 Şubat Darbe Davası Kararı2Türk Kanunu Medenisi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasi partiler hakkında da uygulanır3Olağanüstü Hâl Düzenlemelerinin Yargısal Denetimi47072 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un İptali Kararı54045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine İlişkin İptal Kararı6

3600 Gün, 15 Yıl Üzerinden Emeklilik Sebebiyle İşten Ayrılma Hakkı (Veya Nedir Bu 3600 Gün, 15 Yıl Meselesi?)

Hukukçulara en çok sorulan sorulardan biri de sanırım bu. Çalışanlar (işçi) bu gerekçe ile işten ayrılmak ve kıdem tazminatını almak için başvuruyor, işveren ise ayrılma talebinin samimi olup olmadığına bakarak, bu yaşta ne emekliliği, nereden çıktı bu, işçi samimi değil, o halde neden kıdem tazminatı ödeyeyim düşüncesi ile ne yapacağını bilemiyor. Ve bir tartışmadır sürüp gidiyor.

Yasal durum şöyle; Toplam 3600 gün prim ödenmiş olmak kaydı ile fiili hizmet süresi 15 yıl olanlar emeklilik gerekçesi ile işten ayrılma ve kıdem tazminatı alabilme hakkına sahiptir. Bu husus 1475 sayılı eski İş Kanunun yürürlükte kalan ve halen geçerliliğini sürdüren son ve tek maddesi Madde 14/5’ e dayanmaktadır.

İlgili madde şu şekildedir : “…506 Sayılı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle … işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir…“

Bu yasa maddesi gereği oluşan fiili duruma uygulamada kısmi emeklilik de denilmektedir. Bu düzenleme sebebiyle işten ayrılmak isteyen işçilere birtakım şartları yerine getirmiş olmak kaydı ile kıdem tazminatı ödenmek zorundadır.

Böyle bir durumda 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre işçinin, kıdem tazminatına hak kazanması için öncelikle işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve çalışma hayatı boyunca da 3600 gün prim ödenmiş olmak kaydı ile fiili hizmet süresinin 15 yıl gerekir.

Kıdem tazminatının alınabilmesi için işten ayrılma dilekçesinde, işten ayrılma nedeninin yaş dışında diğer emeklilik şartlarının yerine getirilmesi olarak açıkça belirtilmesi ve 1475 sayılı İş Kanunu madde 14/5’e dayandırılması gerekir. Kıdem Tazminatına hak kazanan çalışanın bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğünden alınacak “kıdem tazminatına hak kazanmıştır “ibareli bir yazının işverene ibrazı gerekmektedir. Aksi halde durumunu ispat edemeyen personel yönünden, söz konusu dilekçe işveren tarafından işleme konmayabilir. Kısaca yasal şartları taşıdığını ispat yükü işçidedir. Bu şekilde ayrılışta herhangi bir bildirim öneli verilmesi de gerekmemektedir.

BU ŞEKİLDE İŞTEN AYRILAN BİR PERSONEL ARTIK BİR BAŞKA İŞTE ÇALIŞAMAZ MI?

Madem emeklilik sebebine dayanıldı, işçi bir nevi samimiyet testi verip artık emeklilik statüsüne mi geçecek, yoksa buna rağmen gidip bir başka işte çalışabilecek midir? Bu tartışma en başta çok ciddi şekilde yaşanmıştır.

Ancak, Yargıtay tazminatını alıp işten ayrıldıktan sonra farklı bir iş yerinde yeniden çalışmaya başlayan işçiden hakkın kötüye kullanıldığı iddiası ile tazminatı geri isteyen işverenin talebini haksız bulmuştur. Bu karardan sonra artık rahatlıkla ifade edilebildiği üzere; bu durumda olan kişilerin kısmi emeklilik sebebiyle işten ayrıldıktan sonra yeniden çalışmasının önünde bir engel yoktur.

BU ŞEKİLDE İŞTEN AYRILAN PERSONEL AYNI İŞVERENİN YANINDA ÇALIŞMAYA DEVAM EDEBİLİR Mİ?

