kongvector / iStock
Bilmekte Fayda Var!
Açık ve güzel bir havada gökyüzünü mavi, bulutları beyaz, Güneş’i ise sarıya yakın bir renkte görürüz. Ancak gün doğumu ve gün batımı sırasında, gökyüzünde pembeden turuncuya farklı tonlarda renklere şahit oluruz.
Alexey Bezrodny / iStock
Görünür bölge, elektromanyetik spektrumun insan gözü tarafından algılanabilen kısmıdır.
Güneş Işığı Hangi Renktir?
Güneş’ten gelen ışığın rengi beyazdır. Isaac Newton, güneş ışığını prizmanın içinden geçirdiğinde farklı renklere ayrıldığını gözlemlemişti. Beyaz ışığı oluşturan farklı renkler prizmanın içinden geçerken farklı açılarla kırılıyordu.
PeterHermesFurian / iStock
Farklı Renkler Nasıl Elde Edilir?
Dalga boyu daha kısa olan mavi-mor ışınlar prizmadan geçerken daha büyük açılarla kırılırken, dalga boyu daha uzun olan kırmızı-turuncu ışınlar daha küçük açılarla kırılır. Sonuçta kırmızıdan mora doğru sıralanmış farklı renkler ortaya çıkar.
Gökyüzü Neden Farklı Renklerde Görünür?
Mavi ışığın dalga boyu daha kısa olduğu için havadaki katı parçacıklar ve moleküller tarafından tıpkı prizmada olduğu gibi daha çok saçılır. Bu nedenle gündüzün büyük bir kısmında, Güneş’in yüksekte olduğu zamanlarda, gökyüzünü mavi renkte görürüz. Güneş’in ufka yakın olduğu gün doğumu ya da gün batımı sırasında ise güneş ışınları atmosferde daha uzun yol kateder. Dolayısıyla mavi ışık Güneş’in yüksekte olduğu zamanlara göre daha çok saçılır. Bu durumda daha az saçılan kırmızı-turuncu ışınlar gözümüze daha çok ulaşır. Bu yüzden gün doğumu ve gün batımı sırasında gökyüzünü kırmızı-turuncu renklerde görürüz.
Deneyler köşesinin bu projesinde gökyüzünün gün içinde, gün doğumu ve gün batımı sırasında neden farklı renklerde göründüğünü keşfetmemize yardımcı olacak bir düzenek tasarlıyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
Ne Yapıyoruz?
Ne Oldu?
İçinde su-süt karışımı bulunan kaba ışık kaynağını tuttuk ve ışık kaynağından çıkarak su-süt karışımının içinden geçen ışınlara önce yandan sonra karşıdan baktık. Yandan baktığımızda kabın aydınlanan bölümü beyaz-mavi tonlarda görünürken, karşıdan baktığımızda daha sarı-turuncu tonlarda göründü. Gözlediğimiz bu farklılığın nedeni, su-süt karışımının içinde asılı hâlde bulunan katı parçacıkların el fenerinden çıkan ışınları saçmasıdır.
Sütün yapısında su, yağ, protein, karbonhidrat, vitamin ve mineraller vardır. Bu maddelerin bazıları suda çözünmez, asılı hâlde bulunur. Yani süt kolloidal bir karışımdır. Kolloidal karışımlardaki asılı taneciklerin boyutu nanometre arasındadır. Kolloidal karışımları uzun süre beklettiğimizde bu tanecikler çökelerek sıvıdan ayrılmaz, asılı hâlde kalmaya devam eder.
Suyun içine az bir miktar süt eklediğimizde, sütün içinde asılı hâlde bulunan tanecikler suyun içinde dağılır. El fenerini içinde su-süt karışımı olan kabın kenarından içine doğru tuttuğumuzda, sütün içinde asılı hâlde bulunan maddeler tıpkı atmosferdeki gazlar ve toz parçacıkları gibi ışığın saçılmasına yol açar. Işık kaynağına kabın yanından baktığımızda ışınları beyaz-mavi tonlarda görürüz. Çünkü dalga boyu kısa mavi ışık suyun içindeki tanecikler tarafından saçılarak etrafa dağılırken, diğer dalga boylarındaki renkler çok fazla saçılmaya uğramadan doğrusal olarak yollarına devam eder. Kaba yandan baktığımızda, saçılan mavi renkteki ışınlar gözümüze ulaşır ve kabın o bölümünü mavi tonlarda algılarız.
