Teheccud Namazi Kilinisi

Peygamberimiz (SAV)'e farz olan bizlere ise nafile olarak bahşedilen Teheccüd namazı, fazileti bakımından çok üstün bir yere sahiptir. Efendimizin ümmetine tavsiye ettiği teheccüd namazı ile ilgili birçok hikmet bulunur. Uykunun en tatlı yerinde Allah rızası için kalkıp kılınan teheccüd namazına başlamak gerekir. Peki teheccüd namazı nasıl kılınır, Teheccüd namazı uyumadan kılınır mı?

Allah rızası için gecenin bir vakti kalkıp kılınan Teheccüd namazı, Peygamber Efendimiz (SAV)'in ümmetine yapılmasını tavsiye ettiği en önemli nafile namazlardandır. Peygamberimizin devamlı olarak kılmaya çalıştığı gece namazı yani teheccüd namazı fazileti bakımından çok üstün bir değere sahiptir. Öyle ki bazı rivayetlere göre Efendimiz (SAV), yatsıyı kıldıktan sonra vitiri kılmadan uyur, gecenin ortalarından sonra uyanıp bir müddet namaz kıldıktan sonra vitir namazını ve daha sonra sabah namazının sünnetini kılardı. (Müslim) 2 rekat, 4 rekat ve 8 rekat olarak kılınabilen Teheccüd namazı, Efendimiz (SAV)'in ümmetine tavsiye ettiği önceliklerden biridir. 

İLİŞKİLİ HABERGece yatmadan önce okunacak dua ve sureler! Uyumadan önce yapılacak sünnetler

GECE NAMAZI KILMANIN SEVABI! TEHECCÜD NAMAZI FAZİLETLERİ

Teheccüt namazı nasıl kılınır? Teheccüt namazı kaç rekat?

Müslüman kimselerin gönüllerinden geçen dünyevi ve ahiretlik isteklerinin gerçekleşmesi için gece namazı vaktinin önemine işaret eden Efendimiz (SAV), hadis-i şerifinde şöyle buyurmaktadır: “Gecede bir saat vardır ki, bir Müslüman o saate rastlar da Cenâb-ı Allah’tan dünya ve âhiret işinden bir hayır isterse, Allah o kimsenin dileğini muhakkak verir. Bu her gece böyledir.” (Müslim, Müsâfirîn, 166, 167)

Peygamber Efendimiz (SAV), mübarek ağzı ile teheccüd namazına devam etmemiz gerektiğini belirterek gece namazı kılmanın fazileti ile ilgili şöyle buyuruyor: "Gece namazına devam ediniz. Zira bu sizden önceki salihlerin ibadetidir. Çünkü gece ibadeti, Allah'a yakınlık günahlara kefaret olup insanı bedeni hastalıklardan korur ve günahlardan uzaklaştırır." (Tirmizi, Deavât, 101)  “…Farzlar dışında en faziletli namaz, gece namazıdır.” (Müslim, Sıyâm, 203)

İLİŞKİLİ HABERPeygamberimizin sıkıntı duaları! Ruhu rahatlatan ve sıkıntıdan kurtulma duası! İnşirah Suresi..

PEYGAMBER EFENDİMİZ (SAV)'İN EN SEVDİĞİ İBADET...

Peygamber Efendimiz (SAV) teheccüt namazını nasıl kılardı

Teheccüd namazının kendisi için ne kadar kıymetli olduğunu Efendimiz (SAV), şu hadisinde açıkça beyan etmektedir: “Allah her peygamberde, belirli bir şeye karşı aşırı istek yaratmıştır. Benim en çok hoşlandığım şey de gece ibâdetidir...” (Heysemî, II, 271).

GECE NAMAZINA DEVAM ETMENİN FAZİLETİ NEDİR?

Gece namazı

Allah (c.c)'un geceye nakşettiği yüce sırlar ve faziletlerin sayısı sınırsızdır. Geceleyin ayakları şişene kadar namaz kıldığı bilinen Sevgili Peygamber Efendimiz (SAV)'e şöyle sorulmuştur: “–Yâ Rasûlallâh! Allâh Teâlâ, Fetih Sûresi’nde sizi tamamen bağışladığını bildirmiş olduğu hâlde niçin kendinizi bu kadar yoruyorsunuz?” Buyurdular:“–Şükreden bir kul olmayayım mı?” (Buhârî, Teheccüd, 6) Abdullâh İbn-i Ömer (r.a), rüyasında gördüğü şeyi ablası Hazret-i Hafsa -(r.a) vesilesiyle Efendimiz (SA)'e arzetmişti. Efendimiz (SAV) şöyle buyurdular: “Abdullah ne iyi insan, bir de gece namazı kılsa!..” Bunun üzerine İbn-i Ömer (r.a), o günden itibaren gece namazını hiç terketmedi. (Buhârî, Teheccüd, 2)

Gece dua etmenin fazileti! Geceleyin edilen dua kabul olur mu?