Yasa gereği buna da bir engel bulunmamaktadır. Bu işyeri başka bir işyeri olabileceği gibi, aynı işyeri de olabilir. Ancak burada önemli bir ayrım söz konusudur. İşveren işçiye kısmi emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı yanında, birikmiş yıllık izinler gibi işçinin yasadan kaynaklanan tüm haklarını da ödemek durumundadır. Bu durumda, önceki çalışma dönemi komple tasfiye edilmiş sayılır. Bu sebeple, aynı işveren yanında çalışmaya devam etmek isteyen personel yeni bir hizmet akdi ile çalışmaya başlamak durumundadır.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 27.11.2018 tarihli, 2016/93 Esas, 2018/25580 Karar nolu kararı bu duruma işaret etmektedir; “…Somut olayda, davacının davalı işyerinde … tarihleri arasındaki ilk dönem çalışması emeklilik nedeni ile sona ermiş ve kıdemtazminatı ödenerek tasfiye edilmiş olup, Mahkemece davacının ilk dönem çalışması ile … tarihleri arasındaki ikinci dönem çalışması birleştirilerek 8 hafta üzerinden ihbar tazminatına hükmedilmesi hatalı olmuştur….”

İŞÇİ AÇISINDAN BÖYLE BİR MADDE GEREKÇE GÖSTEREREK İŞTEN AYRILMANIN AVANTAJI NEDİR?

İşçi gerçek emeklilik tarihini beklemeksizin hizmet akdini sonlandırarak, garantili bir şekilde kıdem tazminatını alma hakkına kavuşmakta. Eğer kafasında yeni bir işyerinde çalışmak veya başkaca işler yapmak var ise kıdem tazminatını risk etmeden bu hakka kavuşmaktadır.

İŞVEREN AÇISINDAN BÖYLE BİR ÇALIŞMANIN AVANTAJI NEDİR?

Yargıtay’ın yerleşmiş kararları açısından bakıldığında, önceki dönem tasfiye edilmiş olduğu için birikmiş kıdem tazminatının ve birikmiş yıllık izin vs. ödendiğinde, önceki çalışma dönemi tasfiye edilmiş sayılır. Bunun gereği olarak da taraflar çalışma koşullarını tamamen kendi iradeleri ile yeniden belirleyebilirler. Örneğin daha farklı ücret, unvan veya çalışma saatleri belirlenebilir. Yıllık izin süresi açısından yeni işe giren bir çalışan ile aynı koşullar söz konusu olabilir. İşçinin kıdem tazminatına bağlı aidiyet duygusunun kaybolması söz konusu olsa bile, Aktarılan hususlarla işveren açısından anlaşmaya bağlı olarak çok daha avantajlı koşullar altında (eski) işçisi ile çalışma imkânı bulabilir. Kümüle açıdan bakınca, işyerinde oluşan kıdem riskini de bir parça azaltmış olur.

PEKİ 15 YIL SİGORTALILIK VE 3600 PRİM ÖDEME GÜNÜNÜN DOLDURULMASI ŞARTI İLE AYRILAN HER ÇALIŞAN KIDEM TAZMİNATINI ALABİLİR Mİ? Hayır alamaz. Birincisi talebin dürüstlük kuralına uygun olması ikincisi de yasal sürelere uygun olması şartı aranır.

a- Talebin dürüstlük kuralına uygun olması : İşveren işçinin dürüstlük kuralına aykırı olarak sona erdirildiği iddiasındaysa kıdem tazminatı ödenmekten kaçınabilir. Nitekim, hukukun en bilinen temel prensiplerinden biri şudur : Hakkın kötüye kullanımını hukuk korumaz.

