Iyelik Zamir Nedir

İyelik Zamiri Tanımı ve Örnekleri

İyelik Zamiri Kavramı

İyelik zamiri, bir şeyin sahibini veya kime ait olduğunu belirten zamirlerdir. Türkçe dilbilgisinde birçok iyelik zamiri bulunur ve her zamir farklı bir sahiplik durumunu ifade eder. İyelik zamirleri, bir şeyin "benim", "senin", "onun", "bizim" gibi sahiplerini göstermek için kullanılır. Bu zamirler, bir ismin yerine geçerek cümlede sahiplik ilişkisini ifade ederler.

İyelik Zamiri Örnekleri

Benim kitabım yere düştü.

Senin arabana ihtiyacım var.

Onun kalemi mavi renkte.

Bizim evimiz bahçeli.

Sizin ayakkabılarınız çok şık.

Onların arabaları yeni model.

İyelik Zamiri Kullanımı

İyelik zamirleri, sahiplik belirtmek veya bir şeyin kime ait olduğunu ifade etmek için kullanılır. Bu zamirler genellikle isimlerin yerine geçer ve cümlede sahiplik ilişkisini gösterir. İyelik zamirleri, cinsiyet, tekil/çoğul durumu ve şahıs durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Doğru iyelik zamirini kullanmak, anlamı netleştirir ve cümle yapısını düzgün hale getirir.

İyelik Zamiri Türleri

İyelik zamirleri, sahiplik ilişkisini farklı şekillerde ifade edebilir. Türkçe dilbilgisinde kullanılan iyelik zamirleri aşağıdaki gibi çeşitlere ayrılır:

Birinci Tekil Şahıs İyelik Zamiri

Benim

İkinci Tekil Şahıs İyelik Zamiri

Senin

Üçüncü Tekil Şahıs İyelik Zamiri

Onun

Onun (Cinsiyet belirtmeyen nesneler için)

Birinci Çoğul Şahıs İyelik Zamiri

Bizim

İkinci Çoğul Şahıs İyelik Zamiri

Sizin

Üçüncü Çoğul Şahıs İyelik Zamiri

Onların

İyelik Zamiri Kullanımı ve Örnek Cümleler

İyelik Zamiri Nasıl Kullanılır?

İyelik zamirlerini kullanırken, isimlerin yerine geçerler ve cümledeki sahiplik ilişkisini ifade ederler. İyelik zamirleri, isimlerin önünde veya ardında kullanılabilir ve isimlerle uyumlu bir şekilde çekimlenirler.

Örnekler

Bu benim evim. (İsimden önce kullanım)

Ayşe'nin annesi bizimle gelecek. (İsimden sonra kullanım)

İyelik Zamiri ile Örnek Cümleler

Kitabın sayfaları benim parmak izlerimle dolu.

Bu ev senin evin mi?

Onun arabası çok hızlı.

Bizim bahçemizde güzel çiçekler var.

Sizin çantanız çok ağırdı.

Onların evleri büyük ve modern.

eğitim öğretim ile ilgili belgeler>konu anlatımlı dersler >Türkçe dersi ile ilgili konu anlatımlar >kelime türleri, sözcük türleri ile ilgili konu anlatımlar

İYELİK ZAMİRLERİ, AİTLİK ZAMİRİ ÖZELLİKLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

Eklendikleri varlığın kime ait olduklarını belirten eklerdir.

Örnek:

(benim) ev-i-m         (bizim)    ev-i-miz

(senin)   ev-i-n          (sizin)     ev-i-niz

(onun)    ev-i             (onların) ev-leri

-Bir adın sonuna gelerek, o varlığın sahibini, kime ait olduğunu gösteren (-im, -in, -i, -imiz, -iniz, -leri) iyelik eklerine iyelik zamiri denir.

Örnek:

Kalemim (benim kalemim)      kalemimiz (bizim kalemimiz)

Kalemin  (senin kalemin)         kaleminiz (sizin kaleminiz)

Kalemi (onun kalemi)               kalemleri (onların kalemleri)

İsimlerin sonuna gelerek, o isimlerin kime ve neye ait olduğunu bildiren iyelik ekleri, aynı zamanda iyelik zamiri olarak da adlandırılır.

Örnek:

kitab-ım, kitab-ın, kitab-ı, kitab-ımız, kitab-ınız, kitap-ları

masa-m, masa-n, masa-s-ı, masa-mız, masa-nız masa-ları

su-y-um, su-y-un, su-y-u, su-y-umuz, su-y-unuz, su-ları

ne-y-im, ne-y-in, ne-y-i/ne-s-i, ne-y-imiz, ne-y-iniz, ne-leri

İyelik zamirleri şunlardır:

1. tekil - m     1. çoğul - miz

2. tekil - n      2. çoğul - niz

3. tekil - ı       3. çoğul - ları

Örnek:

Okulumuz ana yolun kenarındadır.