Işık kaynağına kabın arkasından baktığımızda, yani el fenerinin ışığı doğrudan gözümüze geldiği durumda, mavi ışınlar etrafa saçıldığı için saçılmadan doğrusal olarak yollarına devam eden turuncu-kırmızı renkteki ışınlar gözümüze ulaşır.
Gündüz gökyüzüne bakmak, Güneş tepemizde olduğu için, deneyimizdeki kaba yandan bakmak gibidir. Bu zamanlarda gözümüze daha çok büyük açılarla saçılan mavi rengin tonları ulaşır. Gün doğumu ya da gün batımında gökyüzüne bakmak da kabın arkasındaki ışığın doğrusal olarak gözümüze gelmesi gibidir. Bu zamanlarda daha çok küçük açılarla saçılan kırmızı ve turuncu renklerin tonları gözümüze ulaşır.
Dilerseniz kaba daha fazla süt ekleyerek ya da ışık kaynağını farklı açılarda tutarak deneyi tekrar edebilirsiniz.
Kaynaklar:
Yazar Hakkında:
Dr. Sevda Seçer Esmer
İzmir Arkas Bilim ve Sanat Merkezi Fen Bilimleri Öğretmeni
Güncelleme Tarihi:
Fotoğraf: iStock
LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi
Gökyüzü Neden Kırmızı Olur?
Güneş doğarken veya batarken atmosferin üst kademelerinde farklı bir açı meydana getirir. Bu açı ile vuruş ile beraber fantastik bir görüntü ortaya çıkar. Güneş ışınları gökyüzünün üst katmanlarını delerken mavi dalga boyları bölünür ve emilmek yerine yansır. Bu doğrultuda ufuk iyice alçaldığı sırada yeşil ile beraber mavi renk dağılmaya başlar. Bunun sonucunda ise turuncu ve kırmızı bir renk ortaya çıkar. Böylece renk kırılması ve yansıması ile beraber dalga boyu üzerinden, mavi ve yeşil renklerin dağılımı ile harika bir kırmızı görüntü ortaya çıkar. Tabii farklı tonlarda bu kırmızı aynı zamanda turuncu olarak da etkisini göstermektedir.
Gökyüzü Neden Kırmızı Olur? Kısaca Açıklaması
Gökyüzü neden kırmızı hale geldiği kısaca, dalga boylarının birbirleri üzerinden yansıması ile beraber yaşandığını söylemek mümkün. Bu bağlamda mavi ve mor olan dalga boyu kısa renkler dağılırken, turuncu ve kırmızı gibi dalga boyu uzun renkler yüzeye kadar ulaşır. Böylece ortaya muhteşem bir manzara çıkar ve turuncu ile kırmızının harika bir tonu görsel olarak etkisini gösterir. Yani eğer mavi ve yeşil gibi renklerde uzun dalgalı olsaydı, turuncu ve kırmızı yerine bu renkleri görmek mümkün hale gelirdi.
17 Haziran , Cumartesi
Bulutların kırmızı ve pembe renkte olmasının neye işaret ettiği sorgulanıyor. Genelde beyaz görülen bulutlar bahar ve kış aylarında kırmızı ya da pembe renkte de olabiliyor. Peki ama neden?
Bulutlar neden kırmızı olur?
Kırmızı, turuncu ve pembe bulutlar neredeyse tamamen gündoğumu ve günbatımında görülür ve atmosferin güneş ışınlarını saçmasıyla meydana gelir.
