Endoplazmik Ne Demek

endoplazmik ne demek

Endoplazmik Retikulumun kelime anlamına bakacak olursak yunancada ‘Endo=iç’,latincede ‘Retikulum=Ağ yada küçük ağ sistemi’ demektir.Kelime anlamından da anlaşılacağı üzere hücrede stoplazmada madde sentezini ve iletimini sağlayan ,birbirlerine paralel olarak uzanmış yassı kanalcık ve tüpçüklerle oluşmuş ağ sistemine ‘Endoplazmik Retikulum’ adı verilir.Bu ağ sistemi ‘Ergastoplazma’ olarakta isimlendirilir.

Endoplazmik Retikulum tüm eukaryotik hücrelerde çekirdek(nucleus) ve hücre zarı arasında yerleşiktir.Genel olarak tüm hücrelerde E.R yapı ve miktar bakımından birebir aynı yapıda sayıda değildir.Stoplazmada hücrenin o anki metabolik faaliyetine göre kanalcık sistemlerinin yapısında ve sayısında artış yada azalmalar şeklinde değişiklikler oluşur.

Endoplazmik Retikulum iki farklı tipe ayrılır.

1)Granüllü Endoplazmik Retikulum (GER)

2)Granülsüz Endoplazmik Retikulum (AGER)

Granüllü Endoplazmik Retikulum(GER);üzerinde ribozom bulunduran Endoplazmik retikulum’dur.GER protein sentezi yapan hücrelerde görülür.Protein sentezi GER üzerindeki ribozomlar tarafından gerçekleştirilir.Ribozomlar sadece ER üzerinde bulunmaz,stoplazma içinde bulunabilir.

Granülsüz Endoplazmik Retikulum(AGER);üzerinde ribozom bulundurmayan Endoplazmik Retikulum’dur.AGER yağ(lipid) sentezi yapan hücrelerde,çeşitli doku,organ ve endokrin bezlerde görülür.Organlarda görülen AGER’e örnek olarak karaciğer ve pankreas hücrelerini verebiliriz.Karaciğerde granülsüz endoplazmik retikulum kanddaki toksik(zehirli) maddelerin imha edilmesinde görev alır.Bu görev karaciğerin yüzlerce görevinden biridir.Pankreasta ‘glukagon’ hormonu üretimi ve iletimi de AGER(Granülsüz Endoplazmik Retikulum) sentezlenir,sentezlenen hormonlar Golgi aygıtında küçük salgı vesikülleri şeklinde paketlenir.Küçük salgı vesikülleri büyüyüp yoğunlaşır ve bunu takiben bağırsak boşluğuna bırakılırlar.

Kategoriler Genel BilgilerEtiketler ager, E.R, endoplazmik, ergastoplazma, ger, glukagon, golgi, insülin, karaciğer, nucleus, pankreas, retikulum, ribozom, toksik, vesikül

Endoplazmik Retikulum Nedir, Ne İşe Yarar? Endoplazmik Retikulum Görevleri Nelerdir?

Endoplazmik retikulum kesecik ve borucuk ile beraber oluşan bir yapıya sahiptir. Hücre zarı ve çekirdek arasında yer alan kıvrımlı bir yapısı vardır

Endoplazmik Retikulum Nedir, Ne İşe Yarar?

Endoplazmik retikulum kelime olan Latinceden gelen bir kelimedir. Tam olarak Latincedeki anlamı da plazma içinde yer alan yağ anlamına gelir. Endoplazmik retikulum hücre içinde yer alan sisternarlardan oluşan bir organeldir. Hücre için oldukça önemlidir ve birçok farklı görevi bulunmaktadır.

Endoplazmik retikulum sisternarlardan ve veziküllerden oluşan bir organeldir. Hücre içinde çeşitli işlevleri vardır ve önemli görevlere sahiptir. Endoplazmik retikulum hücre içindeki tüplerle ve sitoplazmadan meydana gelen bir kanal ağı olarak da bilinir.

Hücre içindeki yer alan tüm ökaryot hücrelerde endoplazmik retikulum bulunmaktadır. Hücre içindeki madde alışverişi endoplazmik retikulum sayesinde gerçekleşir. Ayrıca çizgili kaslardaki kasların gevşemesi de endoplazmik retikulum sayesinde mümkündür.

Endoplazmik Retikulum Görevleri Nelerdir?