Nitekim, aşağıda bahsi geçen davada sigortalı 15 yıl 3600 gün kıdem tazminatı hakkını kullanmıştır. Ancak kıdem tazminatı hakkını, yeni bir iş bulup eski işyerinden tazminat alarak çıkma şeklinde kullanmak istemiştir. Özetle bu hakkı, tazminat alma yönünde dürüstlük kuralına aykırı olarak kullanmıştır. Bu durum karşısında Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 04.03.2015 tarihli 2013/11223 Esas ve 2015/9012 Karar sayılı Kararında davacının iş akdini yeni bir iş bulup iş sözleşmesi imzalaması üzerine sona erdirdiğini bu nedenle davacının kıdem tazminatı isteğinin reddi gerektiğine hükmetmiştir. Söz konusu karar şu şekildedir; “…Somut uyuşmazlıkta davacı işçi yasal koşullara sahip olmasına rağmen, önce iş bulmuş ve sözleşme imzalamış, daha sonra ise iş sözleşmesini yaş hariç emeklilik koşullarını taşıdığı gerekçesi ile feshetmiştir. Davacı işçi Medeni Kanunu’nun 2. Maddesi ve 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 23. Maddesi düzenlemesi karşısında fesih hakkını dürüstlük kuralına uygun kullanmamıştır. Davacının iş akdini yeni bir iş bulup, iş sözleşmesi imzalaması üzerine sona erdirdiği açıktır. Hakkın kötüye kullanımını hukuk korumamalıdır. Bu sebeple davacının kıdem tazminatı isteğinin reddi yerine yazılı gerekçe ile kabulü hatalıdır…”

b- İkincisi talebin yasal sürelere uygun olması gerekir :

15 yıl sigortalılık süresi 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirenlerin istifa etmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanması için, ilk işe giriş tarihi 08.09.1999 tarihinden önce olmalıdır.

08.09.1999 ve 30.04.2008 tarihleri arası ilk işe giriş bildirimleri olan çalışanlar ise 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödemek şartı ile yaşı beklemek üzere istifa edilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanabileceklerdir.

01.05.2008 den sonra ilk defa işe başlayanlar ise 25 yıl sigortalılık ve 5400 prim günü koşullarını sağlamaları ve yaşı beklemek üzere işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanabileceklerdir.

BU SEBEPLE İŞTEN AYRILAN İŞÇİ, YENİDEN İŞE GİRDİĞİ AYNI İŞYERİNDEN VEYA BİR BAŞKA İŞYERİNDEN AYRILIRKEN AYNI DÜZENLEME KAPSAMINDA TEKRAR KIDEM TAZMİNATI TALEP EDİLEBİLİR Mİ?

Yukarıda da değindiğimiz gibi, işten ayrılan işçi, aynı işyerinde veya bir başka işyerinde çalışabilir. Bu çalışması sona erdiğinde ve aynı gerekçe ile tekrar kıdem tazminatı talep ettiğinde yine kıdem tazminatı alabilecek midir? 1475 sayılı Kanunun 14. maddesinde bu duruma dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak bu sorunun cevabı gerek doktrinde gerek Yargıtay kararlarında, kıdem tazminatı alan işçinin tekrar çalışması mümkün olsa da aynı sebeple kıdem tazminatı talep edemeyeceği yönündedir. Nitekim bu doğrultuda verilen Yargıtay kararının içeriğinde işçinin bu hakkını bir kez kullanabileceği ve eğer tartışma konusu olur ise önceki işyerinden kıdem tazminatı alıp almadığının araştırılması gerektiği belirtilmiştir.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi, 07.03.2016 tarihli, 2014/33390 E. ve 2016/4940 K. sayılı söz konusu kararında açıkça: “…Normal tahsis amaçlı emeklilik ya da yaş hariç emeklilik koşullarının oluşması halinde ayrılmalardan doğan kıdem tazminatı hakkı bir kez kullanılabilecek haklardandır. İşçi bu hakkı bir kez kullandığında bir sonraki çalışma dönemi için bu düzenlemelere dayanarak tekrar kıdem tazminatı isteyemez…” şeklinde tartışmaya nokta koymuştur.

Erdal Kardaş

Avukat / K&P LEGAL HUKUK BÜROSU

17.05.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemizekayıt olun.