TEHECCÜD NAMAZI KAÇ REKAT, TEHECCÜT NAMAZI NASIL KILINIR?

• 1. Rekat
• "Niyet ettim Allah rızası için teheccüd namazı kılmaya" diye niyet edilir.
• "Allahu Ekber" denerek İftitah Tekbiri alınırr ve namaza başlanır.
• Subhaneke okunur.
• Euzü-besmele çekilir.
• Fatiha okunur.
• Kur'an'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
• Rüku'ya gidilir.
• Secde'ye gidilir. Doğrulunur, yeniden Secde'ye gidilir.
• 2. Rekat
• Ayağa kalkarak kıyama durulur
• Besmele çekilir.
• Fatiha okunur.
• Kur'an'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okunur.
• Rüku'ya gidilir.
• Secde'ye gidilir. Doğrulunur, yeniden Secde'ye gidilir.
• Oturarak Ettahiyyatu ve Allâhumme salli, Allâhumme Bârik ve Rabbenâ duaları okunur.

"Es selâmu aleyküm ve rahmet'ullah" diye sağa ve sola selam vererek namaz bitirilir.

İLİŞKİLİ HABER

Tabiinin büyüklerinden Esved ile Alkame: “Teheccüd uykudan sonradır” demişlerdir. Hatta hiç uyumaksızın bütün geceyi ibadetle geçirmeyi adet edinmek mekruh sayılmıştır. (Tecrid-i Sarih Tercümesi) Buhârî’nin Amr b. el-As’dan (ra) rivayetine göre bir kere Resulullah (asm) Abdullah b. Amr’e “Ey Abdullah! Senin her gün oruç tuttuğun ve her gece baştan başa namaz kıldığın haberi bana ulaşmadı mı sanırsın ” buyurmuşlardır. Abdullah da, “Evet öyledir, ya Resulullah! Bütün gece namaz kılarım” demiştir. Resûl-i Ekrem, “Sakın öyle yapma. Kâh oruç tut, kâh iftar et, gecenin bir kısmında namaz kıl, bir kısmında uyu” buyurmuştur.

Eğer gece teheccüt namazına kalkacak isek vitir namazını geciktirip teheccüdün ardından gecenin son namazı olarak kılmamız daha faziletlidir. Vitir namazı gecenin son namazı olarak teşrî kılınmıştır. Gece kalkmak konusunda problem yaşayanlar için bu namaz gene yatmadan önceki son namaz olmalıdır. Yani teheccüdü bu namazdan önce kılmalıdır. Teheccüt ve vitir namazları geceye bırakıldığı zaman, namaz tesbihatını yatsı namazından sonra yapmak gerekir. Vitir namazından sonra ayrıca muhtelif duâlar ve virdler yapılabilir.

Aşagıdaki Resimli Anlatım 2 Rekatta Selam Verilecek Şekilde Hazırlanmıştır.
Eğer 2’den Fazla 4-8-10-12 Rekat kılmak istiyorsanız Bu 2 Rekatı Aynı Şekilde Tekrarlayarak Gerçekleştirebilirsiniz. ( Örneğin; 8 reket kılmak istiyorsanız, 2 rekatlık bu namazı 4 defa kılmanız yeterli olacaktır. 2×4=8)
Peygamber Efendimiz (s.a.s), Sahih-i Müslim’de Ebû Hureyre (r.a)’dan rivâyet edilen bir hadis-i şerifte teheccüd namazının en faziletli vaktini şöyle belirtmiştir:

“Farz namazdan sonra en faziletli namaz gece namazıdır. Geceyi iki kısma bölersen son kısmı namaz için en faziletli vakittir. Eğer geceyi üçe bölersen ortası en faziletli vakittir” (Tecrid-i Sarih Terc. IV, 16).

Teheccüd namazı çok faziletli bir namazdır. Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde teheccüd namazı kılmaya teşvik edilmiş ve bu namazı kılanlar övülmüştür. Yüce Rabbimiz geceleyin kalkıp teheccüd namazı kılanlar hakkında şöyle buyurur:

“Onların yanları yataklarından uzaklaşır (teheccüd namazı kılmak için yataklarından kalkarlar), korkarak ve umarak Rablerine dua ederler ve kendilerine verdiğimiz rızıktan (hayır için) harcarlar. Yaptıklarına karşılık olarak onlar için gözlerini aydınlatıcı ne güzel (nimetlerin) saklandığını hiç kimse bilmez” (es-Secde, 32/16-17).