Endoplazmik retikulum hücrenin içerisinde madde alışverişi sağlamakla görevli olan organeldir.

Çizgili olan kaslarda, kasların gevşemesi de endoplazmik retikulum sayesinde mümkündür.

Zar üzerinde sentezlenmiş olan yağ ve enzimler golgi cisimciğine endoplazmik retikulum ile taşınır.

Sitoplazma ile beraber hücreye destek verme görevine sahiptir.

Endoplazmik retikulum hücreyi dış etkenlere karşı korur.

Hücrenin içinde lizozom üretilmesine yardım eder.

Endoplazmik Retikulum Yapısı ve Özellikleri

Endoplazmik retikulum kesecik ve borucuk ile beraber oluşan bir yapıya sahiptir. Hücre zarı ve çekirdek arasında yer alan kıvrımlı bir yapısı vardır. Endoplazmik retikulum depo şeklindedir ve kanal sistemi de olan bir yapısı vardır. Yapısında hem granüllü hem de granülsüz olmak üzere iki çeşit endoplazmik retikulumun olması mümkündür.

Endoplazmik retikulumun zar kalınlığı 50-60 A kalınlığı arasındadır. Açık ya da koyu olmak üzere iki tabakadan oluşur ve granüllü ya da granülsüz olmak üzere de iki çeşidi vardır. Endoplazmik retikulum kanalcık sistemine sahiptir ve madde iletimi ile gönderiminden sorumludur. Madde taşıması olduğu sırada hücre içinde erir ve bu şekilde de kaybolurlar. Ökaryot olan canlı hücrelerinde de endoplazmik retikulum vardır.

Endoplazmik Retikulum Hangi Hücrelerde Olur?

Endoplazmik retikulum boru biçimlidir ve hücre içi aktarımda görevli bir organeldir. Endoplazmik retikulum hücre içinde yer alan tüm ökaryot hücrelerinde olan bir organeldir. Görevleri arasında çekirdek zarı oluşumu vardır. Hücre çekirdeğinin oluşması için zar oluşumunu sağlayan organel endoplazmik retikulumdur.

Ribozom ile beraber taşıma işlemi de endoplazmik retikulum sayesinde gerçekleşir. Hücre içindeki golgi cisimciğine iletim işlemi de endoplazmik retikulum ile gerçekleşir. Hücrelerin daha sağlıklı bir şekilde görevlerini gerçekleştirmesi için bazı organeller tarafından desteklenmesi gerekir.

Hücreye destek veren organellerden biri de endoplazmik retikulumdur ve bu desteği sitoplazma ile beraber verir. Bu sayede hücre daha iyi ve daha sağlıklı bir şekilde çalışır.

Endoplazmik Retikulum Nedir? Görevleri, Yapısı Ve Özellikleri Nelerdir?

Haberin Devamı

- Çekirdek zarı oluşumunda görevli olan organeldir.

- Hücre içerisinde yer alan ribozomun protein sentezinde proteinlerin taşınmasını sağlar.

- Zar üzerinde sentezlenen yağların ve enzimlerin golgi cisimciğine taşınmasını sağlayan organeldir.

- Hücre içerisinde hem maddeleri taşır hemde taşımış olduğu bu maddeleri taşımakla görevlidir.

- Sitoplazma organeli ile birlikte hücreye destek vermekle görevlidir.

- Hücreleri dış etkenlerden koruyan bir görevi bulunur.

- Hücre içerisinde lizozom üretmesinde endoplazmik retikulumun payı bulunur.

Endoplazmik Retikulum Yapısı

Endoplazmik retikulum borucuk ve kesecikler ile birlikte oluşan bir yapısı bulunur. Hücre zarı ile çekirdek arasında yer alana endoplazmik retikulum kıvrımlı yapıya sahip olan bir organeldir. Endoplazmik retikulum depo şeklinde oluşan bir kanal sistemi olan bir yapıya sahiptir. Yapısında granüllü ve granülsüz olmak üzere iki çeşit endoplazmik retikulum bulunabilir.

Endoplazmik Retikulum Özellikleri

- Endoplazmik retikulum zar kalınlığı 50 ila 60 A kalınlığındadır.

- Açık veya koyu olmak üzere iki tabakadan oluşmaktadır.

- Granüllü ve granülsüz olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır.

- Ökaryot olan canlı hücrelerde de endoplazmik retikulum bulunur.