>> Vergi Affı Rehberi (300 Soru - Cevap) Ücretsiz E-Kitap:hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

Kıdem tazminatında 3600, 4500 ve 7000 detayı! SGK’ya başvuru şartı var…

Kıdem tazminatını nasıl alabilirim? Kıdem tazminatı hangi durumlarda alınabilir? Kıdem tazminatı, çalışma yılına göre birikmiş toplu bir para olduğundan çalışanların en çok üzerinde durdukları konuların başında geliyor. Genelde sözleşmenin işveren tarafından tek taraflı feshi ile ortaya çıkan kıdem tazminatı hakkı, bazı durumlarda istifayla da elde edilebiliyor. Örneğin; erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor.

HER KİŞİ İÇİN FARKLI

Emeklilik hakkıyla istifa ise en çok tercih edilen yöntemlerin başında geliyor. Yaş dışında emeklilik için gerekli olan prim gün ile sigortalılık süresini tamamlayanlar, istifa ederek çalıştığı işyerinden kıdem tazminatını almaya hak kazanıyor. Yasal bu hakkın kullanılması ise her çalışan için farklılık gösteriyor. Bunu da tayin eden ilk işe başlama yani ilk sigortanın yattığı tarih.

İLK SİGORTANIN BAŞLANGIÇ TARİHİNE GÖRE

Posta gazetesinin haberine göre; İlk sigortanın başlangıç tarihine göre yaş dışında emeklilik için gerekli olan prim gün ile sigortalılık süresini tamamlayanlar kıdem tazminatını alabiliyor. Bunun için de üç farklı dönem ve 3 farklı prim gün sayısı söz konusu. Bunlara kısaca 3600, 4500 ve 7000 gün şartı diyebiliriz. Bu günlerin farklı olması ilk sigorta başlangıcına göre değişiyor.

Türk Lirası, bu hafta yaşanan siyasi gelişmelerden nasıl etkilendi?

SGK’DAN YAZI ALINMASI ŞART

8 Eylül 1999’dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor. İstifadan önce bu belgenin alınıp işyerine ibrazı şart.

19 YIL 5 AY KOŞULU

3600 günle tazminat fırsatını kaçıranların (8 Eylül 1999’dan sonra işe başlayanların) önünde ise 2 seçenek var. Hangisi önce gerçekleşirse o duruma göre karar verilebilir.

Seçenek 1:

25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim. Bu şartı tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olur yani tazminatını alabilir.

Seçenek 2:

7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla sigortalılık süresi aranmıyor. 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK’dan yazı alıp çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir.

BAŞKA YERDE ÇALIŞMAYA ENGEL YOK!

Emeklilik hakkıyla kıdemde önemli bir ayrıntı var. Yargıtay’ın işlerinden 3600 gün ya da 7000 günü doldurup tazminat alanların isterlerse hemen başka bir işyerinde çalışabileceğine yönelik kararları bulunuyor. Ayrıca yasalar kıdem tazminatını sınırlamıyor. Buna göre; emeklilik hakkıyla bir yerden ayrılıp başka bir işte 1 yıldan fazla çalışanlar, yine emeklilik hakkıyla ayrılarak kıdem tazminatı alabilir.

ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ

Prim Gününü Tamamlayan İşçi Kendi İsteğiyle İşi Bırakırsa Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan işçinin, yaşı kaç olursa olsun, İşsizlik sigortası kanunu 45 inci maddesi ile İş kanunu 14 üncü maddesi uyarınca, gerekçesi açıklanmak suretiyle emeklilik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanarak işyerinden ayrılma hakkı mevcuttur. Bahsi geçen emeklilik sebebiyle fesih hakkı, işçiye bağlı bir hak olup hakkın doğduğu tarihten itibaren istendiğinde kullanılabilecektir.

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanılması için kanunda öngörülmüş olan bazı şartların sağlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda bakılacak olursa, emekliliği gelen işçinin bu hakkı kullanmak istediğini ihbar sürelerine uygun olarak önceden işverene bildirilmesi ve emekliliğe hak kazanılmış olduğuna dair SGK’nın ilgili biriminden alınacak belgenin işverene verilmesi gereklidir.

08.09.1999 tarihinden önce işe başlayanların, 15 yıl 3600 prim gün şartını doldurmaları taktir de kıdem tazminatına hak kazanabileceklerdir. 08.09.1999 tarihinden sonra işe başlayanlar için bu şart 25 yıl sigortalılık ve 4500 gün prime çıkarılmıştır.