Ebû Hureyre (r.a)`dan rivâyet edilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur:

“Geceleyin kalkıp namaz kılan ve karısını uyandırarak ona da kıldıran, şayet kalkmak istemezse yüzüne su serpen erkeğe Allah rahmet eder, (günahlarını bağışlar). Yine geceleyin kalkıp namaz kılan ve kocasını uyandıran, kalkmak istemezse yüzüne su serpen kadına da Allah rahmet eder (günahını bağışlar)” (Ebû Davûd, Salâtü`tTatavvu`, 18).

Hadis-i şerif insanı teheccüd namazı kılmaya teşvik ettiği gibi, aile fertlerini kaldırıp onlara da bu faziletli namazı kıldırmaya teşvik etmektedir.

Yine Ebû Hureyre ve Ebû Saîd el-Hudrî (r.a) Peygamber Efendimiz (s.a.s)’in şöyle buyurduğunu rivâyet etmişlerdir:

“Kim geceleyin uyanır ve karısını da uyandırarak beraberce iki rekat namaz kılarlarsa, Allah`ı çok zikreden erkek ve kadınlardan yazılırlar” (Ebû Davûd, Vitr, 13).
Allah’ı çok zikreden erkek ve kadınlar ise Allah’ın mağfiret ve mükâfatına nail olacaklardır. Kur’an-ı Kerimde onlar hakkında “Allah’ı çok zikreden erkekler ve zikreden kadınlar, işte Allah bunlar için bağış ve büyük mükâfat hazırlamıştır” (el-Ahzab, 33/35) buyurulmuştur.

Bir kimse itiyat haline getirdiği teheccüd namazını özürsüz yere terketmemelidir. Hz. Âişe validemizin şöyle dediği rivâyet edilmiştir:

“Gece namazını terketme. Çünkü Resulullah (s.a.s) onu terketmezdi. Hasta ve yorgun olduğun zaman oturarak kılardı” (Ebû Davûd, Salatu’t-Tatavvu’, 18)

Yine Hz. Âişe validemiz, “Resulullah (s.a.s)’e namazın en sevimlisi az da olsa devam edileni idi. Resulullah (s.a.s) bir namazı kılmaya başladığı zaman ona devam ederdi” demiştir (Buhar, Savm, 52).

Teheccüd namazı Hz. Peygamber’e farzdır. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulur:

“Ey Muhammed! Gecenin bir bölümünde uyanıp, sırf sana mahsus fazla bir ibadet olmak üzere, Kur’an’la gece namazı kıl. Rabbinin seni Makam-ı Mahmuda erdireceğini umabilirsin” (el-İsrâ,17/79).
Bu namaz diğer müslümanlara sünnet veya müstehap derecesindedir.

Teheccüd namazına diğer müminleri de teşvik eden ayet (bk. el-Müzzemmil, 73/20; es-Secde, 32/16; el-Furkân, 25/63, 64; ez-Zâriyât, 51/17, 18; Âli İmrân, 3/16, 17) ve hadisler vardır.

Abdullah b. Ömer (r.a)’nın kendisini rüyada cehennemde görmesi ve bir meleğin yaklaşarak “korkma” demesini Resulullah (s.a.s)’a anlatması üzerine, Allah elçisi şöyle buyurmuştur:

” Abdullah ne iyi adamdır. Fakat kalkıp gece namazı kılmayı âdet edinseydi ne iyi olurdu “. Abdullah b. Ömer, bundan sonra gece uykusunu azaltmıştır. Buradan teheccüd namazına devam eden her ferdin iyi olarak anılmaya lâyık olduğu anlaşılır (ez-Zebîdî, Sahîh-ı Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi, Ankara 1982, IV, 29, 30, H. No: 576).

Başka bir hadiste şöyle buyurulur: “Gece namazına devam edin. Çünkü gece namazı kılmak sizden önceki salih kulların âdetidir. Rabbinize karşı bir taattır, kötülükleri örtücü ve günah işlemekten alıkoyucudur” (Tirmizî, Deavât, 101).