- Madde taşınması gerçekleştiği esnada hücre içerisinde erir ve bu şekilde kaybolurlar.

Haberin Devamı

- Kanalcık sisteme sahiptirler.

- Madde iletim ve gönderim yapmasını sağlar.

Endoplazmik Retikulum Görevi Ve Özellikleri – Endoplazmik Retikulum Nedir, Ne İşe Yarar, Hangi Hücrelerde Bulunur?

Öğrenim hayatımız boyunca defalarca karşımıza çıkan bir isimdir endoplazmik retikulum. Özellikle ilk karşılaştığımız zamanlarda isminden dolayı öğrenemeyeceğimizi düşünsek de aslında endoplazmik retikulum görevi ve özelliklerini hepimiz öğrenebiliriz. Eğer siz de endoplazmik retikulum nedir, hangi hücrelerde bulunur diye araştırmaya başladıysanız doğru yerdesiniz.

Endoplazmik Retikulum Nedir?

Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında uzanan hücre içi kanallar sistemine endoplazmik retikulum denmektedir. Endoplazmik retikulum iki çeşittir. Granüllü endoplazmik retikulum ve granülsüz (düz) endoplazmik retikulumdur.

Granüllü Endoplazmik Retikulum: Üzerinde yapısal olarak ribozomlar bulunan endoplazmik retikulumdur.
Granülsüz (düz) Endoplazmik Retikulum: Üzerinde ribozom bulundurmayan endoplazmik retikulumdur. Düz olarak da adlandırılır.

Endoplazmik Retikulum Özellikleri

Hücre zarından başlayıp çekirdek zarına kadar olan uzunluğu vardır.
Hücre bölünmesi sırasında erir ve kaybolur. Hücre bölünmesi tamamlandığında ise yeniden yapılır.
Bazı endoplazmik retikulumlarda ribozom bulunur bazılarında bulunmaz.
Alyuvarlar hariç bütün ökaryot hücrelerde bulunurlar.

Endoplazmik Retikulum Görevleri

Hücre destekçisidir. Genel olarak hücreye destek olması ile bilinir.
Hücre çekirdeğinin belirli bir bölgede sabit kalmasını sağlar.
Yağ moleküllerini sentezler.
İlaç ve alkol gibi maddelerin zehirleyici etkilerini yok eder.
Steroit yapılı bazı hormonların sentezlenmesinde görevlidir.
Hücre içi maddelerin taşınmasını sağlar.
Karaciğer hücrelerinde depolanan glikojenin, glikoza dönüşmesinde ve parçalanmasında görev alır.
Çizgili kaslarda kaşın gevşemesini sağlayan organeldir.
Enzimleri golgi cisimciğine iletir.
Lizozom üretilmesini sağlar.
Bazı hücrelerde glikojen, streoidler ve diğer makromolekülleri depolar.

Endoplazmik Retikulum Hangi Hücrelerde Bulunur?

Boru biçimli ve hücre içi aktarımda görevli olan endoplazmik retikulum hücre içerisinde yer alan tüm ökaryot hücrelerde bulunmaktadır.

Endoplazmik retikulum

Grup Vitamin albümü için Endoplazmik Retikulum (albüm) sayfasına bakınız.

Endoplazmik retikulumhücrede bulunan, veziküller, tüpler ve sisternalardan oluşmuş bir organeldir. Bu organel çeşitli işlevlerden sorumludur: membran proteinlerinin veya bir membran içinden geçerek (hücre dışına veya membran çevrili bir organelin içine) salgılanacak olan proteinlerin çevrimi, katlanması ve taşınması; kalsiyum depolanması; ve bazı lipit ve makromoleküllerin depolanması.

1945 yılında Keith R. Porter, Albert Claude, ve Ernest F. Fullam, elektron mikroskobu ile yaptığı çalışmalarda, hücresitoplazmasının dantel şeklinde bir ağ manzarası görünümünde olduğunu saptamıştır. Bu ağ yapı hücrenin ektoplazmasında görülmediği için bu araştırmacılar buna endoplazmik retikulum (plazma içi ağı) adını vermişlerdir.^[1] Yapılan daha derin çalışmalarda endoplazmik retikulum'un sitoplazmada bulunan bir koful sistemi olduğu ve bu sistemin bir zarla çevrilmiş olduğu saptanmıştır. Endoplazmik matriks ise koful sisteminin dışında, yani kofullar arasında kalan alanı doldurur. Endoplazmik retikulum, Golgi aygıtı ve lizozomun oluşturduğu yapıya endoplazmik vakuol sistemi adı verilir.