Bunun yanı sıra, bir değişiklik daha getirilerek yıl şartı aranmaksızın emeklilik için 7000 gün prim koşulunun sağlanmış olması da düzenlenmiştir. Buna göre, ilk sigorta girişi 08.09.1999 ve sonrası olan bir işçi, yıl şartına tabi olmaksızın 7000 gün primi dolunca kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir.

Kural olarak, işçinin herhangi bir fesih ihtarına lüzum yoktur. Ancak fesih iradesinin ortaya konulduğunun ispatı açısından yazılı bildirimde bulunmakta fayda vardır. Yani ihtarın ispatı açısından önemlidir. Noter kanalıyla yapılması ispat açısından daha faydalıdır.

İşçinin yapmış olduğu emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini feshi, işveren tarafından kabule bağlı değildir. İşçinin ihtarı hüküm doğurur.

Yargıtay 22. Hukuk dairesi 2016/27701 K. 2020/630 kararında duruma açıklık getirmiştir;“Mahkemece, davacının iş akdinin feshinden önce … Genel Müdürlüğü’ne iş başvurusunda bulunduğu, …İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı’nın 12.07.2013 tarihli yazısı ile davacının işe başlamak için gerekli evrakları ile birlikte 18.07.2013 tarihinde … Genel Müdürlüğü’nde hazır bulunmasının istenildiği, … Yönetim Kurulu’nun 26.07.2013 tarih ve 28-361 Sayılı kararı ile davacının şirketlerinde açık bulunan muhtelif pozisyonlara yerleştirilmesinin uygun görüldüğü ve bu kararın davacıya 02.08.2013 tarihinde bildirildiği ve 15 gün içerisinde göreve başlamak için müracaatının gerektiğinin bildirildiği, davacının … ‘da işe başlamak amacıyla davalı işverene 16.08.2013 ( cuma günü ) tarihli istifa dilekçesini verdiği ve 19.08.2013 ( pazartesi günü ) … ‘da işe başladığının anlaşıldığı, davacının emekli olduktan sonra istediği yerde çalışma özgürlüğü bulunmasına karşın davacının emekli olma yasal hakkını kullanmadan önce …’ da iş bulduğu, işe başlama iradesini …’a bildirdiği gibi 16.08.2013 tarihli istifa dilekçesi ile başka bir yerde işe başlayacağı iradesini davalı işverene bildirdiği, davacının fesih hakkını Medeni Kanun’ un 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına uygun olarak kullanmadığı, hakkın kötüye kullanılmasının hukuk düzenince korunamayacağı, bu nedenle davacının kıdem tazminatına hak kazanmayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.Temyiz:Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

Gerekçe:İş sözleşmesinin emeklilik sebebine dayalı olarak feshetmesine rağmen işçinin başka bir işte çalışmaya başlamasının kanuni hakkın kötüye kullanımı olup olmadığı uyuşmazlık konusudur.Mülga 1475 Sayılı Kanun’un 14. maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendinde, işçinin bağlı bulunduğu kurum veya sandıktan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla ayrılması halinde, kıdem tazminatına hak kazanılabileceği hükme bağlanmıştır. O halde anılan hüküm uyarınca, fesih bildiriminde bulunulabilmesi için işçinin bağlı bulunduğu kurum veya sandıktan yaşlılık, emeklilik, malullük ya da toptan ödemeye hak kazanmış olması şarttır. Mülga 1475 Sayılı Kanun’un 14. maddesinin birinci fıkrası (5) numaralı bent hükmüne göre, işçinin emeklilik konusunda yaş hariç diğer şartları yerine getirmesi halinde kendi isteği ile işten ayrılması imkânı tanınmıştır. Başka bir anlatımla, sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan işçi, yaş şartı sebebiyle emeklilik hakkını kazanamamış olsa da, anılan bent gerekçe gösterilmek suretiyle iş yerinden ayrılabilecek ve kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. Ancak, işçinin iş yerinden ayrılmasının yaş hariç emekliliğe dair diğer şartları tamamlaması üzerine çalışmasını sonlandırması şeklinde gelişmesi ve bu durumu işverene bildirmesi gerekir.