Hz. Bilâl (radıyallâhu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: “Size geceleyin kalkmayı tavsiye ederim. Çünkü o, sizden önce yaşayan sâlihlerin adetidir; Rabbinize yakınlık (vesilesi)dir; günahlardan koruyucudur; kötülüklere kefârettir, bedenden hastalığı kovucudur.” [Tirmizî, Da’avât 112, (3543, 3544).]

Hadiste teşvik edilen gece kalkması (kıyâmu’lleyl) öncelikle teheccüd namazını da içine alan bir kalkmadır. Resûlullah da pek çok hadislerinde teheccüde teşvik etmiştir. Bazı hadis kitaplarımızda ilgili hadisleri toplayan müstakil bölümler mevcuttur.

Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) sadedinde olduğumuz hadiste kıyâmu’lleyl’in şu  neticelerini hatırlatıyor:

* Allah’a yaklaştırır. Yine O’nun rahmetini celbe vesîle olur.
* Günahlardan uzaklaştırır, yani günah işletmez. Cenâb-ı Hakk “Namazın kötü ve çirkin işlerden koruyacağı” (Ankebut 45); “İyi amellerin kötü amelleri gidereceği” (Hud 114) garantisini vermektedir.
* Günahlara kefâret ve örtü olur.
* Bedenden hastalıkları çıkarır, sıhhate vesile olur.

Ubâdetu’bnu’s-Sâmit (radıyallâhu anh) anlatıyor:

“Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: “Geceleyin kim uyanırsa şunu söylesin:
“Allah’tan başka ilah yoktur, O birdir, ortağı yoktur. Mülk O’nundur, hamd de O’na aittir,  O herşeye kâdirdir. Hamd Allah’a aittir, Allah münezzehtir, Allah büyüktür, bütün amel ve ibadetler için gereken güç ve kuvvet Allah’tandır. Sonra Aleyhissalâtu Vesselâm buyurdular: “Rabbim beni affet!”  desin veya dua ederse duasına cevap verilir. Eğer abdest alır ve namaz kılarsa namazı kabul  edilir.” [Buhârî, Teheccüd 21.]

Sözlerin en doğrusunu söyleyen haberlerin en hakikatlısını konuşan, beyanları, müjdeleri her çeşit mübalağa ve mücazefeden uzak olan Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)’ın bu hadiste haber verdiği büyük avantajın kıymetini takdir etmenin ehemmiyetini anlayan büyüklerimizden bazıları,

“Allah kimin tek bir hasenesini (hayırlı işini) kabul etse, artık ona azab etmez. Çünkü Allah Teâlâ işlerin neticelerini bildiği için  sonra iptal edeceği bir şeyi önceden kabul etmez. Kişi yaptığı hayrın boşa gitmeyeceğinden emin oldu mu azab görmeyeceğinden de emin olmalıdır.”

Bu gerçeğe binaen Hasan Basrî Hazretleri şöyle demiştir:

“Allah’ın tek bir secdemi kabul ettiğini bilmeyi ne kadar isterdim.”

Muğîre İbnu Şu’be (radıyallâhu anh) anlatıyor:

“Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)  ayakları kabarıncaya kadar geceleri kalkıp namaz kılardı. Kendisine:“Allah senin geçmiş ve gelecek günahlarını affetti (niye kendini bu kadar hırpalıyorsun?)” denildi.
“Şükredici bir kul olmayayım mı?” cevabını verdi.”
[Buhârî, Teheccüd 16, Tefsîr, Feth 1, Rikâk 20; Müslim, Sıfâtu’l-Münâfikîn 79, (2819); Tirmizî, Salât 304, (412); Nesâî, Kıyâmu’l-Leyl 17, (3, 219).]

Kurtubî bu hadis vesilesiyle, bir yanılğıya dikkat çeker: Bu soruyu Resûlullah’a soran kimse, yani günahının affedilmiş olmasına rağmen ibadet yapmak için meşakkate girişinin sebebini soran kimse zannetmiştir ki: “Allah’a günahlardan korkulduğu için, mağfiret, merhamet taleb etmek gayesiyle ibadet edilir, öyle ise kim mağfirete mazhar olduğu kanaatine varırsa artık ibadete muhtaç değildir.” İşte Resullah’ın cevabı bu inancın yanlışlığına dikkat çekmekte, ibadet yapmaya bir başka sebep göstermektedir: Bu sebep, bir kimsenin  hiç de müstehak olmadığı bir  nimete kavuşması, mağfirete mazhar olmasıdır. Bu hal, herkese çokça şükür etmek gerektiğini ortaya koyar. Çünkü:

Şükür, nimeti itiraftır ve nimete mukabil hizmet etmektir. Yani, kişi kendisine gelen iyiliğin hakkı olmadığı halde verildiğini bilirse işte bu şükürdür. Teşekkür etmek, bu durumda iyilik yapana: “Sen bana hakkım olmayan iyilikte bulundun, ben bunun idrakindeyim, sana memnuniyetimi; iyiliğini, lütfunu anladığımı ifâde ediyorum” demektir.