Endoplazmik retikulumun zarının kalınlığı 50-60 Å kadardır. Kalınlığı hücre zarından az olduğu halde aynı yapıyı gösterir. İki koyu ve arasında bir açık renk tabakadan yapılmıştır.

Endoplazmik retikulumu bir kargo sistemine benzetilebilir. Hücre içinde ve hücre dışına proteinleri taşımayı sağlar. Aynı zamanda bazı hücrelerdeglikojen, steroidler, ve diğer makromolekülleri depolar.

Üzerinde ribozom olan endoplazmik retikulum granüllü endoplazmik retikulum, ribozom olmayanlar granülsüz endoplazmik retikulum adını alır. Granül, tanecik demektir, elektron mikroskobunda bu yapıların üzerinde küçük tanecikler görünmesinden dolayı bu şekilde adlandırılmışlardır.

Yapı[değiştir kaynağı değiştir]

Granülsüz endoplazmik retikulum, lipid sentezinde görevli hücrelerde bulunur. Membran üzerinde ribozomlar bulunmaz. Bir nevi paketleme ve taşıma görevi üstlenen bu organel bazı maddelerin hücre içinde dağılmasını sağlar. Birçok metabolik reaksiyonda, karaciğerdeki metabolik reaksiyonlarda, steroid yapılı hormonların sentezinde, fosfolipid sentezinde, lipid taşımasında, karaciğerdekimetabolik reaksiyonlarda görev alır. Karbonhidrat ve lipit sentezi yapan hücrelerde daha çok bulunur. Granülsüz endoplazmik retikulum özellikle kas hücrelerinde kalsiyum depolar.