Annesi güzellik salonu açmış.

Kısacası, isim tamlamalarının tamlananlarında bulunan eklere iyelik zamiri denmektedir. İyelik ekleri aynı zamanda iyelik zamiridir.

ZAMİRLER, ADILLAR, ÇEŞİTLERİ, ÖZELLİKLERİ ÖZET ANLATIM

İsim olmadıkları hâlde isim gibi kullanılan, isimlerin yerini tutan kelimelere zamir denir.

Zamirler sözcük ve ek durumunda olmak üzere ikiye ayrılır.

A. Sözcük Hâlindeki Zamirler

1. Kişi Zamirleri

2. İşaret Zamirleri

3. Belgisiz Zamirler

4. Soru Zamirleri

B. Ek Hâlindeki Zamirler

1. İlgi Zamiri

2. İyelik Zamirler

A. SÖZCÜK HÂLİNDEKİ ZAMİRLER

Sözcük durumundaki adıllar da kendi aralarında şahıs, gösterme, belgisiz ve soru olmak üzere dörde ayrılır.

1. Şahıs (Kişi) Zamirleri

Sadece insan isimlerinin yerini tutan zamirlerdir. Sözü söyleyenle diğerlerini ayırmada kullanılır. Üç tekil, üç de çoğul olmak üzere altı şahıs zamiri vardır. Bunlara kişi adılı da denir.

Bu zamirler; “ben, sen, o, biz, siz, onlar” dır.

“Size ben yardım ederim.”

“O, sana mektup göndermiş.”

Şahıs zamirlerinin yerine kullanılabilen, ama esas olarak şahıs zamirleriyle birlikte kullanılarak cümledeki anlamı pekiştiren “kendi” zamiri vardır. Bu zamire “dönüşlülük” zamiri de denir.

Dönüşlülük zamirlerinin asıl görevi anlamı pekiştirmektir.

“Bu kitabı ben yazdım.”

“Bu kitabı ben kendim yazdım.”

İki cümle arasındaki anlam derecesi açıkça görülmektedir.

2. İşaret (Gösterme) Zamirleri

İsimleri, yerini işaret yoluyla, göstererek tutan zamirlerdir.

Gösterme adılları tekil ve çoğul olarak kullanılabilir. Asıl işaret zamirleri “bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar” dır.

“Bu bana dedemden kaldı.”

“O dün kapıya bırakılmış.”

“Şunlar neden masanın üzerinde duruyor.”

“Şu senin değil mi?”

“Bunlar en sevdiğim kitaplarımdır.”

İşaret zamirleri varlıkların mesafesini belirtmek için kullanılır.

Yakında olan için : bu

Biraz uzakta olan için : şu

En uzakta olan için : o

işaret zamirleri kullanılır.

“O ve onlar” zamirleri hem işaret hem de şahıs zamiri olarak kullanılabilir.

Bu zamirler insan isimlerinin yerine kullanılırsa şahıs, insan dışındaki nesnelerin yerine kullanılırsa işaret zamiridir.

“O, tatilde dayısının yanına gidecek.”

“Onlar, sınıfın en çalışkan öğrencileridir.”

cümlelerindeki altı çizili zamirler insanların yerine kullanıldığından şahıs zamiri,

“O, okula giderken cebinden düşmüş.”

“Onlar, bayatladığı için çöpe atılacak.”

cümlelerindeki altı çizili zamirler, insan dışındaki nesneleri karşıladığı için işaret zamiridir.

3. Belgisiz Zamirler

İsimlerin yerini belli belirsiz, kesin olmayacak şekilde tutan zamirlerdir. Hangi varlığın yerini tuttukları açıkça belli değildir. Bunlara belirsizlik adılı da denir.

Başlıca belgisiz zamirler şunlardır:

“Bazısı, kimi, çoğu, hepsi, birkaçı, birçoğu, tümü, tamamı, herkes, hiçbiri, biri, falan, şey ...”

“Bana her şey seni hatırlatıyor.”

“Biri bizi gözetliyor.”

“Herkes bu kitabı okusun.”

“Öğrencilerin çoğu Türkçeyi sever.”

“Kimler ödevini yapmamış.”

4. Soru Zamirleri

İsimlerin yerini soru yoluyla tutan zamirlerdir. Esas soru zamirleri “kim” ve “ne” dir.
Bunun yanında soru bildiren (bilgi yelpazesi.net) diğer sözcükler de soru zamiri olarak kullanılabilir.

“Annem sana ne dedi?”

“Bu çocuk da kim?

“Bu saate kadar nerede kaldın.”

“Şimdi nereye gidiyoruz?”

“Soruların kaçını çözmüş?”

“Bu işi kime danışalım?”

“Hanginiz bu soruyu çözecek.”