Kıyâmu’l-leyl ile, yani gecenin değerlendirilmesiyle alakalı ilâhî emir Hz. Peygamber’e peygamberliğin ilk yıllarında geliyor. Yani gecenin tanzimi üzerine gelen ve gecenin büyük bir bölümünün uyanık geçirilmesini emreden Müzzemmil sûresi, geliş (nüzûl) sırası itibariyle 3. sırada yer almaktadır. Demek ki, ilk ilâhî emirlerden biri gecenin değerlendirilmesi ve tanzimi olmuştur. Halbuki gündüz vaktinin tanzimini böylesine teferruâtla ele alan bir âyet hiçbir zaman nâzil olmamıştır.

Bu durumu, gecenin beşerî hayattaki ehemmiyetiyle izah edebiliriz. Gerek başarıda ve gerekse başarısızlıkta olsun, insana hayatı boyunca derin ve kesin te’sir icrâ eden hususlardan biri, gece hayatıdır. Gece, insan hayatının yarısını teşkil ettiği halde, ihmal edilme, gafletle geçirilme tehlikesine maruzdur. Şu halde, ikaz ve uyarıların, ciddi dikkat çekmelerin bu hususta daha çok olması gerekmektedir. Kur’ân bunu yapmıştır.

İlâhî emirle geceyi tanzim edip değerlendirecek olan insan, gündüz vaktini de azami şekilde değerlendirecek demektir. Zira gece mes’elesinde muvaffakiyet bir azim, gayret ve irade işidir, şuur işidir.

Zor olanı halleden, kolay olanda  takılır mı? Geceyi ihyâ eden, gündüzü öldürür mü? Bu hikmete binaen, daha peygamberliğin başında Cenâb-ı Hakk, Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)’a zamanı iyi kullanma dersini vermek için kıyâmu’lleyl’i emretmiştir.

Hz. Muhammed (aleyhissalâtu vesselâm)’in mûcizevi başarısında, gecenin değerlendirilmesi olan kıyamu’lleyl’in mühim payını görmemek mümkün mü?

Gerek uhrevî kurtuluşunu ve gerekse İslâm’ın tekrar teâlisini gaye edinenlerin, rahmet-i Rahman’ın celb ve tecellisinde böylesine müessir bir vasıtayı şevkle tutmaları, kıyâmu’lleyl kapısından vecdle girmeleri gerekmez mi? (bk. Prof. Dr. İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte Tercüme ve Şerhi)

Teheccüd ne anlama gelmektedir?

Karşıt anlamlı bir kelime olan (ezdâd) teheccüd sözlükte “uyumak; uyanmak, uykudan güçlükle uyanmak” anlamına gelir (Hatîb eş-Şirbînî, I, 348; İbn Âbidîn, II, 24). 

Teheccüd namazı, yatsı namazını kılıp bir miktar uyuduktan sonra kalkılıp gece kılınan nafile bir namazdır.

Teheccüd namazı, adını İsrâ sûresinin 79. âyetinde geçen “tehecced” (teheccüd namazı kıl) kelimesinden almaktadır. 

Fahreddin er-Râzî’nin ifadesiyle gece mânevî lutuf, feyiz ve bereketin en bol ve en mükemmel şekilde elde edildiği zaman dilimidir (Mefâtîḥu’l-ġayb, XXII, 36). 

Kur’ân-ı Kerîm’de gecelerin ibadetle ihya edilmesinin önemini vurgulayan birçok âyet bulunmakta, bunların bir kısmında doğrudan Hz. Peygamber’e hitap edilirken (el-İsrâ 17/79; Tâhâ 20/130; Kāf 50/40; et-Tûr 52/49; el-Müzzemmil 73/1-7, 20; el-İnsân 76/25) bir kısmında gece vakti Allah’a kulluk için özel çaba harcayan müslümanları övücü ve özendirici ifadeler yer almakta (Âl-i İmrân 3/17; el-Enbiyâ 21/20; el-Furkān 25/64; es-Secde 32/16-17; ez-Zümer 39/9; ez-Zâriyât 51/15-18), bir âyette ise Ehl-i kitap içerisinde inançlarında samimi olan ve geceleri Allah’ın âyetlerini okuyup secdeye kapanan bir grubun varlığından söz edilmektedir (Âl-i İmrân 3/113). 