Somut olayda; davacının 18.07.2013 tarihli dilekçesi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenlenen 14.08.2013 tarihli yazıda sigortalılık süresinin 15 yıl 3600 günü tamamladığının belirtildiği ve davacının 15.08.2013 tarihli ihtarname ile davalı işverene başvurarak emeklilik nedeniyle iş akdini feshettiğinden kıdem tazminatının ödenmesini talep ettiği, 16.08.2013 tarihli istifa dilekçesi ile de şirkette devam ettirdiği çalışmasının sonlandırılarak bundan böyle … şirketinde çalışmak istediğini, SGK’ na sigortalılığının istifa nedeniyle sonlandırıldığının bildirilmesini talep ettiği ve 19.08.2013 tarihi itibari ile dava dışı …’ da işe başladığı görülmektedir. 14.08.2013 tarihli Sosyal Güvenlik Kurumu yazısından davacının emekliliğe hak kazandığı ve 15.08.2013 tarihli ihtarnamesi ile de emeklilik sebebi ile kıdem tazminatın ödenmesi talebine yönelik iradesini ortaya koyduğu anlaşılmaktadır.

Mahkemece yazılı gerekçe ile davacının kıdem tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.

İşçinin emeklilik sebebi ile iş sözleşmesini feshetmesinden kısa bir süre sonra, yeniden çalışmasını gerektirecek durumlar ortaya çıkabileceği gibi, işçinin bu hakkını kendisi için daha olumlu sonuçlar doğurabileceğini düşündüğü bir başka işyerinde çalışma amacı ile de kullanması mümkündür. Sosyal Güvenlik Hukuku alanında yaş şartını da gerçekleştirmek sureti ile emekli olan işçilere sigorta destek primi ödeyerek çalışma imkanı tanındığı da dikkate alındığında, mülga 1475 Sayılı Kanun’un 14/1-5 maddesindeki düzenleme açısından, kanun koyucunun amacının işçinin çalışma yaşamını fiili olarak sonlandırması olduğundan bahsedilemez. Çalışmakta olduğu işyerinde yıpranmış olan ve bu arada sigortalılık yılı ile prim ödeme süresine ilişkin yükümlülüklerini tamamlayan davacının, kendisi için çalışma şartlarının daha olumlu olduğunu düşündüğü bir iş yerinde çalışma amacı ile bu hakkını kullanması halinde 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesinde öngörülen dürüstlük kuralına aykırı davrandığı kabul edilemez. Kanun ile tanınmış emeklilik sebebi ile fesih hakkının kullanması ile birlikte kıdem tazminatına hak kazanılacağının kabulü gerekir. Davacının hangi amaçla bu hakkı kullandığı, kıdem tazminatına hak kazanması açısından önem arz etmemektedir. Dolayısıyla davacının kıdem tazminatı talebinin kabulü gerekirken reddi hatalı olup bozma sebebidir.”

İşçiler İçin Üç Farklı Dönem Kıdem Tazminatı Alma Yazısı Nedir?

Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]

Son Yargıtay kararı bu konuda üç farklı dönemin ne olduğunu açıklamak istedik.

Yargıtay kararında, kanunda tanınan bu hakkın amacının, iş yerinde çalışarak yıpranmış olan ve bu arada sigortalılık yılı ile prim ödeme süresine ait yükümlülükleri tamamlamış olan işçinin, emeklilik için yaşı beklemesine gerek olmadan iş sözleşmesini sonlandırabilmesine imkan tanıdığı vurgulandı.

Günümüzde trend olan,başı sıkışan,işverenle problem yaşayan,mobbing uğrayan,işverene kızan soluğu SGK İl yada Merkez Müdürlüğünde alıyor,kıdem tazminatı alabilir yazısıyla,kıdem tazminatı fon olmadan parasını kurtarma peşine düşüyor.

KIDEM TAZMİNATINDA DÖNEMLER BELİRLEYİCİ OLUR!

Kıdem tazminatı alma yazısında dönemlere göre farklılıklar bulunuyor.