Sarkoplazmik retikulum[değiştir
Herkese merhabalar, uzun bir aradan sonra kaldığımız yerden organelleri tanımaya devam etmemizin iyi olacağını düşünüyorum. Öyleyse bu yazıda size bir diğer mucizemiz olan endoplazmik retikulum(ER) organelinden bahsetmeye başlayalım mı?
Endoplazmik retikulum ökaryotik hücrelerin sitoplazmasında bulunan, zar ile çevrili, boru ve keselerden oluşan organelimizdir. Üzerinde ribozom(protein sentezleyen yapılar) bulundurup bulundurmamasına göre iki şekilde sınıflandırılır. Ribozom barındıran ER’ye granüllü, ribozom barındırmayan ER’ye ise granülsüz ER denilmektedir. Granüllü ER, protein işlenmesinde yani proteine ‘native’ yapı kazandırılmasında görevli iken, granülsüz ER lipid metabolizmasında görevlidir.
Proteinlerin katlanması ve salgılanması çok detaylı bir konu olduğu için ben burada fazla detaya girmeden ana bilgileri sizlerle paylaşacağım. Yukarıda resmini gördüğünüz bu organelimizin görevlerini inceleyecek olursak başlıktan da anlayacağımız üzere en önemli görevlerinden bir tanesi proteinlerimizi doğru şekilde katlayarak onları işlevsel hale getirebilmesidir. Hücre membranımızda yer alacak ya da hücre dışına salgılanacak proteinlerimizin çoğu ER’ye bağlı ribozomlarda sentezlenirler. Sentezlenen proteinler bazı modifikasyonlara uğramadan katlanamazlar. Peki her protein düzgün bir şekilde katlanabiliyor mu? Maalesef hayır. Bazı proteinler yanlış katlanabiliyorlar ve eğer bu yanlışlık düzeltilemez ise ya protein birikimi gözleniyor ya da ER ilişkili yıkım(ERAD) adı verilen bir süreç ile ortadan kaldırılıyorlar. Eğer yanlış katlanmış proteinler birikirse bu duruma birçok hastalık ile ilişkisi kanıtlanmış olan Endoplazmik Retikulum Stresi adı veriliyor. (Endoplazmik Retikulum Stresi’ni yazının devamında sizlere aktaracağım.)
Endoplazmik retikulumun bir başka görevine bakarsak hücre içi kalsiyumun depolandığı yer olması nedeni ile de sinyal iletiminde görevlidir. Gelen uyarılar sonucunda serbest hale geçen kalsiyum, sitozolde yer alan proteinlerin aktivasyonlarını etkileyerek kas kasılmasında önemli rol oynamaktadır.
Endoplazmik retikulum ile ilgili bildiğimiz bu bilgiler ilk olarak 1960’lı yıllarda George Palade ve arkadaşları tarafından bilim dünyasına sunulmuştur. Palade ve arkadaşları ince bağırsağa sindirim enzimleri salgılayan pankreasın özgülleşmiş hücrelerinde yeni sentezlenmiş olan proteinin akıbetini araştırdılar. Bu hücreler tarafından sentezlenen proteinlerin çoğu salgılandığı için Palade ve arkadaşları ‘’iz sürme’’ olarak bilinen bir yöntem ile yeni sentezlenen proteinleri radyoaktif amino asitler ile işaretleyip, salgılanacak proteinlerin hücre içinde izledikleri yolu inceleyebildiler. Radyoaktif işaretli proteinlerin hücre içi yerleşimleri oto-radyografi ve elektron mikroskopi ile gösterilerek protein salgılanmasında rol oynayan hücresel bölgeler ortaya çıkarılabildi. Sonuç olarak salgılanan proteinlerin izledikleri yol yani salgı yolağı: Granüllü ER → Golgi Cisimciği → Salgı Vezikülleri → Hücre Dışı olarak tanımlanmış oldu.
Şimdi gelelim Endoplazmik Retikulum Stresi’ne…
Endoplazmik retikulumun kapasitesinin aşıldığı fizyolojik ya da patolojik durumlarda protein katlanması kontrol edilemeyip yanlış katlanma sonucu ya da hiç katlanamama sonucu protein birikimi gözlenebilir ve bu durum Endoplazmik Retikulum Stresi olarak bilinmektedir. ER stresi meydana geldikten sonra hücre yaşamını devam ettirebilmek için ya da stresten en az zarar ile kurtulabilmek için Katlanmamış Protein Cevabı olarak bilinen Unfolded Protein Response(UPR) yolağını kullanır.
Hangi durumlarda gözlenir bu stres diyecek olursak hemen onları da belirtelim; genetik mutasyonlar, besin eksikliği, hipoksi, kalsiyum metabolizmasında bozukluklar, enfeksiyon gibi endojen ya da ekzojen olmak üzere birçok etmen vardır. İşte bu gibi durumlar sonucu ER stresi meydana geldiğinde UPR yolakları hücrenin imdadına yetişir. Şimdi UPR yolakları ile tanışma vakti…
UPR olarak bilinen üç adet tanımlanmış yolak vardır. Bunlar Protein Kinaz RNA benzeri ER Kinaz (PERK), Aktive Edici Transkripsiyon Faktörü 6 (ATF6) ve İnositol Gerektiren Kinaz 1 (IRE1)’dir. Bu yolakların ortak amacı hücrede meydana gelen stresi en aza indirerek hücrenin yaşamını devam ettirebilmektir.
Bunu nasıl mı yapıyorlar? Ya endoplazmik retikulumun protein katlama fonksiyonunu kontrol eden genlerin ekspresyon seviyelerini artırıp düzenleyerek ya da protein sentezini durdurarak. Kanser, Alzheimer, nörodejeneratif hastalıklar, diyabet, pankreas beta hücre fonksiyonu, obezite, arterioskleroz gibi çoğu hastalıkta ER stresi kanıtlanmış olup bu yolaklar üzerinden tedavi için çalışmalar günümüzde mevcuttur. İşte burada bizlere de çok iş düşüyor… J Sizlere aktarmaya çalıştığım bu bilgiler aslında çok detaylı konular oldukları için ben sizleri sıkmadan en sade hali ile fikir oluşmasını sağlamaya çalıştım. Dilerim faydası olmuştur…
Sağlık en büyük zenginlik, o yüzden kendinize iyi bakın diyerek yazımı sonlandırıyorum. Bir sonraki yazımda buluşmak dileğimle, sağlıcakla kalın…

İlay TOZAK

kaynağı değiştir]

Sarkoplazmik retikulum (Yunancasarks, "et" demektir) düz ve çizgili kaslarda bulunan özel bir tip granülsüz endoplazmik retikulumdur. Aradaki fark, sarkoplazmik retikulumda (SR) bulunan proteinlerin kalsiyum depolamaya ve pompalamaya yaramalarıdır. Kas uyarılınca SR'de depolanan kalsiyum salınır, bu da kasın kasılmasına neden olur.