Peygamber Efendimiz (sas)'in Teheccüd Namazı ile ilgili tavsiyeleri nelerdir?

Müzzemmil sûresinin nüzûlünden sonra her gece teheccüd namazı kılan Hz. Peygamberimiz (sas) farzlar dışında en faziletli namazın gece yarısı kılınan olduğunu belirtmiş (Müslim, “Ṣıyâm”, 203), teheccüd namazının feyzinden ve bereketinden ümmetinin de istifade etmesini istemiş ve ashâbına bu namazı nafile olarak kılmalarını tavsiye etmiştir: “Ey insanlar, aranızda selâmı yayın, yemek yedirin, herkes uyurken gece namaz kılın. Böylece selâmetle cennete girin!” (İbn Mâce, İkâmet, 174)

Peygamber Efendimiz (sas)“Gece namazını kılın; çünkü bu sizden önceki sâlih kulların devam ettiği, Allah’a yaklaşmaya vesile olan, günahları örten ve engelleyen bir ibadettir” buyurmuş (Tirmizî, “Daʿavât”, 101; Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakī, II, 502), geceleri uzun olduğundan gece ibadetini, gündüzleri kısa olduğundan orucu kolaylaştırması sebebiyle kış aylarını müminin baharı diye tanımlamıştır (a.g.e., IV, 297).

Yine Resûl-i Ekrem hanımlarını, kızı Fâtıma’yı ve damadı Hz. Ali’yi uyanamadıkları zaman bizzat uyandırıp gece namazına kaldırmış (Buhârî, “Vitir”, 3; “Teheccüd”, 5), gece namazı için birbirini uyandıran eşlere hayır duada bulunmuştur“Gecenin bir kısmında kalkıp namaz kılan ve hanımını da uyandıran, kalkmak istemediği zaman yüzüne su serpen kimseye Allah rahmetini ihsan etsin! Gece kalkıp namaz kılan ve beyini de uyandıran, kalkmak istemediği zaman yüzüne su serpen hanıma Allah rahmetini ihsan etsin!”  (Ebû Dâvûd, Tatavvu’, 18) Başka bir rivayette ise, Sevgili Peygamberimiz (sas) şöyle buyurmuştu: “Bir kimse geceleyin hanımını uyandırır da ikisi de namaz kılarsa veya birlikte iki rekât namaz kılarlarsa zâkirîn ve zâkirâtın (Allah"ı çokça anan erkekler ve hanımların) arasına yazılırlar.”( Ebû Dâvûd, Tatavvu’, 18)

Allah Resûlü çok sevdiği Abdullah b. Ömer için, “Abdullah ne iyi insan, bir de gece namazı kılsa!” demiş (Buhârî, “Feżâʾilü aṣḥâbi’n-nebî”, 19), bunun üzerine İbn Ömer gece namazlarını sürekli kılmıştır.

Öte yandan ibadetlerin az da olsa devamlı yapılmasına önem veren Resûlullah (Buhârî, “Îmân”, 33) teheccüdün düzenli kılınmasını tavsiye eder ve alışkanlık haline getirenlerin bu namazı terketmesini hoş görmezdi (Müsned, II, 170; Buhârî, “Teheccüd”, 19). Ayrıca Resûl-i Ekrem, düzenli biçimde teheccüd kılan ve gece uyanıp namaz kılma niyetiyle yattığı halde uyanamadan sabahlayan bir müminin gece namazı kılmış gibi muamele göreceğini, zaman zaman namaza kalkmasına engel olan uykunun da Allah’ın ona bir hediyesi olduğunu belirtmiş (İbn Mâce, “İḳāmetü’ṣ-ṣalât”, 177), kendisi de gece namazını herhangi bir sebeple kılamadığı durumlarda gündüz onun yerine fazlasıyla kılmıştır (Müslim, “Ṣalâtü’l-müsâfirîn”, 139).

Allah Resûlü (sas)'nün Teheccüdde Yaptığı Dua

Peygamber Efendimiz (sas) gece teheccüd için kalktığında öncelikle dişlerini misvaklar ve abdestini alırdı. Namaza durmadan önce çeşitli dualar ve zikirler yapardı. Kimi zaman on defa tekbir getirir, on defa hamdeder, on defa tesbih eder, on defa tevbe eder ve şu duayı okuyarak kıyamet gününün sıkıntılarından Allah’a sığınırdı: “Allah’ım! Bana mağfiret eyle. Beni daima hidayet üzere eyle. Beni rızıklandır ve bana afiyet ihsan eyle.”(İbn Mâce, İkâmet, 180) Kimi zaman ise başka dualar yapardı.