Bulutlar uzun ve saçılıma uğramamış güneş ışınlarını yansıtırlar ve o rengi alırlar. Bu etki birinin kırmızı bir spotu beyaz bir kağıda tutmasına benzer. Geniş, gelişmiş fırtına bulutları ile bu kan-kırmızısı bulutlar oluşturabilir.
Bulutlar neden pembe olur?
Gökyüzünün kimi zaman pembe olarak görünmesinin sebebi araştırılıyor. Gökyüzü genellikle büyük şehirlerde yaşanan kirlilikten kaynaklı pembe görünmektedir. Yüksek basınçlı hava sistemlerinde; kirlilikten kaynaklı havadaki moleküllere parçacıklar eklenir.
Çin’in Zhejiang eyaletinin Zhoushan şehrinde gökyüzünün kırmızı olması büyük şaşkınlık yarattı. Gökyüzünün kırmızıya büründüğü anların sosyal medyadan paylaşılmasıyla Kırmızı gökyüzü nedir? Gökyüzü neden kırmızı olur? soruları merak konusu oldu. İşte detaylar
Çin’de kullanılan Twitter benzeri sosyal medya platformu Weibo’da paylaşılan kırmızı gökyüzü görüntüleri kısa sürede milyondan fazla görüntüleme aldı. Çin’li vatandaşlar başta olmak üzere dünya genelinde milyonlarca kişinin konuştuğu kırmızı gökyüzünün neden olduğu konusunda da tartışmalar başladı. Ülke basınında yer alan haberlere göre, söz konusu durum bulut seviyesinin düşük olması sonucu meydana geldi. Meteoroloji uzmanları da medyada çıkan haberleri doğruluyor.
Zhoushan Meteoroloji Bürosu personelleri, Zhoushan’da yaşanan kırmızı gökyüzü olayının havanın sisli ve bulutlu olması ve kırmızı gökyüzünün de bu düşük seviyeli bulutlardan gelen ışığın yansımasından kaynaklı olarak oluşmuş olabileceğini duyurdu.
#Kırmızı gökyüzü, Kırmızı gökyüzü neden olur, sosyal medya
webgrid.co.uk:
Sakarya’da bu akşam saatlerinde bulutlara yansıyan güneş ışınları gökyüzünü adeta kızıla boyadı ve kartpostallık görüntüler ortaya çıktı.
Çok sayıda vatandaş çektikleri fotoğraf ve görüntüleri sosyal medya hesaplarından paylaşarak "Kızıl gökyüzü Sakarya’ya çok yakıştı" gibi yorumlarda bulundu.
Gökyüzünün kızıla boyanması beraberinde pek çok soruyu da getirdi. Öyle ki kızıl havayı depreme bağlayanlar da oldu, fırtınaya yoranlar da…
Bir denizci rivayetine göre, gökyüzünün renginin sabah saatlerinde kızıla boyanması akşam fırtına çıkacağına, akşam saatlerinde kızıla dönmesi de ertesi gün havanın güzel olacağına işaret ediyor.
Peki bu rivayet ne kadar doğru? Gökyüzündeki kızıllığın ardında yatan sebep ne?
Oluşan kızıla yakın renklerin güneşin uzun dalga radyasyonlarını kırıp ortaya çıktığını belirten uzmanlar, atmosferde daha büyük partiküller olduğunu, hava moleküllerinin yanında yerden karışan su buharı, sis gibi etkenlerden ötürü havanın kırmızı göründüğünü söyledi. Uzmanlar, mavi gözükmesinin nedenini de güneşin hava moleküllerini ve en düşük dalga boyunu kırması olduğunu ekledi.
#Sakarya, sosyal, MEDYABAR, hava
gelişim planı örnekleri 2022 doğum borçlanmasi ne kadar uzaktaki birini kendine aşık etme duası 2021 hac son dakika allahümme salli allahümme barik duası caycuma hava durumu elle kuyu açma burgusu dinimizde sünnet düğünü nasil olmali başak ikizler aşk uyumu yht öğrenci bilet fiyatları antalya inşaat mühendisliği puanları malta adası haritada nerede