Yazının dayanağı Nedir?

1475/14’üncü maddesi;

5. (Ek: 25/8/1999 - 4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle kıdem tazminatı yazısı alınabiliyor.

08/09/1999(dahil)TARİHİNDEN ÖNCE SİGORTALI OLANLAR

08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanların yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları Kanunla;

4/1-(a) sigortalıları için; 506 sayılı Kanunun geçici 81.,

4/1-(a) sigortalılarının aylığa hak kazanma koşulları 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin A, B ve C bentlerindeki koşullara göre belirlenecektir.

506 sayılı Kanunun geçici 81/B bendine göre aylığa hak kazanma koşulları

4759 sayılı Kanunla değişik 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddenin (B) bendi ile sigortalıların 23.05.2002 tarihindeki sigortalılık sürelerine göre, aşağıdaki tabloda belirtilen en az sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanabilecekleri öngörülmüştür.

506 sayılı Kanunun geçici 81/C bendine göre aylığa hak kazanma koşulları

4759 sayılı Kanunla 23.05.2002 tarihinden geçerli olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinde yapılan değişiklikle anılan bendin (a) alt bendinde yer alan 15 yıl + 50/55 yaş + 3600 gün koşuluna göre yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları 08.09.1999 tarihinden 23.05.2002 tarihine kaydırılmış ve bu tarihten sonra emekli olacaklar için 15 yıl, 3600 gün ve 50/55 yaş şartlarını yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.

Bu durum da 08/09/1999 öncesi işe giren SSK çalışanlar için;

a.)Kadın/Erkek 15 yıl 3600 gün,

b.) 5000 gün ila 5975 gün,20 yıl Kadın,25 yıl Erkek sigortalılık süresini tamamlayanlar SGK müracaat etmeleri halinde Kıdem Tazminatı alır yazısıyla birlikte işverenlerden kıdem tazminatı alabilir.

Bu gruba tabi olanlar zaten günümüzde rahatlıkla ,bu yazıları alıp işverenlere sunabiliyorlar engel durum yoktur.

08.09.1999 (hariç) ila 30.04.2008 (dahil) TARİHLERİ ARASINDASİGORTALI OLANLAR

09/09/1999(dahil) Tarihinden sora ilk defa sigortalı olanlar için Kıdem TazminatAlma Yazısı kuralı aşağıdaki şartlara gör;

a.)7000 gün(Kadın/Erkek),sigortalılık süresi yok.

b.)25 yıl sigortalılık süresi 4500 gün(Kadın/Erkek)

Bu koşullar oluşması halinde Kıdem Tazminatı alma yazısı hakları gündeme gelecektir.

Bu ara dönem için asıl sıkıntı 4500 gün olmasına rağmen yıl dayatması zorlukları da beraberinde getiriyor.

01.05.2008 SONRASI İLK DEFA SİGORTALI OLANLAR

01/05/2008 Tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar için koşulların oluşmasında

a.)7200 Gün

b.)5400 Gün Şartlarına bakılacaktır.

30.04.2008 (hariç) SONRASINDA SİGORTALI OLANLAR

Kanunla genel hükümler yönünden ilk defa 5510 Sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanlara yaşlılık sigortasından aylık bağlama şartları 28. maddede düzenlenmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında; ilk defa Kanuna göre sigortalı sayılanlara belirtilen şartları yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığı bağlanacağı öngörülmüş olmakla birlikte, Kanunun geçici 7. maddesinin son fıkrasında 30.04.2008 (hariç) tarihinden sonra 506 /SSK kanununa göre ilk defa sigortalı veya iştirakçi olanlar hakkında 5510/Kanunun 28. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.

5510/28. maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları ilk defa 01.05.2008 tarihi itibariyle 506/SSK kanununa göre sigortalı olanlar için uygulanacaktır.

Buna göre, ilk defa 01.05.2008 tarihi itibariyle sigortalı olanlardan; 4/1-(a) sigortalılarına, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.