Allah Resûlü (sas) gece namazını ikişer rekât hâlinde kılmayı tavsiye etmiş, ilk iki rekâtın kısa tutulmasını öğütlemişti: “Biriniz geceleyin kalktığında, namaz kılmaya önce kısa iki rekâtla başlasın.” (Müslim, Müsâfirîn, 198) O (sas), gece namazını bazen evinde^, bazen de mescitte kılardı. Namaza durduğunda kıraati bazen gizli bazen açıktan yapardı.Peygamber Efendimiz kıyamı uzun olan namazın daha faziletli olduğunu söyler ve özellikle nafile namazlarda kıraati uzatırdı.

Teheccüd Namazı Nasıl kılınır?

Teheccüd namazı kılacak kişi, “Niyet ettim Allah rızası için teheccüd namazı kılmaya” şeklinde niyet edebilir. Teheccüd namazının iki-sekiz rekât arasında çiftli sayılarda kılınması tavsiye edilmiştir. Bununla birlikte, dileyen kimse daha fazla da kılabilir. Bu durumda iki rekâtta bir selam vermek daha faziletli olmakla birlikte, dört rekâtta da selam verilebilir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, II, 468-469). İki rekâttan fazla kılındığında arada konuşma, yeme içme gibi namaza aykırı davranışlarda bulunulmamışsa, tekrar niyet etmek gerekmez. Dört rekât olarak kılındığında, ikinci rekât sonunda teşehhüd için oturulduğunda “tahiyyat”tan sonra “Allahümme salli” ve “Allahümme barik” okunur. Üçüncü rekât için ayağa kalkıldığında önce “Sübhâneke” okunur, sonra “Eûzü besmele” çekilir ve Fâtiha suresi okunur.

Teheccüd namazı nedir?

Yatsı namazından sonra, daha uyumadan veya bir miktar uyuduktan sonra, kılınacak nafile namaza "gece namazı" denir. Bir miktar uyuduktan sonra kalkılıp kılınırsa "Teheccüd" adını alır. Teheccüd namazı iki rekâttan on iki rekata kadardır. İki rekâtta bir selam verilmesi daha faziletlidir. (Muhammed Bin Abdullah Hanî, Âdâb, s. 264)

Teheccüd namazı kılınış tablosu

Teheccüd namazını nasıl kılarız?

Teheccüd namazına başlarken "Niyet ettim Allah rızası için Teheccüd namazı kılmaya" şeklinde niyet ederiz. Teheccüd namazının iki rekât ile sekiz rekât arasında çiftli sayılarda kılınması tavsiye edilmiştir. Bununla birlikte, isteyen kimse daha fazla da kılabilir. Bu durumda iki rekâtta bir selam vermek daha faziletli olmakla birlikte, dört rekâtta bir de selam verilebilir (İbn Abidin, Reddü'l-muhtar, Riyad, 1423/2003, II, 468-469).

İki rekâttan fazla kılındığında arada konuşma, yeme içme gibi namaza aykırı davranışlarda bulunulmamış ise, tekrar niyet etmek gerekmez. Dört rekât olarak kılındığında, ikinci rekat sonunda teşehhüd için oturulduğunda "tahiyyat"tan sonra "Allahumme salli" ve "Allahumme barik" okunur. Üçüncü rekât için ayağa kalkındığında önce "Sübhaneke" okunur, Euzu besmele çekilir ve Fatiha suresi okunur.

Teheccüd namazı, Rasul-i Ekrem -sallallahü aleyhi ve sellem- Efendimize vacip yani farz hükmündeydi. Bu namaz O'nun ümmeti için sünnet-i müekkededir.

Teheccüd (Gece) namazı nasıl kılınır?

Teheccüd Namazının Fazileti

"Gece namazına devam ediniz. Zira bu sizden önceki salihlerin ibadetidir. Çünkü gece ibadeti, Allah'a yakınlık günahlara kefaret olup insanı bedeni hastalıklardan korur ve günahlardan uzaklaştırır." (Tirmizi, Deavât, 101)

Allah Teâlâ çok sevdiği rasulüne lütuflarda bulunmak için teheccüd namazını ona farz kılmıştı.