Soru zamiri olarak kullanılabilecek diğer sözcükler şunladır: “Nere, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, kimi, kaçı, kaçımız, hanginiz ...”

B. EK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER

1. İyelik Zamirleri

İsimlere getirilerek, onların ait olduğu kişiyi bildiren zamirlerdir.

1. tekil - m

2. tekil - n

3. tekil - ı

1. çoğul - miz

2. çoğul - niz

3. çoğul - ları

“Okulumuz ana yolun kenarındadır.”

“Annesi güzellik salonu açmış.”

Kısacası, isim tamlamalarının tamlananlarında bulunan eklere iyelik zamiri denmektedir. İyelik ekleri aynı zamanda iyelik zamiridir.

2. İlgi Zamiri

Cümlede daha önce geçmiş bir ismin ya da isim tamlamalarında tamlananın yerini tutan ek hâlindeki “-ki” zamiridir. Bu zamir kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.

“Bizim arabamız sizinkinden eski.”

“Ayşe'nin defteri eski, seninki yeni"

“Oğuz'un saçı kısa, benimki uzun"

cümlesindeki altı çizili sözcüklerdeki “-ki” eki ilgi zamiridir.

YAPI BAKIMINDAN ZAMİRLER (ÖZET)

Yapı bakımından zamirler dörde ayrılır:

1. Basit Zamirler

Kök hâlindeki zamirlerdir:

Örnek: Ben, sen, o, biz, siz, onlar, bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, hepsi, çoğu, birisi, hangisi, kaçı, bazısı...

2. Birleşik Zamirler

Birden fazla kelimeden (bilgi yelpazesi.net) oluşan zamirlerdir.

Örnek: Hiçbiri, birtakımı, öbürü...

3. Öbekleşmiş Zamirler

Birden fazla kelimenin değişik yollarla öbekleşerek oluşturdukları zamirlerdir.

Örnek: Öteki beriki, falan filân, şundan bundan, herhangi biri, ne kadarı...

4. Ek Hâlindeki Zamirler

İlgi ve iyelik zamirleri ek hâlindedir.

Örnek: Benimki, kalemimiz

Zamirler için ismin yerini tutan, adları karşılayan sözcüklerdir şeklinde bir tanım yapmıştık. Ancak bazı ek biçimindeki zamirler de cümle içinde isimlerin yerine kullanılabilmektedir. Ek halinde zamirler  şu başlıklarda karşımıza çıkmaktadır:

Bu ekler sözcüklere eklenerek cümlede bir ismi karşılayabilmekte, sahiplik belirtebilmektedir.

EK HALİNDEKİ ZAMİRLER

İyelik Zamirleri

İsimlere eklenerek o varlığın kime ya da neye ait olduğunu belirten eklere “İyelik Zamirleri” denir. Aynı zamanda sahiplik zamirleri olarak da adlandırılır. İyelik zamirlerinin eklendiği isimler, “isim tamlamaları“nda tamlanan görevinde kullanılmaktadır.

Şahıslara Göre İyelik Zamirleri

1. tekil şahıs iyelik eki: -m  → Arabam, Gözüm
2. tekil şahıs iyelik eki: -n  → Araban, Gözün
3. tekil şahıs iyelik eki: -ı, -i, -u, -ü, -(s)ı, -(s)i, -(s)u, -(s)ü  → Arabası, Gözü

1. çoğul şahıs iyelik eki: -mız, -miz, -muz, -müz  → Arabamız, Gözümüz
2. çoğul şahıs iyelik eki : -nız, -niz, -nuz, -nüz  → Arabanız, Gözünüz
3. çoğul şahıs iyelik eki : -ları, leri  → Arabaları, Gözleri

İyelik Zamir Örnekleri

Silgim – Benim silgim
Silgin – Senin silgin
Silgisi – Onun silgisi
Silgimiz – Bizim silgimiz
Silginiz – Sizin silginiz
Silgileri– Onların silgileri

UYARILAR 

⇒ 3.tekil şahıs iyelik zamiri, ismin belirtme hal eki olan “-ı, -i, -u, -ü,” ile karıştırılmamalıdır. İyelik zamirleri isim tamlamalarında tamlanan görevinde olduğundan; “-ı, -i, -u, -ü,” eklerini almış isimlerin öncesine “Onun” zamiri getirilebiliyorsa iyelik zamiri, getirilemiyorsa ismin belirtme hal ekidir.

• Kitabı baştan sona çizmişti. () = Belirtme hal eki
• Kitabı oldukça eskiydi. (Onun kitabı oldukça eskiydi.) = İyelik zamiri

⇒ İyelik zamirleri, belgisiz zamirlerin sonuna da gelebilir.

• Bazısı inatçı çıkmıştı.
• Çoğumuz sınıfı geçmeyi başarmıştık.
• Kimseniz yok muydu? 

İlgi Zamirleri

Türkçede isim tamlamalarında tamlanan kaldırılıp yerine bir ismi karşılayacak şekilde getirilen “-ki” ekine “İlgi zamiri” denir. İlgi zamirleri isimlere ait olma anlamı da katmaktadır. Bu zamirler cümlede bir ismin birden fazla tekrar etmesini önlemeyi amaçlamaktadır.

* İlgi zamirleri her zaman kelimelere bitişik yazılmaktadır.

* İlgi zamiri isim tamlamasında tamlanan sözcüğünün yerini tutar.

İlgi Zamiri Örnekleri

• Bizim evimiz bu yıl, komşununki geçen yıl satılmıştı. (Komşunun evi)
• Bu raporla ilgili düşüncelerim sizinki gibi değildi. (Sizin düşünceniz)
• Dedesininkiçok eskilerden kalmaydı. (Dedesinin bastonu)
• Onunki daha kazançlı bir yatırımdı. (Onun portföyü)
• Arabanınki sağlam duruyordu. (Arabanın lastiği)
• Benim sesim Kemal’inki kadar güzel değil. (Kemal’in sesi)

Ek Halindeki Zamirler PDF + Video (Deniz Hoca)

Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “TYT Türkçe Notları PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “İyelik Zamiri PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ Zamir PDF / Slayt
⇒ Zamirler
⇒ Sözcük Türleri
⇒ TYT Türkçe Notları PDF
⇒ AYT Edebiyat Notları PDF

Zamirler ismin yerini tutan sözcüklerdir. Fakat bazı ek biçimindeki zamirler de cümle içerisinde isimlerin yerlerini tutabilirler.

İyelik Zamiri Nedir?

İyelik zamirleri eklendikleri varlığın kime ait olduklarını belirten eklerdir. Aynı zamanda diğer bir adı da sahiplik ekidir. İyelik zamirleri isim tamlamalarında tamlanan görevinde kullanılır. İyelik zamirleri pek çok kişinin kullandıkları zamirlerdir. Bu nedenle cümle içi kullanımı oldukça önemlidir. İyelik zamirleri kendi içerisinde pek çok çeşide ayrılır. İyelik zamirlerinden şahıslarına göre iyelik zamirleri 6 çeşittir.

- Birinci tekil şahıs iyelik eki ''-m'' ekidir.
- İkinci tekil şahıs iyelik eki ''-n'' ekidir.
- Üçüncü tekil şahıs iyelik eki ''-ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -sü, -su'' ekleridir.
- Birinci çoğul şahıs iyelik eki ''-mız, -miz, -muz, -müz'' ekleridir.
- İkinci çoğul şahıs iyelik eki ''-nız, -niz, -nuz, -nüz'' ekleridir.
- Üçüncü çoğul şahıs iyelik eki ''-ları, -leri'' ekleridir.

İsimlerin hal eklerinden '' -ı, -i, -u, -ü'' ekleri bazen üçüncü tekil şahıs iyelik zamirleri ile karıştırılmaktadır. İyelik zamirleri isim tamlamalarında tamlanan görevinde bulunurlar. Bu sebeple '' -ı, -i, -u, -ü'' eklerini alan bir ismin öncesine ''onun'' zamiri eklenir ise bu ekler iyelik zamiri görevinde kullanılmış demektir. Fakat ''onun'' zamiri getirilemez ise burada ekler ismin belirtme hal ekleri olarak kullanılmıştır.

Cümle Örnekleri İle İyelik Zamirleri Konu Anlatımı

İyelik zamirleri isimlere eklenerek o varlığın hangi şahsa ve ime ait olduklarını belirten eklerdir. Aynı zamanda iyelik zamirleri eklendiği isimler isim tamlamalarında kullanılırlar. İsim tamlamalarında tamlanan görevinde kullanılmaktadır. İyelik zamirleri kendi arasında çeşitlere ayrılmaktadır. İyelik zamiri ile ilgili örnekler şu şekilde verilebilir:

-Okulumuz şu bahçelerin arkasında: Okulumuz kelimesi ikinci çoğul şahıs iyelik zamiri eki almıştır.

- Gözleri çok güzel: Bu cümlede gözleri kelimesi üçüncü tekil şahıs iyelik zamiri eki almıştır.

- Memlekette evimizdeyken çok mutluydum: Evimiz kelimesinde iyelik zamiri kullanılmıştır. Bu ek birinci çoğul şahıs iyelik zamiridir.

- Bütün yakınlarınız sizi yanlış anladı: Yakınlarınız kelimesine eklenen ek iyelik zamiridir. Burada kullanılan ek ikinci çoğul şahıs iyelik zamiridir.

- Sesi uzaktan geliyor. Bu cümlede kullanılan sesi kelimesine üçüncü tekil şahıs iyelik zamiri eklenmiştir.