Kadın sigortalılar için 58, erkek sigortalılar için 60 olarak öngörülen yaş hadleri, 4/1-(a) sigortalıları için 7200 prim gün sayısı koşullarının 28. maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen kademeli süreçte, 01.01.2036 tarihinden sonra yerine getirilmesi halinde, gün koşulunun yerine getirildiği tarih aralığındaki yaş hadleri esas alınarak aylığa hak kazanma koşulları belirlenecektir.

Yine 28. maddenin üçüncü fıkrasında; ikinci fıkrada belirlenen yaş hadlerine 65 yaşı geçmemek üzere, üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla da yaşlılık aylığı bağlanabilecektir. 5400 gün prim ödeme gün koşulu için Kanunun geçici 6. maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendinde kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.

4/1-(a) sigortalıları için 5510/geçici 6. madde-yedinci fıkra (b) bendine göre aylığa hak kazanma koşulları
İlgili kanun		Sigortalılık süresinin başlangıcı	Tahsis talep tarihindeki en az
No	Madde No		Yaş		Gün sayısı
No	Madde No		Kadın	Erkek	Gün sayısı
5510	Geçici 6/Yedi-(b)	01.05.2008 - 31.12.2008	61	63	4600
		01.01.2009 - 31.12.2009	61	63	4700
		01.01.2010 - 31.12.2010	61	63	4800
		01.01.2011 - 31.12.2011	61	63	4900
		01.01.2012 - 31.12.2012	61	63	5000
		01.01.2013 - 31.12.2013	61	63	5100
		01.01.2014 - 31.12.2014	61	63	5200
		01.01.2015 - 31.12.2015	61	63	5300
		01.01.2016 -	61	63	5400

Geçiş süresince buna ait 4600 ve her yıl +100 artırım da dikkate alınacaktır.

Örneğin:

09/09/1999 tarihinde ilk defa sigortalı olan 25 yıl ve 4500 gün şartı 09/09/2024 yılında,01/05/2008 yılında SSK olunmuşsa 7200 gün yada giriş yıllarına göre 4600-5400 arasında.

Fiili Hizmetle çalışanlarda sigortalılık süresi ve günü önceden tamamlama ihtimali de unutulmamalıdır.

506 SSK yada 5510 SS ve GSS Kanunu şartlarına göre Kıdem Tazminatı alma yazısı gündeme taşınacaktır.

KIDEM TAZMİNATI ALMA YAZISI ŞARTI
TARİH	ŞART+
08/09/1999 (dahil)ÖNCESİ	20 YIL KADIN/25 YIL ERKEK 5000-5975 GÜN
	15 YIL 3600 GÜN
08/09/1999(hariç)-30/04/2008(dahil)	7000 GÜN
	25 YIL 4500 GÜN
01/05/2008 5510 SS ve GSSK TABİ	7200 GÜN
	4600-5400 GÜN

SONUÇ

Üç farklı dönem işçilerin ilk defa sigortalı oldukları döneme göre kıdem tazminatı alma yazısında SGK'unda ayrıntı açısından oldukça önemlidir.

İşveren 08/09/1999 öncesi ilk defa sigortalı olanlar için günümüzde yoğunlukla sıkıntısız bu yazılar alınır iken,09/09/1999-30/04/2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar 7000 gün kesintisiz çalışanlarda dolanlarda yazıları almaya başladı,fakat 25 yıl 4500 gün şartı ise henüz gerçekleşmedi,01/05/2008 sonrası için 7200 gün dolmamasına rağmen,kademeli geçişle başlayan 4600 gün ve her yıl +100 gün ilave 5400 gün kadar sürecin devamı ile birlikte 01/05/2008 den sonra ilk defa 4/a sigortalı olanlar da 11.02.2021'den itibaren kıdem tazminatı yazısı alabilecek,1 gün önce ilk defa sigortalı olup işe giriş tarihi 30.04.2008 olanlar kesintisiz çalışsa bile 4500 günü prim günü dolsa da 25 yıllık sigortalılık süresi dayatması karşısında SGK yazı alamayacak.

27.08.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemizekayıt olun.

>> Vergi Affı Rehberi (300 Soru - Cevap) Ücretsiz E-Kitap:hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

GÜNDEM