"Gecenin bir kısmında da sadece sana mahsus bir nafile olmak üzere uykudan kalk, Kur'ân ile teheccüd namazı kıl, Yakındır ki Rabbin seni bir makam-ı mahmuda eriştire." (el-İsrâ/17, 79)

"Onlar yataklarından geceleri kalkarak, korku ve ümit içinde Rabb’lerine yalvaranlardır ve kendilerine geçinmeleri için verdiğimiz rızıktan başkalarına harcayanlardır." (Secde: 32/16)

"O mü’minler geceleri pek az uyurlardı." (Zariyat: 51/17)

Rasulullah -sallallâhu aleyhi ve selem- Efendimiz gece namazını hiç terk etmezdi. Öyle ki hastalanacak veya ağırlık hissedecek olsa oturarak kılardı. (Ebû Dâvûd, Tatavvu', 18) "Sabah namazından önce kılınan iki rekât nâfile namaz dünyanın tamamından daha hayırlıdır." (Müslim, Salâtu'l-Müsâfirîn, 96) buyururdu. Gözümün nûru diye tavsif ettiği namazı geceleri daha bir iştiyak ve arzû ile kılardı. Ayakları şişecek kadar kendinde geçerek kıldığı teheccüd namazına olan iştihâsını şöyle dile getirmişti:

"Allah her peygamberde belirli bir şeye karşı aşırı bir istek yaratmıştır. Benim en çok hoşlandığım şey de gece ibâdetidir..." (Heysemî, Mecmau'z-zevâid, II, 271)

Allah’a yaklaştıran en mühim ibâdet olması hasebiyle ümmetinin de bu nimetten nasiblenmelerini arzû ederlerdi. Öncelikle yakın akrabasından tebliğe başlayan Efendimiz, bir gece Ali ile Fâtımâ -radıyallâhu anhümâ-'nın kapısını çalmış ve onlara:

- "Namaz kılmayacak mısınız?" (Buhârî, Teheccüd, 5) buyurarak geceyi boş geçirmemelerini istemişti.

Diğer ashâbına da:

"Aman gece kalkmaya gayret edin! Çünkü o sizden önceki sâlih kimselerin âdeti ve Allah'a yakınlıktır. (Bu ibâdet) günahlardan alı kor, hatalara kefâret olur ve bedenden dertleri giderir." (Tirmizî, De'avât, 101) buyurarak onları huzûrun kaynağına yöneltmek istemişti.

Âile içinde kadın ve erkeğin Allâh'a ibâdet ve sâlih ameller işleme husûsunda birbirlerine destek olmalarının önemine dikkat çeken Efendimiz -sallallâhu aleyhi ve sellem- bilhassa gece namazına kalkmada bu yardımlaşmanın daha da önemli neticeler hâsıl edeceğini şöyle ifade etmiştir:

"Geceleyin kalkıp namaz kılan, hanımını da kaldıran, kalkmazsa yüzüne su serperek uyandıran kimseye Allah rahmet etsin. Aynı şekilde geceleyin kalkıp namaz kılan, kocasını da uyandıran, uyanmazsa yüzüne su serperek uykusunu kaçıran kadına da Allah rahmet etsin." (Ebû Dâvud, Tatavvu, 18, Vitir, 13)

Ebû Hüreyre ve Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: "Bir kimse geceleyin karısını uyandırır da beraberce veya her biri kendi başına iki rekât namaz kılarlarsa, Allah’ı çok anan erkekler ve Allah’ı çok anan kadınlar arasına yazılırlar." (Ebû Dâvûd, Tatavvu 18)

Hz. Peygamber, gece namazlarında bazen kıraati kısa yapar; zaman zaman da uzatırdı. “Hz. Peygamber (S.A.V.) her gece namaz kılarken (îsrâ) ve (Zümer) surelerini okurdu.” Daha uzun ya da daha kısa sureler okuduğunu da bilinmektedir.

Teheccüd (Gece) Namazının vakti (Teheccüd namazı ne zamana kadar kılınır?)

Teheccüd namazının vaktiyle ilgili olarak Peygamberimizden (asm) gelen rivayetlerde, gecenin ortası veya son kısmının namaz, dua ve istiğfarla ihya edilmesi tavsiye edilmektedir.

Konuyla ilgili fiili sünneti anlatan çok sayıdaki rivayetlerde, Peygamberimizin (asm) (yatsı namazını kılıp vitir’i kılmadan) uyuduktan sonra, gecenin ortalarına doğru veya ortasından hemen sonra uyandığı, ondan sonra ibadete başladığı, bir süre namaz kıldıktan sonra vitir namazını ve sonra da sabah namazının sünnetini kıldığı ifade edilmektedir.

Sünnet olan bu sıralama şu şekilde özetlenebilir: